Giải thưởng Hành động vì Cộng đồng:

Chúng tôi muốn tôn vinh những người dám đi đầu

Có thể những người đi sau lại làm được nhiều hơn những người đi trước. Nhưng chúng tôi muốn dành sự tôn vinh này cho những người đi trước. Bởi đi trước luôn là một quyết định rất khó khăn.

Đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Trưởng Ban Tổ chức Giải thưởng Giải thưởng Hành động vì cộng đồng - Human Act Prize khẳng định: “Không chỉ tôn vinh và lan tỏa, Giải thưởng Hành động vì cộng đồng ra đời để đồng hành, định hướng và kết nối mọi cá nhân và tập thể đã, đang và sẽ mang trên vai trách nhiệm vì cộng đồng. Tất cả vì mục tiêu: Mọi hoạt động cộng đồng tại Việt Nam được kiến tạo minh bạch, khoa học, hữu hiệu và nhân văn”.

Lan tỏa những điều tích cực, những câu chuyện nhân văn

PV: Ngày 22/8 vừa qua, Báo Nhân Dân đã chính thức công bố Giải thưởng Hành động vì cộng đồng – Human Act Prize. Xin đồng chí cho biết vì sao Báo Nhân Dân lại quyết định tổ chức một giải thưởng về hoạt động cộng đồng?

Đồng chí Lê Quốc Minh: Trong hơn 70 năm phát triển, Báo Nhân Dân đã tổ chức rất nhiều hoạt động xã hội, thể thao, văn hoá có ý nghĩa. Tuy nhiên, trong bối cảnh đất nước còn khó khăn, chúng tôi thấy mình cần làm nhiều hơn nữa.

Trong thời gian dịch Covid-19 bùng phát chúng ta đã được chứng kiến sự cống hiến bền bỉ, không vụ lợi của rất nhiều thành phần trong xã hội.

Một nghệ sĩ đứng thổi kèn saxophone trước cổng bệnh viện đang được phong toả. Một bà mẹ làm khẩu trang dành tặng cho những người cần tới. Một em bé vẽ tranh để động viên cộng đồng cùng nhau chống dịch,…

Tất cả những hành động như thế giúp chúng ta tin vào những điều tốt đẹp trong xã hội. Trong khi đó, những nội dung mang tính tiêu cực thì lại được chia sẻ ngày càng nhiều trên mạng xã hội, truyền thông hoặc báo chí. Đó là điều chúng tôi rất băn khoăn.

Nếu xã hội có cả việc tích cực lẫn tiêu cực, cả chuyện hay và không hay vậy cớ nào mà chúng ta chỉ nói những chuyện không hay? Nhất là khi mạng xã hội phát triển mạnh mẽ, thông tin xấu độc tràn lan thì những câu chuyện mang tính tích cực và thực tế lại càng cần thiết.

Ngoài ra, chúng tôi thấy rằng, trong khi những nội dung tích cực ít được mọi người quan tâm, những nội dung tiêu cực thì lại được bàn tán và chia sẻ quá nhiều. Đây là sự bất công đối với những người đang mang lại những điều tốt đẹp cho xã hội.

Báo Nhân Dân muốn mang lại những điều tốt đẹp nhất cho đông đảo quần chúng nhân dân cũng như độc giả, khán thính giả. Do đó, chúng tôi thấy rằng mình cần phải có những hoạt động mới lạ, có tính chất lan toả.

Chính vì thế Giải thưởng Hành động vì cộng đồng - Human Act Prize là một bước đi rất mạnh dạn.

Đây cũng là dịp để chúng ta kịp thời vinh danh những cá nhân, tập thể, doanh nghiệp đã đóng góp bền bỉ cho xã hội mà không màng đến lợi ích của riêng mình.

Sau sự kiện này, chúng tôi hy vọng, giải thưởng của Báo Nhân Dân sẽ bước đi đầu trong việc khơi gợi và kích thích các cơ quan báo chí, các cá nhân sẽ đề cập nhiều hơn tới những câu chuyện tích cực và nhân văn trên trang báo, chương trình phát thanh truyền hình.

Hướng tới xây dựng một hệ thống có tính kết nối

PV: Không chỉ dừng lại ở việc tôn vinh thông thường, Human Act Prize còn hướng tới việc xây dựng một hệ thống gồm nhiều hoạt động sáng tạo như Thư viện sáng kiến cộng đồng, Triển lãm hành động vì cộng đồng, Phim tài liệu tổng hợp đầu tiên về cộng đồng tại Việt Nam,… Mục đích của việc xây dựng hệ thống như trên là gì, thưa đồng chí?

Đồng chí Lê Quốc Minh: Chúng tôi đã quan sát nhiều hoạt động vinh danh rất thành công và có ý nghĩa. Nhưng điều khiến chúng tôi băn khoăn và thấy tiếc là tại sao nhiều sáng kiến hay như thế lại bị quên lãng sau khi được vinh danh? Tại sao những sáng kiến này không được ghi lại một cách có hệ thống, tổ chức?

Chúng ta có thể có đến 10 bài viết, 100 bài viết về các cá nhân, doanh nghiệp có nhiều đóng góp cho cộng động, xã hội nhưng lại không có một hệ thống để người dùng tìm và đọc lại. Quan trọng hơn, nếu doanh nghiệp hay cá nhân khác muốn noi gương hoặc nghiên cứu cũng sẽ không biết tìm ở đâu để đi tìm những trường hợp điển hình này.

Cho nên, việc xây dựng một hệ thống, sắp xếp những sáng kiến, dự án, sản phẩm theo một cấu trúc nhất định sẽ giúp người đọc có thể tham khảo dễ dàng. Điều này có thể mang lại hiệu quả lâu dài.

Hơn nữa, khi những cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức khác cùng quan tâm và muốn đóng góp cho một sáng kiến có sẵn thì họ có thể đóng góp thêm vào sáng kiến đó thay vì phải nghĩ ra sáng kiến mới. Điều này là rất khả thi.

Đương nhiên, đêm Gala trao giải sẽ là một sự kiện trang trọng và mang tính nghệ thuật cao. Đây là dịp để mọi người ghi nhớ về dấu ấn của mỗi năm.

PV: Một điểm đặc biệt nhất của giải thưởng lần này là các dự án/ý tưởng tham dự sẽ được kể lại bằng những cách thức sinh động trong và sau khi lễ trao giải. Cụ thể, những dự án/câu chuyện ấy sẽ được “kể lại” như thế nào?

Đồng chí Lê Quốc Minh: Báo Nhân Dân là cơ quan báo chí uy tín, tuy nhiên cách thức truyền tải nội dung sẽ không thu hút được nhiều đối tượng trong xã hội nếu chỉ dùng những biện pháp, nền tảng truyền thống.

Thách thức này cũng là cơ hội để Báo Nhân Dân thay đổi cách thức kể chuyện để chạm tới trái tim của độc giả. Chúng tôi mong muốn các biên tập viên, phóng viên của Báo Nhân Dân sẽ có những cách kể chuyện mới mẻ, khác lạ, hiện đại hơn; biết kết hợp yếu tố chính thống với yếu tố cảm xúc; quan trọng hơn, biết cách phối hợp nhuần nhuyễn giữa các nền tảng từ báo in, truyền hình, điện tử và mạng xã hội trong việc lan tỏa các nội dung này.

Hiện tại, chúng tôi đang xây dựng một website để tập hợp tất cả nội dung quan trọng đồng thời xây dựng chiến lược để kéo dài hoạt động truyền thông, sự quan tâm của công chúng trong thời gian trước, trong và sau sự kiện.

Ban tổ chức cũng phát triển chiến lược để kể tiếp câu chuyện sau khi giải thưởng đã đi qua. Bằng cách này, chúng tôi mong muốn các đơn vị, cá nhân, tổ chức có thể kết nối được với nhau. Như vậy những câu chuyện này có thể kéo dài, thậm chí có thể sinh ra những câu chuyện hay ho, thú vị mới.

Những người yếu thế là đích đến của Giải thưởng

PV: Trong buổi lễ phát động dự án, đại diện Ban tổ chức khẳng định: Những người được hưởng lợi nhiều nhất từ Human Act Prize chính là những người dân bình thường, những người yếu thế trong xã hội. Điều này sẽ được thể hiện cụ thể như thế nào trong Giải thưởng này?

Đồng chí Lê Quốc Minh: Từ những chính sách lớn của Đảng và nhà nước cho tới hoạt động của tổ chức, cá nhân,… chúng ta đều lấy con người làm hoạt động trung tâm.

Các doanh nghiệp cũng luôn lấy người dùng là trung tâm. Báo chí lấy khán giả làm trung tâm. Mọi hoạt động cho cộng đồng, đương nhiên, phải lấy cộng đồng với những con người cụ thể làm trung tâm.

Còn những sản phẩm, dự án hào nhoáng, có thể thú vị trong thời gian ngắn mà cộng đồng lại không được hưởng lợi gì thì khó có thể coi đó là hành động vì cộng đồng được. Bởi, với những dự án “nghe rất kêu” như vậy, phần lợi lại thuộc về doanh nghiệp.

Bản thân tên gọi của Giải thưởng Hành động vì cộng đồng đã rất rõ ràng. Bất kỳ dự án, sản phẩm, dịch vụ, hay ý tưởng nào cũng phải nhắm đến từng cộng đồng, từng cá nhân.

PV: Cá nhân đồng chí kỳ vọng gì vào Giải thưởng vì cộng đồng trong thời gian tới đây?

Đồng chí Lê Quốc Minh: Điều tôi mong muốn nhất là phải làm thế nào để nhân rộng tầm ảnh hưởng của giải thưởng trong nhiều năm. Bên cạnh sự lan tỏa tới đông đảo quần chúng trong xã hội, giải thưởng phải mang tính bền vững.

Thực tế, chúng ta có rất nhiều câu chuyện cảm động về đóng góp của các tập thể, cá nhân cho xã hội. Lúc đọc, chúng ta có thể xúc động nhưng sau một thời gian ngắn lại lãng quên.

Do vậy, chúng tôi hy vọng rằng giải thưởng Hành động vì cộng đồng sẽ giúp kéo dài những cảm xúc như vậy. Ở mức độ cao hơn, cảm xúc đó có thể biến thành hành động cụ thể.

Ngoài ra, tính kết nối của giải thưởng với từng cá nhân, tập thể, doanh nghiệp cũng là điều chúng tôi mong muốn, ấp ủ. Kết nối giữa những tập thể, cá nhân, doanh nghiệp đã và đang có những hoạt động đóng góp cho cộng đồng đến những tập thể, cá nhân, doanh nghiệp vẫn còn đang đứng ngoài vòng tròn ấy.

Chúng ta không kỳ vọng rằng ai cũng sẽ có những đóng góp to lớn cho cộng đồng nhưng có được một câu chuyện cảm xúc khiến cho mọi người sống có ích hơn cũng là một điều rất đáng làm và khác biệt của giải thưởng này rồi.

Thay vì chỉ dừng ở các hoạt động tôn vinh, chúng tôi hy vọng rằng giải thưởng sẽ có mức độ ảnh hưởng lớn hơn.