KỊCH BẢN LỪA ĐẢO RA NHANH CÙNG CHÍNH SÁCH MỚI
Việc lên kịch bản lừa đảo trên môi trường mạng khá tinh vi và nhanh nhạy. Chỉ cần buổi sáng nhà nước ta có chính sách mới, thì đội ngũ lên kịch bản lừa đảo đã có kịch bản cho nhân viên của họ lừa đảo người dân trong nước vào buổi chiều.
Điển hình là dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng 8 và Quốc khánh 2/9, khi chính phủ vừa công bố chính sách tặng mỗi người dân 100 ngàn đồng. Thì ngay lập tức, các ổ lừa đảo có ngay kịch bản để lừa người dân cung cấp số VneID, số tài khoản ngân hàng và mã OTP để thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản.
Nhận dạng các hành vi lừa đảo theo nhóm
Cảnh giác để bảo vệ tài sản và thông tin cá nhân
Lừa đảo qua mạng xã hội
Lừa đảo qua mạng xã hội
- Lừa đảo bằng các cuộc gọi video Deepfake, Deepvoice, giả làm người thân, công an, bạn bè.
- Chiếm quyền xử dụng tài khoản mạng xã hội, nhắn tin lừa đảo.
- Lừa đảo thông qua biên lai chuyển tiền giả hòng chiếm tiền người dân khi chưa kịp kiểm tra tính xác thực.
- Lừa đảo tình cảm bằng hình thức làm quen qua mạng xã hội rồi nhờ giải quyết khó khăn tài chính hoặc chi trả khi nhận bưu kiện giá trị lớn.
- Lừa đảo mua vé máy bay giả hoặc các gói du lịch giá rẻ.
Mạo danh cơ quan nhà nước
Mạo danh cơ quan tổ chức nhà nước
- Giả danh cơ quan Công an, Viện kiểm sát, Tòa án để đe doạ nạn nhân bằng các tình huống phạm tội giả định.
- Giả cơ quan chức năng thông báo khóa SIM điện thoại vì chưa chuẩn hóa thuê bao theo quy định mới của nhà nước.
- Gửi tin nhắn giả mạo các cơ quan như Thuế, Bảo hiểm xã hội, Ngân hàng dụ dỗ nạn nhân nhấp vào các đường link có mã độc với yêu cầu chuẩn hoá theo quy định mới.
- Giả mạo cơ quan, nhân viên Y tế hoặc giáo viên đề nghị chuyển tiền để cứu chữa người quen.
Lừa đảo tài chính
Lừa đảo tài chính
- Thực hiện hành vi chuyển nhầm tiền để lừa đảo nạn nhân rồi yêu cầu hoàn trả thông qua link có cài mã độc.
- Giả danh các công ty tài chính, ngân hàng cho vay và yêu cầu cung cấp thông tin, đặt cọc…
- Cam kết lợi nhuận khủng, tạo niềm tin để lừa đảo bằng cách dụ người dân đầu tư chứng khoán, tiền ảo, đa cấp rồi thao túng hệ thống để tự biến mình thành nạn nhân thua lỗ hoặc tự làm sập sàn giao dịch.
- Lừa đảo tuyển cộng tác viên online để đặt đơn ảo trên sàn thương mại điện tử với yêu cầu đặt cọc số tiền lớn để làm "nhiệm vụ" rồi chiếm đoạt.
Các cuộc điện thoại liên quan tới việc thay đổi địa điểm để tiếp tục nhận lương hưu, qua Bảo hiểm Xã hội sau khi sáp nhập các địa phương, cũng là một trong những kịch bản được xây dựng rất nhanh của bọn lừa đảo.
Song song đó, việc lợi dụng sự thiếu hiểu biết, lòng tin để thực hiện các tình huống lừa đảo trên không gian mạng liên quan đến, điện, nước… cũng liên tục được bọn chúng cập nhật tình huống ngày càng tinh vi.
Có thể thấy, các hành vi lừa đảo này thường có 13 dạng và được chia thành 3 nhóm chính.
Nhóm thứ nhất, thiên về các hành vi lừa đảo qua mạng xã hội và các tiện ích trên internet. Nhóm thứ hai, là mạo danh các cơ quan tổ chức nhà nước. Và cuối cùng là nhóm lừa đảo bằng kịch bản đầu tư tài chính, hỗ trợ việc làm.
Mới đây, ngày 10/10, cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Thành phố Hà Nội đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can với ông Nguyễn Hoà Bình, người thường được biết đến với danh xưng “Shark Bình”, và 9 đối tượng khác khi có hành vi lừa đảo 4,5 triệu USD tương đương với 117 tỷ đồng, thông qua dự án “đồng tiền số Antex” được lưu giữ trên ví điện tử là một ví dụ điển hình.
Có thể thấy, các hành vi lừa đảo trên không gian mạng đã gây tổn thất nghiêm trọng cả về tài chính lẫn niềm tin rất lớn của người dân.
Những biện pháp phòng ngừa chung
Bảo vệ bản thân trước các hành vi lừa đảo
Không cung cấp thông tin cá nhân qua đường link trên mạng hoặc điện thoại.
Cần xác minh thông tin qua các kênh chính thức, người thân khi nhận được yêu cầu chuyển tiền từ người lạ.
Cảnh giác với các lời mời gọi đầu tư có lợi nhuận cao bất thường.
Hãy phản ảnh qua hệ thống cảnh báo của cơ quan chức năng hoặc cơ quan công an gần nhất khi nghi ngờ bị lừa đảo.
Nghi ngờ bị lừa đảo? Báo cáo ngay!
Hệ thống cảnh báo lừa đảo trực tuyến của cơ quan chức năng
canhbao.khonggianmang.vnHoặc liên hệ cơ quan công an gần nhất để được hỗ trợ
BÁO ĐỘNG KHI NẠN NHÂN MỚI LÀ SINH VIÊN, HỌC SINH
Thực tế đáng báo động cho thấy, trong khi tội phạm hình sự truyền thống được kiềm chế hiệu quả, thì tội phạm trên không gian mạng lại diễn biến phức tạp và có xu hướng bùng nổ. Theo báo cáo của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia (NCA) công bố cuối năm 2024, Việt Nam nằm trong nhóm các quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi tội phạm mạng và thành phố Hồ Chí Minh đang là trọng điểm.
Những con số thống kê đã phản ánh mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Báo cáo từ Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao chỉ rõ, thiệt hại do lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam trong năm 2024 ước tính lên đến 18.900 tỷ đồng, tăng gần gấp đôi so với năm 2023.
Thiệt Hại và Tần Suất Lừa Đảo Trực Tuyến
Chỉ Số Đáng Báo Động
So sánh thiệt hại kinh tế 2023 - 2024
Tình trạng gia tăng vụ việc lừa đảo
| Chỉ số | Dữ liệu | Nguồn |
|---|---|---|
| Thiệt hại 2024 | 18.900 tỷ (gấp đôi 2023) | Cục An ninh mạng |
| Vụ việc 2024 | 22.200 (9T) vs 1.500 (2023) | Bộ Công an |
| Tiếp xúc | 70% nhận cuộc gọi/SMS lừa đảo/tháng | Cục An ninh mạng |
| Nạn nhân | 1/220 người dùng smartphone | Cục An ninh mạng |
⚠️ Thiệt hại tăng gấp đôi chỉ trong 1 năm. Nâng cao cảnh giác!
Trong bối cảnh đó, một hình thức tội phạm đặc biệt nguy hiểm mới nổi lên, nhắm thẳng vào học sinh, sinh viên: thủ đoạn “bắt cóc online”.
Đây là một biến thể của lừa đảo trực tuyến, nơi tội phạm sử dụng công nghệ để thao túng tâm lý, ép nạn nhân cắt đứt kết nối với thế giới bên ngoài, sau đó tống tiền gia đình hoặc phục vụ cho mục đích buôn người.
Chúng thường mạo danh cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án,... dựng lên những kịch bản pháp lý giả mạo, đe dọa nạn nhân có liên quan đến các đường dây tội phạm nghiêm trọng. Bằng những lệnh bắt, hồ sơ được làm giả tinh vi, chúng gieo rắc nỗi sợ hãi, ép nạn nhân phải “giữ bí mật tuyệt đối”, tự cô lập mình khỏi gia đình, bạn bè và làm theo mọi chỉ dẫn.
Theo dữ liệu sơ bộ từ Bộ Công an, từ giữa năm 2024 đến tháng 8 năm 2025, đã có khoảng 50 vụ “bắt cóc online” được ghi nhận. Đáng chú ý, 90% nạn nhân là nữ giới (45 trường hợp) và 100% thuộc nhóm tuổi từ 18-22, chủ yếu là sinh viên học xa nhà.
Là đầu tàu kinh tế và trung tâm công nghệ của cả nước, Thành phố Hồ Chí Minh không tránh khỏi việc trở thành địa bàn trọng điểm của loại tội phạm này với 25 vụ việc được ghi nhận, chiếm một nửa tổng số vụ trên cả nước.
Hậu quả để lại từ những vụ việc này là vô cùng nặng nề. Không chỉ là những khoản tiền bị chiếm đoạt lên đến hàng tỷ đồng, đẩy nhiều gia đình vào cảnh khánh kiệt, mà còn là những sang chấn tâm lý sâu sắc, kéo dài.
Sự gia tăng chóng mặt của các vụ việc và mức độ thiệt hại khổng lồ là hồi chuông cảnh báo cấp thiết về những lỗ hổng trong nhận thức và kỹ năng tự bảo vệ của người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ. Hơn bao giờ hết, việc xây dựng một tấm khiên vững chắc để bảo vệ người dân trên không gian mạng đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt của toàn xã hội.
PHÁT HUY SỨC MẠNH TỔNG HỢP PHÒNG, CHỐNG TỘI PHẠM MẠNG
Trước thực trạng trên, Thành phố Hồ Chí Minh đã và đang triển khai hàng loạt giải pháp quyết liệt, đồng bộ.
Thực hiện Kế hoạch của Bộ Công an về triển khai thực hiện Quyết định số 77/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Đảng ủy, Ban Giám đốc Công an Thành phố Hồ Chí Minh đã xây dựng, ban hành Kế hoạch và triển khai thực hiện Đề án “Xây dựng thế trận an ninh nhân dân trên không gian mạng” trong suốt thời gian qua.
Công an Thành phố Hồ Chí Minh đã: Vận động quần chúng, xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trên không gian mạng; Xây dựng, triển khai các phương án, quy trình xử lý tình huống phức tạp về an ninh mạng; Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực bảo vệ an ninh mạng; Đầu tư phương tiện, thiết bị để thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao.
Không chỉ vậy, năm 2023, Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí cũng đã ban hành Kế hoạch hành động triển khai thực hiện Chiến lược an toàn, an ninh mạng quốc gia, chủ động ứng phó với thách thức từ không gian mạng đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Trong đó chú trọng, bảo vệ chủ quyền quốc gia trên không gian mạng; bảo vệ hạ tầng số, nền tảng số, dữ liệu số, cơ sở hạ tầng không gian mạng Thành phố.
Đặc biệt, theo kế hoạch, thành phố sẽ tập trung tạo lập niềm tin số, xây dựng môi trường mạng trung thực, văn minh, lành mạnh, phòng chống vi phạm pháp luật trên không gian mạng. Mới nhất, ngày 25 / 10 / 2025, Chủ tịch nước Lương Cường, Tổng thư ký Liên hợp quốc và lãnh đạo, đại diện các nước tham dự Lễ mở ký Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng tại Hà Nội chính là bước ngoặt lớn nhất, đánh dấu sự quyết liệt của Việt Nam trong phòng chống tội phạm an ninh phi truyền thống.
Để hưởng ứng công ước Hà Nội, Công an Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp cùng Sở Giáo dục và Đào tạo đồng chủ trì tổ chức chương trình phát động chiến dịch “Không một mình-Cùng nhau an toàn trực tuyến”.
Lễ phát động diễn ra vào sáng ngày 20/10 tại Thành phố Hồ Chí Minh và được kết nối trực tuyến đến 931 cơ sở giáo dục trên địa bàn, với sự tham gia trực tuyến của hơn 1,9 triệu học sinh, tạo ra sức lan tỏa mạnh mẽ ngay từ những ngày đầu chiến dịch.
Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh đã chỉ đạo các cơ sở giáo dục lồng ghép nội dung về an toàn số vào chương trình giảng dạy, tổ chức các chuyên đề giáo dục kỹ năng phòng vệ, nhận diện hành vi bất thường trên mạng.
Ngoài ra, chú trọng xây dựng và củng cố mạng lưới tư vấn tâm lý học đường, xem đây là điểm tựa quan trọng để học sinh có thể tìm đến chia sẻ khi gặp vấn đề, phá vỡ sự “tự cô lập” mà tội phạm mạng luôn tìm cách áp đặt lên nạn nhân. Thông điệp cốt lõi “Không một mình” chính là kim chỉ nam cho tầm nhìn này. Thành phố Hồ Chí Minh mong muốn biến không gian mạng từ nơi tiềm ẩn sợ hãi thành một không gian của niềm tin và kết nối.
Ban chỉ huy chiến dịch cũng xác định rõ vai trò và trách nhiệm của từng mắt xích trong xã hội để cùng hành động. Trong đó, gia đình phải là pháo đài vững chắc đầu tiên, nơi cha mẹ không chỉ quản lý mà còn là “người bạn đồng hành”, sẵn sàng lắng nghe, thấu hiểu và trang bị cho con những kỹ năng tự bảo vệ cơ bản. Nhà trường không chỉ là nơi truyền thụ kiến thức mà phải trở thành một môi trường an toàn, nơi học sinh được giáo dục về kỹ năng số, tư duy phản biện và luôn có một mạng lưới hỗ trợ tâm lý vững vàng để tìm đến.
Là trung tâm luôn tiên phong trong đổi mới, Thành phố Hồ Chí Minh xác định việc xây dựng không gian mạng an toàn là một trong những nhiệm vụ trọng yếu, thể hiện trách nhiệm, củng cố niềm tin, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam hưởng ứng mạnh mẽ các cam kết quốc tế như “Công ước Hà Nội” về chống tội phạm mạng.
Chỉ đạo sản xuất: Lê Nam Tư
Tổ chức sản xuất: Tùng Quang
Nội dung: Hương Mỹ, Tất Đạt
Ảnh: Tùng Anh, Hương Mỹ
Trình bày - Đồ họa: Tùng Anh
