TĂNG CƯỜNG KIỂM SOÁT VI PHẠM
Những tháng cuối năm 2025, Chi cục Kiểm lâm Thành phố Hồ Chí Minh liên tục mở các đợt cao điểm nhằm ngăn chặn tình trạng săn bắt, mua bán và vận chuyển động vật hoang dã trái phép. Đây là bước triển khai cụ thể Kế hoạch 628 giữa Bộ Công an với Bộ Nông nghiệp và Môi trường về phòng ngừa, đấu tranh các vi phạm liên quan đến động vật hoang dã.
Giữa tháng 11/2025, kiểm lâm Thành phố đã phát hiện và tháo dỡ hàng trăm mét lưới bẫy chim ở nhiều khu vực giáp ranh. Tại ấp Chợ Cũ (Củ Chi), khoảng 100m lưới được giăng dọc cánh đồng; tại phường Tân Hải, lực lượng chức năng thu giữ thêm 500m lưới bủa vây đồng mở. Những tấm lưới bẫy, theo cảnh báo của các chuyên gia, có thể diệt cả quần thể chim di cư theo mùa, gây đứt gãy những mắt xích sinh thái quan trọng.
Lực lượng kiểm lâm tiếp nhận cá thể khỉ đuôi lợn ngoài cộng đồng.
Lực lượng kiểm lâm tiếp nhận cá thể khỉ đuôi lợn ngoài cộng đồng.
Ngoài xử lý bẫy bắt ngoài trời, các điểm bán chim kiểng–nơi tiềm ẩn nguy cơ tiêu thụ động vật có nguồn gốc rừng–cũng được tăng cường kiểm tra. Tại phường Chợ Lớn, lực lượng chức năng đã phát hiện hàng chục lồng chim không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc.
Đội Kiểm lâm cơ động và phòng cháy chữa cháy rừng số 1, thuộc Chi cục Kiểm lâm Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, nếu động vật không có giấy tờ sẽ bị tạm giữ và chuyển giao cho trạm cứu hộ, trường hợp hàng có nguồn gốc hợp pháp, đơn vị liên ngành xử lý vi phạm lấn chiếm lòng lề đường theo quy định.
Cá thể chim Hồng hoàng.
Cá thể chim Hồng hoàng.
Trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh hiện có 812 cơ sở và hộ nuôi động vật rừng, số cơ sở đã được cấp mã số nuôi là 687 cơ sở, tạo nguồn cung hợp pháp và minh bạch. Kiểm lâm khuyến cáo người kinh doanh hoàn toàn có thể lấy nguồn hàng từ các cơ sở được cấp phép, thay vì tiếp tay cho đường dây buôn bán trái phép.
Kiểm tra các cơ sở nuôi chim hoang dã tại phường Chợ Lớn.
Kiểm tra các cơ sở nuôi chim hoang dã tại phường Chợ Lớn.
Tính từ đầu năm 2025 đến nay Chi cục Kiểm lâm Thành phố đã tiếp nhận 52 loài/1.707 cá thể do người dân tự nguyện chuyển giao quyền sở hữu cho nhà nước, trong đó có nhiều loài nằm trong danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm ưu tiên bảo vệ.
Thời gian qua, Trạm còn chủ động phối hợp với công an, ủy ban nhân dân các xã, phường tăng cường công tác tuyên truyền về pháp luật lâm nghiệp nhằm nâng cao ý thức của người dân trong công tác bảo vệ rừng, bảo vệ động vật hoang dã. Đồng thời thường xuyên rà soát các khu vực, địa bàn có hoạt động nuôi nhốt, săn bắt, mua bán, vận chuyển trái phép các loài động vật hoang dã để tuyên truyền đấu tranh, xử lý góp phần ngăn chặn các hành vi vi phạm.
VAI TRÒ NÚT CHẶN TRONG BẢO TỒN ĐỘNG VẬT HOANG DÃ
Không sở hữu diện tích rừng tự nhiên lớn, nhưng Thành phố Hồ Chí Minh lại đóng vai trò chiến lược trong bảo tồn động vật hoang dã. Với vị thế là trung tâm giao thông, logistics lớn nhất phía Nam, Thành phố thường bị các đường dây buôn bán lợi dụng làm điểm trung chuyển. Đồng thời, đây cũng là thị trường tiêu thụ chim cảnh, thú cảnh, bò sát có quy mô đáng kể.
Chính vì vậy, khi Thành phố kiểm soát chặt thị trường tiêu thụ, áp lực săn bắt lên các khu rừng thuộc Đông Nam Bộ giảm đáng kể. Nhiều thống kê từ các địa phương có rừng vẫn cho thấy tình trạng xâm hại tài nguyên chưa có dấu hiệu dừng lại: chỉ trong vài năm gần đây, lực lượng chức năng phát hiện 393 vụ xâm nhập rừng trái phép, thu giữ hơn 8.700 bẫy thú và thiết bị kích điện.
Riêng tại Vườn quốc gia Cát Tiên, trong 10 năm đã ghi nhận 1.100 vụ vi phạm liên quan động vật hoang dã, gần 1.400 đối tượng bị xử lý. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, giải pháp căn cơ vẫn nằm ở việc giảm nhu cầu tiêu thụ.
Luật sư TRẦN CAO ĐẠI KỲ QUÂN
Thuộc Đoàn Luật sư tỉnh Đồng Nai
"Còn nhu cầu thì còn nguồn cung, nếu không xử lý từ khâu tiêu thụ thì tuần tra bao nhiêu cũng không xuể".
PGS. TS. LÊ HUỲNH TIẾN DUY
Trường đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh
"Việc phân hóa tội danh giữa nhóm IB và IIB khiến tính răn đe không đồng đều, với nhóm IIB, giá trị vi phạm phải từ 150 triệu đồng mới truy tố, mức này quá cao".
TS. NGUYỄN THỊ ÁNH HỒNG
Trường đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh
"Nên xem nhóm IIB là hàng cấm đặc biệt, đồng thời xử lý hình sự nếu vi phạm liên quan từ hai loài trở lên hoặc tái phạm nhiều lần".
CỘNG ĐỒNG – “LÁ CHẮN MỀM” CỦA CÔNG TÁC BẢO TỒN
Bên cạnh sự vào cuộc mạnh mẽ của cơ quan chức năng, sự thức tỉnh trong nhận thức cộng đồng đang trở thành lực đẩy quan trọng. Tháng 9 vừa qua, tại Đặc khu Côn Đảo, người dân địa phương đã tự nguyện giao nộp 5 cá thể bồ câu Nicoba – loài chim quý hiếm bậc nhất. Sau quá trình chăm sóc, chúng được tái thả thành công về rừng.
Tại trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh, các trường hợp người dân phát hiện và tự giác giao nộp động vật hoang dã ngày càng nhiều: khỉ đuôi lợn tại phường Bình Tân, trăn đất ở xã Bình Lợi, cá sấu non ở phường Bình Tiên… Những hành động nhỏ nhưng giàu ý nghĩa này phản ánh sự thay đổi rõ rệt trong cách người dân nhìn nhận về động vật hoang dã: từ việc xem như thú cảnh đến hiểu rằng chúng thuộc về rừng.
Theo Chi cục Kiểm lâm Thành phố, nhóm hành động cộng đồng đang tạo ra một “lá chắn mềm”, nhưng mang lại hiệu quả đặc biệt. Đó là lá chắn của ý thức, của sự tôn trọng tự nhiên, của chuẩn mực văn minh đô thị. Khi người dân hiểu rằng mỗi loài trong hệ sinh thái đều mang giá trị riêng, họ sẽ chủ động báo tin, từ chối mua bán, ngừng nuôi nhốt động vật rừng.
Trong nhịp sống sôi động của đô thị lớn nhất cả nước, vẫn còn đó những khoảng lặng đẹp: những lá thư trẻ em viết gửi kiểm lâm, lời hứa không ăn thịt thú rừng, những cuộc gọi khẩn báo phát hiện cá thể lạ… Khi mỗi người dừng săn bắt, dừng tiêu thụ, dừng tiếp tay cho thị trường bất hợp pháp, thì rừng sẽ bình yên và cuộc sống của con người cũng sẽ bình yên trong hệ sinh thái mà chúng ta không thể tách rời.
Từ những hành động nhỏ của người dân đến sự vào cuộc đồng bộ của cơ quan chức năng, Thành phố đang xây dựng một “lá chắn xanh” cho rừng và cho chính tương lai của mình. Bảo vệ động vật hoang dã, vì thế, là trách nhiệm của từng công dân đô thị văn minh.
BẢO VỆ ĐỘNG VẬT HOANG DÃ TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Những con số, khung pháp lý và vai trò chiến lược
NHỮNG CON SỐ BIẾT NÓI
KHUNG PHÁP LÝ BẢO VỆ ĐỘNG VẬT HOANG DÃ
Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017)
Điều 234 và Điều 244
Kiến nghị của chuyên gia
VAI TRÒ CỦA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Chỉ đạo sản xuất: Lê Nam Tư
Tổ chức sản xuất: Tùng Quang
Nội dung: Nhật Thành, Tất Đạt
Ảnh, Video: Tùng Anh, Nhật Thành
Trình bày: Tùng Anh
