Trong bối cảnh ngành nông nghiệp đang đối mặt với nhiều thách thức về năng suất, chất lượng và tính bền vững, yêu cầu đặt ra là phải tìm kiếm những giải pháp công nghệ hiệu quả nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và thích ứng với biến đổi khí hậu. Việc ứng dụng các thành tựu công nghệ số vào lĩnh vực nông nghiệp, đặc biệt là công nghệ Internet vạn vật (IoT) đang mở ra những hướng đi mới cho hoạt động canh tác, chăn nuôi theo hướng hiện đại, chính xác và thông minh.
IoT trong nông nghiệp là một giải pháp tiên tiến, kết nối các thiết bị và cảm biến vào mạng internet, giúp thu thập và xử lý thông tin về các yếu tố môi trường và tình trạng sản xuất. Nhờ vào IoT, nông dân có thể theo dõi các yếu tố như độ ẩm, nhiệt độ, ánh sáng, pH đất và tình trạng sức khỏe của cây trồng hoặc gia súc trong thời gian thực, từ đó đưa ra quyết định chính xác để tối ưu hóa quá trình sản xuất như: giám sát cây trồng và đất đai, theo dõi gia súc, nhà kính thông minh... Dữ liệu được thu thập liên tục, tăng tính minh bạch trong chuỗi cung ứng, giúp truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Bên cạnh đó, IoT còn góp phần giảm ô nhiễm môi trường và hỗ trợ quản lý hiệu quả quá trình phân phối từ đồng ruộng đến tay người tiêu dùng.
Dùng các cảm biến đo mực nước ruộng lúa tại Thanh Hóa
Dùng các cảm biến đo mực nước ruộng lúa tại Thanh Hóa
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, suy giảm tài nguyên và áp lực bảo đảm an ninh lương thực, việc phát triển nền nông nghiệp bền vững không chỉ là yêu cầu cấp thiết trong nước mà còn là xu thế chung trên toàn cầu. Những năm gần đây, Việt Nam đã và đang đẩy mạnh hợp tác với nhiều quốc gia, tổ chức quốc tế nhằm tiếp nhận, chuyển giao các giải pháp công nghệ tiên tiến, phù hợp với điều kiện canh tác trong nước.
Đầu năm 2025, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội phối hợp với Đại học Griffith (Australia) và Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa triển khai dự án “Canh tác carbon chủ động ứng dụng trí tuệ nhân tạo và bản sao số để phát triển nông nghiệp bền vững” tại địa phương. Đây là mô hình thí điểm tiên phong trong việc kết hợp các công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) và bản sao số (digital twin) vào hoạt động sản xuất nông nghiệp.
Từ tháng 2/2025, hệ thống AI đo đạc phát thải đã được lắp đặt tại xã Hoằng Lộc (huyện Hoằng Hóa) và xã Hà Long (huyện Hà Trung). Sau thời gian ngắn áp dụng, bước đầu ghi nhận những kết quả tích cực: năng suất lúa tại các điểm mô hình tăng từ 50–55 tạ/ha lên 65–70 tạ/ha; giá bán sản phẩm cũng cải thiện đáng kể, từ 280 nghìn đồng/10kg lên 320–350 nghìn đồng/10kg. Những con số ấy không chỉ phản ánh hiệu quả của ứng dụng công nghệ mà còn khẳng định tiềm năng nhân rộng mô hình trong thời gian tới.
Đại diện lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa khẳng định sẽ tiếp tục đồng hành, tạo điều kiện thuận lợi cho dự án, từ việc cung cấp dữ liệu, tuyên truyền đến hỗ trợ kỹ thuật cho các hợp tác xã, hộ nông dân. Địa phương cũng kỳ vọng thông qua dự án sẽ hình thành được đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn, làm chủ công nghệ hiện đại, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý phát thải và vận hành mô hình nông nghiệp thông minh trên địa bàn.
Về phía Đại học Bách khoa Hà Nội, đơn vị cam kết tạo điều kiện tối đa về cơ sở vật chất, nhân lực và môi trường nghiên cứu, nhằm bảo đảm các kết quả khoa học không dừng lại trên giấy mà được hiện thực hóa trong đời sống sản xuất, đem lại lợi ích thiết thực cho người nông dân.
Dự án “Canh tác carbon chủ động ứng dụng trí tuệ nhân tạo và bản sao số để phát triển nông nghiệp bền vững” tại tỉnh Thanh Hóa được tài trợ bởi chương trình Aus4Innovation. Chương trình này do Bộ Ngoại giao và Thương Mại Australia tài trợ, đồng tài trợ và quản lý bởi Cơ quan Nghiên cứu Khoa học Australia (CSIRO), với Bộ Khoa học Công nghệ là đối tác chiến lược.
Ở góc độ quốc tế, Tiến sĩ Kim Wimbush – Giám đốc Chương trình Aus4Innovation, Tham tán Tổ chức Nghiên cứu Khoa học và Công nghiệp Australia (CSIRO) tại Đại sứ quán Australia – nhấn mạnh, đây là thời điểm quan trọng để thúc đẩy sự giao thoa giữa chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo và nông nghiệp bền vững. Theo TS. Wimbush, mối quan hệ Việt Nam – Australia đang bước vào giai đoạn phát triển mạnh mẽ nhất từ trước tới nay, với việc hai nước chính thức nâng cấp thành Đối tác Chiến lược toàn diện, trong đó Khoa học – Công nghệ và Đổi mới sáng tạo là một trong những trụ cột hợp tác quan trọng.
Theo đại diện phía Australia, dự án tại Thanh Hóa không chỉ mang ý nghĩa về mặt công nghệ mà còn thể hiện tinh thần hợp tác sâu rộng, hiệu quả giữa các trường đại học, chính quyền địa phương và các tổ chức quốc tế. Cốt lõi của dự án là nền tảng bản sao số tiên tiến được hỗ trợ bởi AI, được phát triển bởi các đối tác Việt Nam và Australia, hướng tới một nền nông nghiệp thông minh, thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu.
“Chưa bao giờ quan hệ đối tác giữa hai quốc gia lại mạnh mẽ như hiện nay. Cùng nhau, chúng ta đang mang đến những giải pháp thiết thực cho các thách thức cấp bách của thời đại”.
Không chỉ tại Thanh Hóa, ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long – trung tâm sản xuất nông nghiệp trọng điểm của cả nước – nông dân đã bước đầu tiếp cận với các giải pháp số như cảm biến đo mực nước, thiết bị bay không người lái (drone) do Công ty SATY phát triển. Các công cụ này giúp người dân giám sát đồng ruộng theo thời gian thực, quản lý nước tưới hiệu quả, tiết kiệm chi phí sản xuất, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường sinh thái.
Những bước tiến trên cho thấy chuyển đổi số trong nông nghiệp không còn là định hướng xa vời mà đang dần hiện hữu trong từng thửa ruộng, từng mô hình canh tác tại Việt Nam. Sự đồng hành giữa các nhà khoa học, doanh nghiệp công nghệ và chính quyền địa phương đang tạo nên động lực mới, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển nền nông nghiệp xanh, tuần hoàn, hiện đại và bền vững.
Bên cạnh các thiết bị IoT hỗ trợ sản xuất, hiện Công ty SATY còn phát triển ứng dụng SATY Farms App, kết nối nông dân với người tiêu dùng thành thị. Ứng dụng cho phép người dùng theo dõi quá trình canh tác nông sản sạch, đồng thời tham gia các hoạt động tương tác như "chơi game nông trại" và nhận phần thưởng, qua đó góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về nông nghiệp bền vững. SATY cũng triển khai các gói hỗ trợ toàn diện cho nông dân, bao gồm vay vốn ưu đãi, đào tạo kỹ thuật, hỗ trợ quảng bá sản phẩm và gắn nhãn thương hiệu “Saty Rice Farms”.
Ông Nguyễn Thái Việt Huy, đại diện Công ty SATY cho biết, đơn vị đang tiếp tục nghiên cứu, phát triển các thiết bị công nghệ phục vụ sản xuất nông nghiệp nhằm nâng cao năng suất, giảm phát thải carbon, bảo vệ môi trường và tạo thêm nguồn thu nhập cho nông dân. Đây là bước đi quan trọng hướng tới một nền nông nghiệp xanh, sạch và bền vững.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính
Khó khăn và giải pháp trong việc ứng dụng IoT trong nông nghiệp bền vững
Dù tiềm năng lớn, việc ứng dụng IoT trong nông nghiệp Việt Nam vẫn gặp không ít khó khăn. Hạ tầng mạng ở nông thôn còn yếu, thiếu kết nối internet ổn định. Nhiều nông dân chưa quen sử dụng thiết bị công nghệ, trong khi chi phí đầu tư ban đầu cho IoT lại cao, vượt khả năng của hộ sản xuất nhỏ lẻ. Bên cạnh đó, quy mô canh tác manh mún cũng là rào cản khiến việc triển khai công nghệ khó đạt hiệu quả đồng bộ.
Để phát huy hiệu quả của công nghệ số trong nông nghiệp, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người nông dân.Trước hết, cần đầu tư phát triển hạ tầng số ở nông thôn, bảo đảm kết nối internet ổn định, đồng thời xây dựng các nền tảng công nghệ phù hợp với điều kiện canh tác trong nước.Song song với đó, các chương trình đào tạo kỹ năng số cho nông dân cần được triển khai sâu rộng, giúp bà con nắm bắt và ứng dụng hiệu quả công nghệ vào sản xuất.
Về tài chính, cần có chính sách tín dụng ưu đãi, hỗ trợ tiếp cận vốn cho các hộ nông dân, nhất là khi đầu tư vào thiết bị công nghệ cao như hệ thống IoT.Bên cạnh đó, việc phát triển thương mại điện tử nông sản và khuyến khích đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao là giải pháp quan trọng, giúp mở rộng thị trường, giảm khâu trung gian, nâng cao giá trị sản phẩm và thu nhập cho người nông dân.
Ông Nguyễn Thái Việt Huy - Chủ tịch HĐQT Công ty SATY
Ông Nguyễn Thái Việt Huy - Chủ tịch HĐQT Công ty SATY
SATY tiên phong ứng dụng IoT, góp phần hiện đại hóa nông nghiệp Việt Nam
Mai Huyên: Ông có thể chia sẻ rõ hơn về vai trò và những điểm nổi bật của các thiết bị IoT do SATY phát triển trong việc thúc đẩy nông nghiệp bền vững, đặc biệt là trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay?
Ông Nguyễn Thái Việt Huy: Các thiết bị IoT do SATY phát triển đóng vai trò quan trọng trong việc hiện đại hóa và tối ưu hóa hoạt động canh tác theo hướng bền vững. Cụ thể, chúng tôi tập trung vào việc nghiên cứu, thiết kế và triển khai hệ thống cảm biến thông minh đặt tại thực địa để thu thập dữ liệu thời gian thực về nhiều yếu tố môi trường như độ ẩm đất, nhiệt độ không khí, mực nước ruộng, cũng như các chỉ số liên quan đến phát thải khí nhà kính trong quá trình canh tác.
Những dữ liệu này được truyền tự động về trung tâm điều phối gần như ngay lập tức, giúp đội ngũ nghiên cứu và cán bộ kỹ thuật có thể phân tích và đưa ra các khuyến nghị canh tác phù hợp với điều kiện cụ thể của từng khu vực, từng thời điểm. Đây là yếu tố then chốt giúp Dự án đạt được mục tiêu kép: vừa nâng cao năng suất, vừa giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, hướng đến phát triển nông nghiệp thông minh và bền vững.Một điểm đáng chú ý là thiết bị của chúng tôi được thiết kế tối ưu cho điều kiện đặc thù của nông nghiệp Việt Nam: bền bỉ trước thời tiết khắc nghiệt, dễ sử dụng cho nông dân và có chi phí đầu tư hợp lý. Ngoài ra, toàn bộ hệ thống được tích hợp với nền tảng số, cho phép người dùng truy cập và giám sát dữ liệu từ xa thông qua điện thoại di động hoặc máy tính bảng. Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý canh tác mà còn tạo điều kiện cho việc ra quyết định kịp thời, dựa trên dữ liệu thực tế thay vì kinh nghiệm truyền thống.
Mai Huyên: Theo ông, những yếu tố nào đóng vai trò then chốt trong việc bảo đảm tiềm năng thương mại của các thiết bị IoT do SATY phát triển?
Ông Nguyễn Thái Việt Huy (đại diện Công ty SATY): Hiện nay, các thiết bị IoT do SATY sản xuất không chỉ được triển khai tại Thanh Hóa mà còn bước đầu hiện diện tại một số địa phương thuộc khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Chúng tôi tin tưởng rằng, với định hướng phát triển đúng đắn và phù hợp với nhu cầu thực tiễn, sản phẩm sẽ từng bước mở rộng phạm vi thương mại trên toàn quốc – nhất là trong bối cảnh nông nghiệp xanh, nông nghiệp giảm phát thải đang được quan tâm, thúc đẩy.
Điểm nổi bật của các thiết bị này là được thiết kế riêng biệt, phù hợp với điều kiện khí hậu và môi trường sản xuất nông nghiệp tại Việt Nam: có độ bền cao, khả năng chống chịu tốt trong điều kiện khắc nghiệt, đồng thời dễ dàng lắp đặt và vận hành – ngay cả đối với những người nông dân chưa quen với công nghệ.
Bên cạnh phần cứng, hệ thống còn tích hợp nền tảng quản lý và phân tích dữ liệu thông minh, giúp người sử dụng không chỉ theo dõi, giám sát mà còn có thể đưa ra các quyết định kịp thời và chính xác dựa trên những phân tích dữ liệu cụ thể. Chính sự kết hợp giữa tính thực tiễn, khả năng tiếp cận cao và công nghệ hiện đại là lợi thế cạnh tranh nổi bật, tạo tiền đề vững chắc cho quá trình thương mại hóa sản phẩm trên thị trường trong nước.
Mai Huyên: SATY có kế hoạch gì trong thời gian tới để mở rộng khả năng ứng dụng của các sản phẩm IoT?
Ông Nguyễn Thái Việt Huy: Trong thời gian tới, SATY hướng đến mở rộng quy mô sản xuất và tối ưu hóa chi phí để thiết bị có thể tiếp cận rộng rãi hơn, đặc biệt là với các hộ nông dân quy mô nhỏ. Song song đó, chúng tôi đang tìm kiếm và thiết lập quan hệ hợp tác với các đối tác trong nước và quốc tế để mở rộng kênh phân phối.
Chúng tôi cũng định hướng phát triển thêm các dòng thiết bị IoT phục vụ các lĩnh vực nông nghiệp khác như chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, nhằm đa dạng hóa danh mục sản phẩm. Mặt khác, phần mềm quản lý sẽ được nâng cấp để tăng khả năng phân tích dữ liệu, dự báo xu hướng, và hỗ trợ ra quyết định chính xác hơn.SATY cũng đặt mục tiêu hợp tác sâu rộng với các tổ chức nghiên cứu, doanh nghiệp và cơ quan quản lý để tích hợp dữ liệu IoT vào các hệ thống quản lý tổng thể, phục vụ cho việc hoạch định chính sách, quy hoạch sản xuất bền vững. Trong dài hạn, chúng tôi hướng đến mô hình cung cấp dịch vụ trọn gói – bao gồm thiết bị phần cứng kết hợp với nền tảng phân tích và quản lý dữ liệu đồng bộ.
Xin cảm ơn ông Nguyễn Thái Việt Huy đã trả lời phỏng vấn Báo Nhân Dân!