Sau sáp nhập, với việc sắp xếp lại nhân sự và ngừng hoạt động của lực lượng trật tự đô thị cấp huyện từ ngày 1/7/2025. Vỉa hè, lề đường tại các phường ở Thành phố Hồ Chí Minh, bỗng dưng được thả nổi. Và tình trạng lấn chiếm đã diễn ra nhanh chóng.
CÂU CHUYỆN KHÓ TIN
Biến lề đường thành nhà ngay giữa phố
Giao lộ Trần Nguyên Hãn – Vũ Huy Tấn phường Gia Định, Thành phố Hồ Chí Minh.
Giao lộ Trần Nguyên Hãn – Vũ Huy Tấn phường Gia Định, Thành phố Hồ Chí Minh.
Một câu chuyện thật khó tin nhưng diễn ra ngay giao lộ Trần Nguyên Hãn – Vũ Huy Tấn phường Gia Định, Thành phố Hồ Chí Minh. Một ngôi nhà tạm được dựng lên ngay góc ngã tư đông đúc và tồn tại mà không một cơ quan chức năng nào ý kiến.
Ngay dưới chân cầu Hoàng Hoa Thám, tại điểm có xây dựng dù che mưa cho lực lượng Cảnh sát giao thông đứng điều tiết, nhưng không thấy lực lượng cảnh sát đứng là mấy. Đầu tiên, là một tủ thuốc lá được kê vào để giữ chỗ.
Sau một thời gian kê tủ thuốc, không thấy lực lượng chức năng nào nhắc nhở, lại thêm một kệ hàng khác được đặt vào lề đường, để đựng vật dụng. Vẫn không có cơ quan chức năng nào ngó ngàng.
Nơi đặt chiếc tủ thuốc ấy, xuất hiện thêm vài người trong gia đình đến, và họ đem thêm gỗ, bạt chống mưa dựng khung. Diện tích chiếm dụng to dần, tuy nhiên vẫn chừa một khe hẹp để người đi bộ có thể lách qua giữa hai nơi đặt đồ đạc của họ. Họ vẫn thoải mái mà không bị ai nói gì.
Vậy là, chỉ trong vòng từ giữa tháng 8 đến nay, từ một chiếc tủ thuốc lá được đặt bán ven đường, nay đã hình thành một căn hộ nhỏ với đầy đủ cửa nẻo để mở hàng vào mỗi sáng, then cài vào buổi tối.
Khi phóng viên tìm hiểu, và hỏi thử người bán thuốc đang lấn chiếm, bà thản nhiên trả lời: “Phường không quan tâm đâu chú ơi, đất thiên hạ mà, mấy nhà chung quanh sao ý kiến được. Ai ý kiến, chồng tui “nói chuyện” liền. Sợ gì”.
Mà có lẽ bà chủ nhà lấn chiếm nói đúng, bởi ở quanh khu vực nơi bà ở, vỉa hè các tuyến đường, gần như không thấy sự quản lý của cơ quan chức năng phường Gia Định. Các hàng quán đua nhau dùng lòng đường, lề đường như của mình, khiến cảnh quan nhếch nhác, người đi bộ gần như chẳng còn chỗ để lưu thông.
VỈA HÈ NHƯ MA TRẬN
Có thể nói, sau sáp nhập, khi lực lượng trật tự đô thị cấp quận huyện không còn tư cách pháp lý để hoạt động, ở các phường mới thành lập, vỉa hè trở thành khoảng trống mênh mông về quyền lực của những cửa hàng, người buôn bán.
Nếu như trước đây, họ còn tuân thủ vạch kẻ, hoặc tế nhị chừa một khoảng trống nhất định cho người đi bộ. Thì nay, ghế được quán nước bày ra tận lòng đường. Ai đi bộ ý kiến, họ gầm ghè, thậm chí doạ nạt.
Khu vực phường Bình Quới, các xe bán hàng rong tụ tập với nhau chiếm từ dạ cầu cho tới lòng đường. Người đi bộ, đi xe đều phải né tránh họ.
Ngay tại phường Sài Gòn, hàng dài xe máy, ô tô đậu nghênh ngang, được giữ xe thu phí hẳn hoi, ngay sau bảng cấm.
Ở đoạn bệnh viện Từ Dũ trên đường Nguyễn Thị Minh Khai, còn kinh khủng hơn, thức ăn được bày bán trên vỉa hè, nước thải, giấy rác và cả vệ sinh an toàn thực phẩm không một ai quản lý.
Thậm chí, có hẳn cả một “tổ hợp” được lấn chiếm bài bản như đoạn đường Phạm Ngọc Thạch gần với giao lộ Điện Biên Phủ. Anh bán cơm, em bán mì, chỗ trống ở giữa để bày bàn, dù nơi này là nơi tập trung các cơ quan Bộ, Ngành.
Vẫn thản nhiên như bà chủ chiếm ngã tư xây nhà, những người bán hàng lấn chiếm đều trả lời: “Khi nào đuổi thì đi”. Thậm chí có người còn thách thức: “Thấy tui tồn tại lâu vậy, bán ngon vậy là hiểu rồi chớ”.
CHÍNH QUYỀN BIẾT, NHƯNG CHỜ
Chính quyền có biết không? Biết, bởi tại Hội nghị tiếp xúc cử tri các phường vào ngày 8/8, sau kỳ họp thứ 2 Hội đồng nhân dân khoá X, nhiều cử tri thành phố đã phản ánh trực tiếp về vấn nạn tái chiếm vỉa hè, lòng đường.
Trước đó trong cuộc họp Hội đồng nhân dân khoá X ngày 24/7, Giám đốc Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh, ông Võ Hoàng Ngân (nay là Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc Thành phố Hồ Chí Minh) đã thẳng thắn thừa nhận: Chức năng quản lý trật tự đô thị, trật tự xây dựng tại phường xã chưa rõ nét, biên chế tại các phòng chuyên môn thực hiện nhiệm vụ còn ít, khó lòng đảm bảo thực thi nhiệm vụ.
Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nhung cho rằng, sau khi bỏ cấp quận, huyện thì Uỷ ban nhân dân phường, xã chưa có cơ chế thành lập đội trật tự đô thị, trong khi trước đó đội này được đánh giá là hoạt động hiệu quả. Vậy nên, đại biểu này kiến nghị có chủ trương để Uỷ ban nhân dân phường, xã, đặc khu được thành lập đội quản lý trật tự đô thị chuyên ngành.
Để tránh tình trạng đùn đẩy trách nhiệm, dẫn đến các vi phạm không được phát hiện, kiểm tra xử lý kịp thời. Uỷ ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh trước đó, cũng đã giao Sở Xây dựng phối hợp với Sở Tư pháp tham mưu quyết định phân cấp cho Uỷ ban nhân dân phường, xã thực hiện công tác quản lý xây dựng nhằm phát huy tối đa vai trò của cơ sở, phù hợp với quy định và vị trí việc làm, nguồn lực nhân sự.
Để giải quyết khó khăn về nhân sự quản lý trật tự đô thị và lực lượng thanh tra chuyên ngành xây dựng, Giám đốc Sở Nội vụ cho biết, sở đã phối hợp với Sở Xây dựng thành lập 19 tổ địa bàn thuộc 168 xã, phường, đặc khu để quản lý trật tự xây dựng, đô thị; phối hợp biệt phái gần 900 nhân sự trong đội thanh tra địa bàn của Sở Xây dựng về các xã, phường, đặc khu để quản lý trật tự xây dựng, đô thị. Để bảo đảm hoạt động hiệu quả, ổn định của lực lượng này, sở cũng sẽ xây dựng vị trí việc làm này trong đề án vị trí việc làm của phường, xã, đặc khu tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố trình Bộ Nội vụ.
Thế nhưng câu hỏi được đặt ra là, trong lúc chờ Uỷ ban nhân dân Thành phố và các ban ngành xử lý các kiến nghị và tìm giải pháp chỉnh chu, thì các phường sẽ chủ động làm gì để tình trạng vỉa hè lòng đường không bị chiếm? Bởi giữ gìn vỉa hè, lòng đường, không chỉ là giữ gìn không gian sống chung của mọi cư dân Thành phố Hồ Chí Minh, mà còn là giữ gìn trật tự kỷ cương.
Chỉ đạo sản xuất: Lê Nam Tư
Tổ chức sản xuất: Tùng Quang
Nội dung: Tất Đạt
Ảnh - Video: Tùng Anh
Trình bày - Diễn họa: Tùng Anh
