Xác định dữ liệu chính là tư liệu sản xuất quan trọng, là “không khí và ánh sáng” của kỷ nguyên mới, là "máu" của nền kinh tế số, là cốt lõi tạo nên sự thành công của trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số quốc gia, một năm qua, dưới sự khởi xướng của Tổng Bí thư Tô Lâm, Đảng và Nhà nước ta đã có những hành động quyết liệt để xây dựng cơ sở dữ liệu theo hướng “đúng, đủ, sạch, sống”.
Đồng thời, nâng cao ý thức bảo mật dữ liệu, bởi không làm chủ được dữ liệu đồng nghĩa với việc mất chủ quyền, an ninh dữ liệu và cơ hội phát triển.
Khi dữ liệu trở thành tài nguyên, tư liệu sản xuất quan trọng
Ngày 2/9/2024, trong lúc cả nước kỷ niệm 79 năm giành được độc lập, hướng đến dấu mốc 80 năm thành lập nước, đồng loạt trên các tờ báo lớn đã đăng tải bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm mang tên “Chuyển đổi số - Động lực quan trọng phát triển lực lượng sản xuất, hoàn thiện quan hệ sản xuất đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới”.
Bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm đăng trên Tạp chí Cộng sản.
Bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm đăng trên Tạp chí Cộng sản.
Bài viết như một “tuyên ngôn” trong kỷ nguyên mới của người đứng đầu Đảng ta, với nhiều thông điệp mới, không những nhận được sự quan tâm của giới nghiên cứu lý luận , làm rúng động và truyền cảm hứng tới những người làm khoa học công nghệ, mà còn tạo nên nhận thức đột phá trong toàn xã hội về tầm quan trọng của khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trong phát triển đất nước khi bước vào giai đoạn mới.
Trong bài viết, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng: “Trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn và điện toán đám mây đang dần trở thành những công cụ sản xuất quan trọng trong nhiều ngành, lĩnh vực”. Đồng chí cũng nhìn nhận: “Việc kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa hệ thống thông tin của các bộ, ngành, địa phương và cơ sở dữ liệu quốc gia chưa thông suốt”.
Trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn và điện toán đám mây đang dần trở thành những công cụ sản xuất quan trọng trong nhiều ngành, lĩnh vực.
Tổng Bí thư Tô Lâm
Đồng thời, đồng chí Tô Lâm đã đưa ra đề xuất cần xác lập “phương thức sản xuất số”, trong đó, “dữ liệu trở thành tài nguyên, trở thành tư liệu sản xuất quan trọng”.
Từ đó, cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng kết nối số nền tảng, chia sẻ dữ liệu giữa các cơ sở, tổ chức. Đẩy mạnh chuyển đổi số gắn với bảo đảm an ninh, an toàn là tất yếu khách quan để Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên mới.
Chỉ hơn 3 tháng sau khi bài viết với nhiều quan điểm mới này ra đời, ngày 22/12/2024, Tổng Bí thư Tô Lâm đã ký ban hành Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị do về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, được đánh giá là “khoán 10” trong lĩnh vực khoa học công nghệ.
Nghị quyết 57/NQ-TW nhấn mạnh vai trò của an ninh mạng và bảo mật dữ liệu trong phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số quốc gia. Nghị quyết xác định an ninh mạng, an ninh dữ liệu, an toàn thông tin là yêu cầu xuyên suốt, không thể tách rời trong quá trình chuyển đổi số. Mục tiêu bao gồm thúc đẩy kinh tế số, phát triển hạ tầng số và làm giàu dữ liệu, đồng thời nhấn mạnh việc bảo vệ chủ quyền quốc gia trên không gian mạng.
Dữ liệu đã trở thành “nguồn tài nguyên mới”, là động lực then chốt để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế số, xã hội số và xây dựng Chính phủ số.
Kể từ đó đến nay, Nghị quyết 57/NQ-TW như “kim chỉ nam” trong mọi hành động của Đảng, Chính phủ, bộ, ngành và cả chính quyền địa phương các cấp. Trong đó, dữ liệu đã trở thành “nguồn tài nguyên mới”, là động lực then chốt để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế số, xã hội số và xây dựng Chính phủ số. Việc bảo vệ an ninh mạng, bảo mật dữ liệu với những hành động kiên quyết, liên tục được đồng chí Tổng Bí thư thường xuyên nhắc nhở trong nhiều cuộc họp quan trọng từ đầu năm đến nay.
Nghị quyết 57/NQ-TW như “kim chỉ nam” trong mọi hành động của Đảng, Chính phủ, bộ, ngành và cả chính quyền địa phương các cấp.
Ý chí mãnh liệt của người đứng đầu về làm chủ dữ liệu “đúng, đủ, sạch, sống”
Nhìn lại dòng thời gian trong gần một năm qua chúng ta sẽ thấy những hành động kiên quyết, xuyên suốt trong việc xây dựng, bảo mật dữ liệu, bảo vệ chủ quyền số của người đứng đầu Đảng ta:
Cụ thể, chỉ 3 tuần sau khi Nghị quyết 57/NQ-TW ra đời, ngày 13/1, tại Hội nghị toàn quốc quán triệt Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, Đảng và Nhà nước luôn coi khoa học, công nghệ là yếu tố quyết định và nền tảng cho sự phát triển bền vững của đất nước. Một lần nữa, đồng chí nhấn mạnh: “Xem dữ liệu là nguồn tài nguyên mới, là "không khí và ánh sáng" của kỷ nguyên mới, là tư liệu sản xuất mới”.
Đồng thời, đồng chí chỉ đạo tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng công nghệ, bao gồm công nghệ số, trong đó cần xây dựng Trung tâm dữ liệu quốc gia, triển khai Luật Dữ liệu và sàn giao dịch dữ liệu trong năm 2025. Đẩy nhanh kết nối và chia sẻ dữ liệu quan trọng trong các lĩnh vực như dân cư, tư pháp, giáo dục, ngân hàng, thuế, bảo hiểm, doanh nghiệp, đất đai, phương tiện...
Trung tâm dữ liệu quốc gia phải hoàn thành với dữ liệu “đúng, đủ, sạch, sống”, dẫn dắt chuyển đổi số toàn diện, tạo nền tảng phát triển kinh tế số và lực lượng sản xuất hiện đại giai đoạn 2026-2030, đáp ứng mục tiêu Nghị quyết 57.
Tổng Bí thư TÔ LÂM
“Trung tâm dữ liệu quốc gia phải hoàn thành với dữ liệu “đúng, đủ, sạch, sống”, dẫn dắt chuyển đổi số toàn diện, tạo nền tảng phát triển kinh tế số và lực lượng sản xuất hiện đại giai đoạn 2026-2030, đáp ứng mục tiêu Nghị quyết 57”, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định.
Ngày 25/2, nhằm khẩn trương thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, Trung tâm Dữ liệu quốc gia đã được Bộ Công an xây dựng, đưa vào vận hành. Dữ liệu tại Trung tâm Dữ liệu quốc gia là nền tảng cốt lõi cung cấp các dịch vụ liên quan đến dữ liệu, hỗ trợ hoạch định chính sách, kiến tạo phát triển, xây dựng Chính phủ số, xã hội số và kinh tế số, bảo đảm quốc phòng an ninh, là động lực quan trọng xây dựng kỷ nguyên mới thịnh vượng.
Đồng thời, cung cấp hạ tầng công nghệ cho các tổ chức chính trị-xã hội, hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia và các cơ quan có nhu cầu sử dụng để khai thác, vận hành, nâng cao hiệu quả, bảo đảm an ninh mạng.
Tiếp tục, để thực hiện những chủ trương của Đảng về phát triển dữ liệu, chỉ hơn hai tháng sau, sáng 22/3, Hiệp hội Dữ liệu quốc gia (NDA) chính thức ra mắt với sứ mệnh kết nối các cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân trong lĩnh vực dữ liệu để xây dựng một hệ thống sinh thái dữ liệu quốc gia. Phát biểu chỉ đạo tại Đại hội, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: "Chúng ta đang bước vào giai đoạn bình minh của kỷ nguyên số, thời kỳ dữ liệu đã trở thành tài nguyên, tư liệu sản xuất quan trọng, trở thành "năng lượng mới", thậm chí là "máu" của nền kinh tế số. Chuyển đổi số, với dữ liệu là trung tâm, đang làm thay đổi căn bản cách chúng ta sống, làm việc và phát triển".
Tổng Bí thư lưu ý, cần nhận thức rõ quản trị dữ liệu không chỉ là vấn đề chính sách, mà còn là vấn đề công nghệ. Không có công nghệ, không thể thu thập, lưu trữ, xử lý, phân tích và chia sẻ dữ liệu một cách hiệu quả và an toàn.
Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia tổ chức thành công Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025–2030.
Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia tổ chức thành công Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025–2030.
Hiệp hội Dữ liệu quốc gia (NDA) chính thức ra mắt với sứ mệnh kết nối các cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân trong lĩnh vực dữ liệu để xây dựng một hệ thống sinh thái dữ liệu quốc gia.
Tổng Bí thư nhấn mạnh, sự ra đời của Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia có ý nghĩa quan trọng và bày tỏ tin tưởng Hiệp hội sẽ là "Ngôi nhà chung của các Hiệp sĩ số", là "Ngọn cờ tiên phong" trong việc thực hiện Nghị quyết 57 và các nghị quyết về khoa học, công nghệ... để đưa Việt Nam trở thành quốc gia số, với nền quản trị số, kinh tế số, xã hội số phát triển dựa trên dữ liệu "đúng, đủ, sạch, sống" của Việt Nam.
Đến ngày 1/4, Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp tục chủ trì cuộc họp Bộ Chính trị, Ban Bí thư nghe báo cáo cập nhật kiến thức và cho ý kiến hoàn thiện Chuyên đề về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Tại cuộc họp này, đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo, để lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện thành công Nghị quyết 57, chính các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư tiên phong trong cập nhật kiến thức với lĩnh vực mới, khó và thay đổi liên tục này.
Ngày 29/5, khi chủ trì phiên họp của Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng Ban Chỉ đạo đã yêu cầu phải hoàn thành việc xây dựng và ban hành quy định về cơ chế thu thập, cập nhật, chia sẻ và khai thác dữ liệu quốc gia về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.
Chỉ số Pepi (Provincial Environmental Protection Index - Chỉ số đánh giá kết quả bảo vệ môi trường cấp tỉnh) được trực quan hóa và đăng trên trang NetZero Việt Nam của Báo Nhân Dân, phối hợp cùng Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Đây là một ví dụ điển hình của việc cập nhật, chia sẻ và khai thác dữ liệu quốc gia về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.Vi.ệt Nam)
Theo Tổng Bí thư, phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là lựa chọn bắt buộc, là con đường duy nhất để đưa đất nước phát triển và nâng cao đời sống cho nhân dân. Và tới đây, phải triển khai thật mạnh để đạt hai mục tiêu cao nhất: Quản trị xã hội tốt hơn và phải đi vào sản xuất, tăng năng suất lao động.
Sáng 2/7, Ban Chỉ đạo Trung ương thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia tổ chức Hội nghị sơ kết 6 tháng năm 2025; triển khai nhiệm vụ trọng tâm công tác 6 tháng cuối năm 2025.
Đồng chí Tô Lâm, Tổng Bí thư, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương đã giao Bộ Công an cùng các bộ, cơ quan khẩn trương xây dựng, đưa vào khai thác Trung tâm Dữ liệu quốc gia và các cơ sở dữ liệu chuyên ngành theo đúng lộ trình tại Nghị quyết số 71/NQ-CP, ngày 1/4/2025, bảo đảm dữ liệu “đúng, đủ, sạch, sống”, có phương án chia sẻ, kết nối, phân tích dữ liệu phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, xử lý nghiêm trách nhiệm nếu chậm tiến độ. Đồng thời, yêu cầu các địa phương, bộ, ngành đẩy mạnh chia sẻ dữ liệu, tái cấu trúc thủ tục hành chính, sử dụng lại dữ liệu để cung cấp dịch vụ công trực tuyến thuận tiện cho người dân, doanh nghiệp.
Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tham quan khu trưng bày về kết quả chuyển đổi số của Quốc hội.
Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tham quan khu trưng bày về kết quả chuyển đổi số của Quốc hội.
Ngày 13/9, tại Hội nghị chuyên đề "Bình dân học vụ số - Quốc hội số: Khung kiến thức, kỹ năng số cho Quốc hội hiện đại" của Đảng ủy Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Tổng Bí thư Tô Lâm một lần nữa đề cập đến vấn đề dữ liệu. Đồng chí chỉ rõ: “Nếu nói chuyển đổi số mà không có dữ liệu tức là chưa có chuyển đổi số”.
Tổng Bí thư phân tích về hàm nghĩa của dữ liệu đúng, đủ, sạch, sống: “Nếu đủ mà không sống, không sạch cũng không được. Đúng, đủ, sạch và phải sống, phải chăm lo, phải nuôi dưỡng hằng ngày, phải bổ sung hằng ngày. Sở dĩ chúng ta có trí tuệ nhân tạo là vì trên cơ sở sức sống của nó là dữ liệu. Nếu không có dữ liệu thì trí tuệ nhân tạo cũng chịu hoặc ra những đáp số, những kết quả không theo đúng như mong muốn của chúng ta”.
Tuy nhiên, Tổng Bí thư cho rằng, dữ liệu đó không phải tự nhiên mà có. Tất cả các cơ quan, các ngành, tất cả mọi người đều phải chăm lo vào việc xây dựng dữ liệu này, không thể cách nào khác được.
Sở dĩ chúng ta có trí tuệ nhân tạo là vì trên cơ sở sức sống của nó là dữ liệu... Dữ liệu đó không phải tự nhiên mà có.
Về yêu cầu bảo mật, Tổng Bí thư yêu cầu phải an ninh, an toàn chứ không người khác chiếm lĩnh được ngay và "lộ bí mật còn nguy hiểm nữa", người dân cũng không tín nhiệm vì bị lộ thông tin cá nhân. Tổng Bí thư nhấn mạnh điều này phải được tuyệt đối bảo mật an toàn.
Ngày 16/9, tại Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện bốn nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị (Nghị quyết 59, 70, 71 và 72), lần đầu tiên bài phát biểu của đồng chí Tô Lâm, lãnh đạo cao nhất của Đảng đề cập đến khái niệm “bảng điều khiển số” như một công cụ quản trị hiện đại.
Tổng Bí thư cho rằng, cần xây dựng "bảng điều khiển số" công khai, cập nhật theo tuần và theo tháng, theo dõi các chỉ số cốt lõi, các nút thắt, tiến độ thực hiện của từng Nghị quyết. Trách nhiệm của từng cấp ủy Đảng, của Chính phủ, Bộ, ngành, địa phương và của nhân dân. Đồng thời, có thể mời các nhóm chuyên gia độc lập, bộ phận giám định chính sách tham gia thẩm định giải pháp, đánh giá, phản biện khách quan.
Tại Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện bốn nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị (Nghị quyết 59, 70, 71 và 72), lần đầu tiên bài phát biểu của đồng chí Tô Lâm, lãnh đạo cao nhất của Đảng đề cập đến khái niệm “bảng điều khiển số” như một công cụ quản trị hiện đại.
Tại Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện bốn nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị (Nghị quyết 59, 70, 71 và 72), lần đầu tiên bài phát biểu của đồng chí Tô Lâm, lãnh đạo cao nhất của Đảng đề cập đến khái niệm “bảng điều khiển số” như một công cụ quản trị hiện đại.
Chỉ đạo này của Tổng Bí thư được các chuyên gia đánh giá là một bước đột phá chuyển từ quản trị bằng cảm tính sang quản trị bằng dữ liệu, từ xử lý sự vụ sang điều hành chủ động. Từ nay, việc triển khai nghị quyết không chỉ dựa trên báo cáo định kỳ mà cần được giám sát, theo dõi theo thời gian thực thông qua các chỉ số định lượng. Có thể coi đây là tín hiệu mở đầu cho việc tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo, nơi công nghệ và dữ liệu trở thành nền tảng để bảo đảm hiệu lực và hiệu quả thực thi nghị quyết.
Ngày 15/10, tại phiên họp Thường trực Ban chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đánh giá tình hình 9 tháng thực hiện Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị, xác định những nhiệm vụ trọng tâm trong các tháng cuối năm, Tổng Bí thư Tô Lâm một lần nữa nhắc đến việc quản trị dựa trên dữ liệu. Cụ thể, đồng chí Tổng Bí thư yêu cầu phải có sự thay đổi căn bản trong phương thức lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành; chuyển đổi từ quản lý dựa trên báo cáo định kỳ sang quản trị dựa trên dữ liệu được cập nhật theo thời gian thực, bảo đảm tính minh bạch và giải trình cao.
Sử dụng Hệ thống thông tin giám sát, đánh giá việc thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW làm công cụ thiết yếu trong chỉ đạo, điều hành hằng ngày để giám sát tiến độ, phát hiện sớm các điểm nghẽn và hỗ trợ ra quyết định kịp thời, hiệu quả.
Sử dụng Hệ thống thông tin giám sát, đánh giá việc thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW làm công cụ thiết yếu trong chỉ đạo, điều hành hằng ngày để giám sát tiến độ, phát hiện sớm các điểm nghẽn và hỗ trợ ra quyết định kịp thời, hiệu quả.
Sử dụng Hệ thống thông tin giám sát, đánh giá việc thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW làm công cụ thiết yếu trong chỉ đạo, điều hành hằng ngày để giám sát tiến độ, phát hiện sớm các điểm nghẽn và hỗ trợ ra quyết định kịp thời, hiệu quả.
Trường hợp cần thiết, thành lập các tổ công tác chuyên trách, linh hoạt, được trao đủ thẩm quyền để điều phối liên ngành, đôn đốc và trực tiếp tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện.
Tổng Bí thư Tô Lâm xác định việc "tháo gỡ điểm nghẽn thể chế" là nhiệm vụ đột phá hàng đầu. Tiếp tục phát huy kết quả tích cực trong công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế đã đạt được trong 9 tháng qua; tập trung tháo gỡ dứt điểm các vướng mắc về thể chế quản lý, chia sẻ, khai thác dữ liệu nhằm phá vỡ "tư duy cát cứ".
Đồng thời, đồng chí Tô Lâm đã đặt thêm 2 yêu cầu mới đổi với dữ liệu, đó là thay vì dữ liệu cần "đúng, đủ, sạch, sống” thì giờ đây có thêm phải “thống nhất, dùng chung”. An ninh mạng phải tuân thủ tuyệt đối tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật.
Cùng với việc thúc đẩy xây dựng dữ liệu “đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung”, Tổng Bí thư Tô Lâm còn chỉ đạo, nhắc nhở về việc bảo đảm an ninh mạng, bảo mật dữ liệu. Cụ thể, trong thông báo Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Phiên họp Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số ngày 27/9, đồng chí đã yêu cầu đẩy nhanh tiến độ xây dựng, vận hành hệ thống phòng vệ mạng quốc gia trở thành nền tảng dùng chung trong khung kiến trúc tổng thể quốc gia số.
Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, với những hạn chế hiện nay, chúng ta đang phải đối mặt với 2 thách thức lớn.
Thách thức đầu tiên là các cuộc tấn công mạng không còn là hành vi tự phát, nhỏ lẻ mà đã được "công nghiệp hóa", trở thành các chiến dịch được đầu tư bài bản, có sử dụng trí tuệ nhân tạo, được tổ chức bởi các thế lực thù địch và tội phạm chuyên nghiệp, tinh vi, tấn công trên quy mô lớn.
Thách thức thứ hai là hoạt động sử dụng không gian mạng xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự xã hội, các loại tội phạm mạng, tội phạm sử dụng công nghệ cao diễn ra rất phức tạp, nhất là tán phát thông tin xấu độc, tuyên truyền phá hoại tư tưởng, xuyên tạc chống Đảng, Nhà nước.
Các loại tội phạm sử dụng công nghệ cao có nhiều diễn biến nguy hiểm với các thủ đoạn mới, tinh vi, gây thiệt hại lớn về kinh tế, nhức nhối trong dư luận người dân.
Các loại tội phạm sử dụng công nghệ cao có nhiều diễn biến nguy hiểm với các thủ đoạn mới, tinh vi, gây thiệt hại lớn về kinh tế, nhức nhối trong dư luận người dân.
Từ đó, Tổng Bí thư yêu cầu bảo đảm an ninh mạng, bảo mật thông tin, an toàn dữ liệu là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên, vừa cấp bách trước mắt, vừa chiến lược lâu dài, gắn liền với sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững, bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia và sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa. Phải xử lý hài hòa mối quan hệ: an ninh để phát triển, phát triển phải đi đôi với an ninh.
Quán triệt "lấy phòng ngừa chủ động là chính, đi trước một bước, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống", Tổng Bí thư chỉ đạo, mọi nguy cơ, thách thức về an ninh mạng, bảo mật thông tin, an toàn dữ liệu phải được nhận diện và xử lý từ sớm.
Tổng Bí thư đồng thời yêu cầu phải ưu tiên nguồn lực quốc gia để làm chủ các công nghệ lõi, phát triển nền công nghiệp an ninh mạng "make in Vietnam" bền vững…
Lễ ra mắt Hệ sinh thái Sản phẩm an ninh mạng NCS. Bộ giải pháp toàn diện ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI).
Lễ ra mắt Hệ sinh thái Sản phẩm an ninh mạng NCS. Bộ giải pháp toàn diện ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI).
Từ quan điểm trên, Tổng Bí thư yêu cầu các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan bộ, ngành Trung ương và địa phương tập trung thực hiện nhiều nhiệm vụ trọng tâm. Cụ thể như việc đưa các nội dung kiến thức, kỹ năng cơ bản về an toàn thông tin, an ninh mạng vào chương trình giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp và đại học giúp thế hệ trẻ có ý thức từ sớm về việc sử dụng không gian mạng an toàn.
Về hoàn thiện thể chế, Tổng Bí thư chỉ đạo trong năm 2025 phải tháo gỡ hết điểm nghẽn pháp luật trong lĩnh vực an ninh mạng, bảo mật thông tin, an toàn dữ liệu. Sửa đổi luật An ninh mạng, luật Bảo vệ bí mật nhà nước tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV.
Tổng Bí thư cũng yêu cầu tập trung phát triển hạ tầng an ninh mạng hiện đại, đồng bộ, đáp ứng yêu cầu bảo vệ chủ quyền quốc gia trên không gian mạng.
Trong năm 2025 phải tháo gỡ hết điểm nghẽn pháp luật trong lĩnh vực an ninh mạng, bảo mật thông tin, an toàn dữ liệu.
Tổng bí thư TÔ LÂM
Theo đó, các cấp ủy, bộ, ngành, địa phương phải rà soát và tăng cường bảo vệ tuyệt đối an toàn các hệ thống thông tin quan trọng, các cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đất đai, tài chính, y tế, giáo dục, bảo hiểm, tư pháp… coi đây là tài sản chiến lược, nền tảng quản trị quốc gia hiện đại; khắc phục ngay những lỗ hổng bảo mật trong các hệ thống thông tin, không chấp nhận tình trạng "nợ tuân thủ".
Về một số nhiệm vụ, giải pháp cần làm ngay trong năm 2025, Tổng Bí thư yêu cầu các cơ quan chủ quản các cơ sở dữ liệu, hệ thống thông tin trong hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở tổ chức đánh giá tổng thể về an ninh mạng, bảo mật thông tin, an toàn dữ liệu đối với các cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyên ngành, hệ thống thông tin và nguồn nhân lực thuộc phạm vi quản lý; gửi Bộ Công an, Ban Cơ yếu Chính phủ theo chức năng, nhiệm vụ để tổng hợp, đề xuất giải pháp bảo đảm an toàn an ninh mạng, bảo mật thông tin, an toàn dữ liệu cho toàn quốc. Nhiệm vụ này phải hoàn thành trong tháng 11.
Tổng Bí thư giao Bộ Công an trình cấp có thẩm quyền kiện toàn Ban Chỉ đạo An toàn, an ninh mạng quốc gia và các tiểu ban tại các bộ, ngành, địa phương.
Tổng Bí thư cũng giao Bộ Công an đẩy nhanh tiến độ xây dựng, vận hành hệ thống phòng vệ mạng quốc gia trở thành nền tảng dùng chung nhằm bảo vệ an ninh mạng vòng ngoài cho các hệ thống thông tin, tài nguyên trọng yếu trên internet của các cơ quan, ban, bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp Việt Nam. Với nhiệm vụ này, Tổng Bí thư yêu cầu phải hoàn thành thiết kế kỹ thuật trong tháng 11 tới.
Bảo đảm an ninh mạng, bảo mật thông tin, an toàn dữ liệu là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên
Ưu tiên nguồn lực quốc gia để làm chủ các công nghệ lõi, phát triển nền công nghiệp an ninh mạng "make in Vietnam" bền vững.
Phải xử lý hài hòa mối quan hệ: an ninh để phát triển, phát triển phải đi đôi với an ninh.
Và mới đây, vào chiều 25/10, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tiếp Trưởng đoàn các nước tham dự Lễ mở ký Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) và Hội nghị cấp cao của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng.
Tổng Bí thư khẳng định, là một bộ phận không thể tách rời của cộng đồng quốc tế, Việt Nam đang tích cực, chủ động khai thác tiềm năng phát triển của không gian mạng và công nghệ gắn với không gian mạng.
Tổng Bí thư tin tưởng Lễ mở ký Công ước Hà Nội sẽ đánh dấu một chương mới trong hợp tác và quản trị mạng toàn cầu, đưa không gian mạng trở thành không gian của luật pháp, của sự hợp tác và phát triển.
Bộ trưởng Lương Tam Quang phát biểu tại Lễ mở ký Công ước Hà Nội.
Bộ trưởng Lương Tam Quang phát biểu tại Lễ mở ký Công ước Hà Nội.
Hơn 2.500 đại biểu tới từ 110 quốc gia, 150 tổ chức quốc tế, khu vực và tư nhân cùng hơn 50 cơ quan nghiên cứu có mặt tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia ở Hà Nội để chứng kiến thời khắc Công ước chính thức mở ký. 72 nước đã ký kết Công ước Hà Nội trong hai ngày, trong đó 64 quốc gia đã ký ngay trong phiên chính tại hội trường. Theo Liên hợp quốc, đây là một trong những Lễ mở ký lớn nhất trong 10 năm qua và Công ước sẽ có hiệu lực sau khi được ít nhất 40 nước phê chuẩn theo quy định pháp luật trong nước.
Công ước Hà Nội là sản phẩm đàm phán đa phương kéo dài hơn hai năm rưỡi trong khuôn khổ Liên hợp quốc. Văn bản này được Đại hội đồng Liên hợp quốc thông qua bằng đồng thuận cuối năm 2024, trước khi chính thức mở ký tại Hà Nội.
Là một bộ phận không thể tách rời của cộng đồng quốc tế, Việt Nam đang tích cực, chủ động khai thác tiềm năng phát triển của không gian mạng và công nghệ gắn với không gian mạng.
Tổng Bí thư TÔ LÂM
Việc Việt Nam đăng cai Lễ mở ký và là nước đầu tiên ký Công ước Hà Nội là minh chứng cho cam kết mạnh mẽ của chúng tôi đối với thượng tôn pháp luật, thực thi đầy đủ nghĩa vụ quốc tế và góp phần củng cố trật tự pháp lý toàn cầu trong không gian mạng.
Nghị quyết 57/NQ-TW xác định phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trên tinh thần tự lực, tự chủ, tự cường, là nhân tố then chốt bảo đảm quốc phòng, an ninh và tạo động lực bứt phá trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Chuyển đổi số gắn bó mật thiết với nhiều lĩnh vực như chính phủ số, kinh tế số… Trong đó, dữ liệu là yếu tố rất quan trọng, được ví như tài sản quốc gia; bảo mật dữ liệu có ý nghĩa tương tự với bảo vệ chủ quyền lãnh thổ trên biển và đất liền. Trung ương luôn coi trọng bảo vệ chủ quyền trên không gian mạng, coi đây là nhiệm vụ xuyên suốt, không thể tách rời trong bảo đảm an ninh quốc gia.
Dữ liệu được xem là tài sản chiến lược quốc gia, do vậy, chúng ta cần có những chiến lược để bảo đảm an ninh dữ liệu, an ninh mạng. Chúng ta cũng thấy rằng công nghệ số luôn phát triển liên tục với tính kết nối cao.
Do vậy, quan điểm của Đảng, Nhà nước trong bảo đảm an ninh mạng, an ninh dữ liệu là trong hoạch định chính sách, cần chuyển từ tư duy phòng thủ bị động sang chủ động và tích cực nhận diện sớm những rủi ro và chủ động các biện pháp.
Vừa rồi Chính phủ số đã làm rất tốt, nhanh và làm sạch dữ liệu như trong dữ liệu dân cư, dữ liệu đất đai. Đó là nguồn lực Nhà nước đầu tư vào, chất lượng dữ liệu sẽ tốt hơn. Ở khu vực tư nhân, tùy vào đầu tư của doanh nghiệp, nếu doanh nghiệp có nhận thức lãnh đạo cao và có nguồn lực mạnh thì họ sẽ đầu tư và làm sạch dữ liệu. Những dữ liệu chưa sạch khi khai thác sẽ nảy sinh vấn đề như tin giả lẫn lộn trong dữ liệu.
…Dữ liệu không phải dạng tĩnh, mà liên tục thay đổi. Việc dữ liệu phát sinh cần phải có sự quản trị và phối hợp nhịp nhàng, để cho dữ liệu đó không bị đưa vào khu vực rủi ro, có sự phân quyền, mã hóa chuẩn chỉnh, chính xác để bảo đảm rằng quản trị và phối hợp dữ liệu giữa các bên liên quan trên tổng thể dữ liệu quốc hết sức cẩn thận. Chúng ta phải có một tổng công trình sư, một khung dữ liệu chuẩn, một tiêu chuẩn tốt thì chúng ta mới có để bảo đảm tương tác an toàn, hiệu quả
Trong bối cảnh về chuyển đổi số hiện nay, dữ liệu đã trở thành tài nguyên chiến lược. Bảo vệ dữ liệu, đặc điểm là dữ liệu nhạy cảm; trong đó, là dữ liệu và thông tin bao gồm dữ liệu và thông tin bí mật Nhà nước, cùng dữ liệu và thông tin không thuộc phạm vi bí mật Nhà nước không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc.
Nếu không bảo vệ dữ liệu, chúng ta khó có thể xây dựng thành công kinh tế số, xã hội số và Chính phủ số. Ở đây, công nghệ mật mã đóng vai trò cốt lõi, then chốt.
Với vai trò là cơ quan mật mã quốc gia, Ban Cơ yếu Chính phủ thực hiện quản lý thống nhất trên phạm vi toàn quốc, bao gồm mật mã để bảo vệ thông tin bí mật Nhà nước và mật mã dân sự.
Trong những năm qua, ngành cơ yếu và Ban Cơ yếu Chính phủ đã nghiên cứu, sản xuất cung cấp rất nhiều sản phẩm mật mã và xây dựng triển khai nhiều mô hình giải pháp bảo mật từ trung ương đến địa phương để bảo mật thông tin lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và lực lượng vũ trang được tuyệt đối bí mật và an toàn. Đồng thời, thực hiện tốt vai trò quản lý Nhà nước về mật mã dân sự.
Thời gian qua, chúng tôi tham mưu cho các cấp, cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, ban hành hơn 100 quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật về mật mã. Và có thể khẳng định rằng, công nghệ mật mã đã trở thành lớp bảo vệ thầm lặng và hiện diện trong hầu hết các hoạt động trọng yếu của đất nước
Không có hệ thống nào có thể bảo mật tuyệt đối. Yếu tố con người vẫn giữ vai trò then chốt: một sai sót nhỏ từ người dùng có thể mở cửa cho tin tặc xâm nhập.
Chỉ trong 8 tháng đầu năm 2025, Kiểm toán Nhà nước đã ghi nhận hàng triệu lượt tấn công mạng. Tất cả đều được ngăn chặn kịp thời, bảo vệ máy chủ và ngăn mã độc lây lan trong hệ thống.
Chúng tôi có khảo sát thấy rằng, có những lỗ hổng được phát hiện gần 10 năm trước, nhưng đến nay vẫn còn tồn tại trên khoảng 40% máy tính. Điều này cho thấy một khi hacker tấn công một máy tính trong mạng thì hoàn toàn mã độc có thể lây lan sang 30 đến 40 máy tính khác. Nguy hiểm hơn, nếu trong số đó có máy tính của quản trị hệ thống thì toàn bộ máy chủ có thể bị chiếm quyền kiểm soát.
Từ thực tế này, Hiệp hội Dữ liệu quốc gia đang triển khai xây dựng bộ tiêu chuẩn cơ sở liên quan đến an ninh dữ liệu. Dự kiến trong thời gian tới, bộ tiêu chuẩn sẽ được đưa ra lấy ý kiến các ban, ngành nhằm hỗ trợ các đơn vị, trước mắt là thành viên, công bố và áp dụng, qua đó nâng cao việc tuân thủ
Dữ liệu là nguồn tài nguyên mới, nhưng nó chỉ có giá trị khi dữ liệu đủ tốt và được khai thác. Dữ liệu nhiều chưa chắc đã tốt. Việt Nam gần như chưa khai thác dữ liệu mà đang ở giai đoạn thu thập dữ liệu, chuẩn hóa dữ liệu, và có dự án tổng hợp dữ liệu.
Khi cầm nhiều dữ liệu, rủi ro mất dữ liệu cao, khi đó hậu quả sẽ nghiêm trọng. Nên để không gây hậu quả thì đừng cầm nhiều dữ liệu quá. Giả sử có thì nên để độc lập khóa kín khai thác đến đâu dùng tới đó, khi đó mới an toàn.
Khi dùng dữ liệu cho mô hình trí tuệ nhân tạo (AI), chúng ta cần phải cân nhắc nhiều yếu tố. Trong các giai đoạn thu thâp, lưu trữ, khai thác dữ liệu, cần phải biết mình đang ở giai đoạn nào, nên làm gì. Khi thu thập dữ liệu về thì xử lý như thế nào, lưu trữ hay không, lưu trữ tách riêng với khai thác không. Phải có chiến lược phân loại dữ liệu, quản lý, xử lý, khai thác dữ liệu. Mỗi bước phải có biện pháp bảo vệ khác nhau và phải luôn theo nguyên tắc không lưu thừa dữ liệu và không nên cung cấp thừa dữ liệu mà cung cấp đủ cho dịch vụ đó và cần có cơ chế cho phép quản trị dữ liệu hiệu quả.
Thành quả của gần một năm thực thi Nghị quyết 57/NQ-TW, trong đó có việc xác định an toàn dữ liệu và hệ thống là điều kiện tiên quyết để thực hiện chuyển đổi số quốc gia; đồng thời việc phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số cần thiết đi đôi với việc xây dựng năng lực phòng thủ và tấn công trên không gian mạng để bảo vệ an ninh quốc gia, đã giúp Việt Nam có bước phát triển lớn trong bảo vệ an ninh mạng và bảo mật dữ liệu. Và với việc Việt Nam tổ chức thành công lễ ký Công ước Hà Nội, Việt Nam đã được đặt vào vị trí trung tâm của một tiến trình pháp lý mang tính lịch sử trong lĩnh vực an ninh mạng toàn cầu.
Ngày xuất bản: 31/10/2025
Tổ chức thực hiện: Ngọc Thanh - Hoàng Nhật
Nội dung: Hồng Vân
Trình bày: Ngọc Diệp
Ảnh: Báo Nhân Dân, shutterstock
