Sau hơn 2 tháng vận hành chính quyền địa phương hai cấp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, bộ máy đang dần ổn định. Các phát sinh cũng đã và đang được nhanh chóng khắc phục nhờ các cuộc khảo sát thực tế và chỉ đạo kịp thời của lãnh đạo thành phố.
Đối với Thành phố Hồ Chí Minh, việc triển khai mô hình chính quyền hai cấp được thực hiện song song với việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã.
Sau hơn 2 tháng đi vào hoạt động, nhìn chung, bộ máy hành chính của thành phố vẫn bảo đảm ổn định mọi hoạt động quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ công. Bám sát mục tiêu chính của mô hình chính quyền hai cấp là xây dựng một nền hành chính hiện đại, hiệu quả, gần dân, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội nhanh và bền vững.
Cùng với đó, thành phố cũng nhanh chóng kiện toàn tổ chức, nhân sự, nâng cấp hạ tầng nhất là hạ tầng số, bố trí trụ sở, phương tiện hoạt động, chính sách cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động nhằm thích ứng với cách vận hành mới.
Thống kê thủ tục hành chính tại TP.HCM
Sau nhiều đợt khảo sát, lãnh đạo thành phố đã kịp thời ban hành danh mục thủ tục hành chính thực hiện ở chính quyền hai cấp, danh mục thủ tục hành chính tiếp nhận và trả kết quả không phụ thuộc vào địa giới hành chính. Hiện đang triển khai mô hình "phi địa giới hành chính" tại 38 tổ địa bàn (chi nhánh) thuộc Trung tâm Phục vụ hành chính công, bắt đầu từ ngày 1/8/2025.
Là phường trung tâm của thành phố, bà Ngô Hải Yến, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường Sài Gòn cho biết, sau hơn 2 tháng thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, tình hình hoạt động tại phường nhìn chung ổn định và đi vào nền nếp.Đội ngũ cán bộ, công chức tại Ủy ban nhân dân phường đã dần thích nghi với mô hình mới, quen dần với nhịp độ công việc.
"Trong thời gian qua chưa có phản ánh nào của người dân và doanh nghiệp về việc không hài lòng. Mỗi ngày, Trung tâm tiếp nhận và giải quyết khoảng 200-300 hồ sơ chủ yếu liên quan tới hộ tịch, sao y chứng thực."
Đồng chí Lâm Phi Oanh
Phó Giám đốc Trung tâm phục vụ hành chính công của phường Bình Trưng cho biết.
Ông NGUYỄN QUANG THẮNG
Phường Bình Trưng
Sau khi thành lập chính quyền 2 cấp, tôi nhận thấy cán bộ, công chức ở phường hỗ trợ bà con rất nhiệt tình, ai cũng có thái độ cởi mởi, vui vẻ, nhẹ nhàng, chỉ dẫn cụ thể, dễ hiểu, và đặc biệt thủ tục rất đúng hẹn. Nhờ việc đẩy mạnh cải cách hành chính, mà hiện nay, việc giải quyết các thủ tục hành chính được nhanh chóng hơn rất nhiều, thủ tục đơn giản, bớt cồng kềnh và người dân cũng không phải chờ đợi như trước đây.
Ông NGUYỄN VĂN HUÂN
Phường An Khánh
Tới trích lục giấy khai sinh tại phường Sài Gòn. Bản thân tôi gần 80 tuổi nên việc sử dụng công nghệ để làm các thủ tục trực tuyến rất khó khăn. Khi tới phường làm trực tiếp thì thấy cán bộ ở đây rất thân thiện, vui vẻ. Phường cũng bố trí các bạn thanh niên hỗ trợ rất nhiệt tình, làm giúp từ đầu tới cuối nên an tâm. Bản thân thấy rất hài lòng.
Tại cuộc họp về tình hình kinh tế - xã hội 8 tháng đầu năm, triển khai nhiệm vụ những tháng cuối năm, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Được cũng cho rằng, chính quyền cấp xã còn tình trạng vừa thừa vừa thiếu cán bộ. Theo ông Được, hiện nay số lượng cán bộ, công chức đã được bố trí đủ, nhưng thiếu cán bộ chuyên môn ở một số lĩnh vực, nhất là về quản lý đất đai, môi trường, xây dựng… dẫn tới nhiều địa phương lúng túng trong giải quyết công việc, thậm chí có hiện tượng tồn đọng hồ sơ.
Bên cạnh những thuận lợi, trong quá trình vận hành chính quyền hai cấp, trên địa bàn thành phố cũng phát sinh một số khó khăn.
"Do đây là mô hình mới nên bước đầu còn một số khó khăn như: lúng túng trong phân định thẩm quyền giữa các cấp, nhất là ở những lĩnh vực cần phối hợp giữa các cấp; khối lượng công việc ở cơ sở lớn, trong khi nguồn nhân lực còn hạn chế, dẫn đến áp lực cho đội ngũ cán bộ, công chức. Cơ sở vật chất, trang thiết bị cần được bổ sung, nâng cấp. Đồng thời, người dân, doanh nghiệp vẫn cần thêm thời gian để quen với cách thức vận hành mới, nhất là trong tiếp cận dịch vụ hành chính công. Đây cũng là những khó khăn chung của các địa phương trên địa bàn thành phố."
Trên thực tế, có thể thấy, theo quy định hiện hành về chức năng, nhiệm vụ của các phòng chuyên môn cấp xã, khối lượng công việc ngày càng tăng cả về chiều rộng và chiều sâu bao trùm nhiều lĩnh vực như kinh tế, văn hóa, xã hội, quản lý đô thị, tài nguyên môi trường, an sinh xã hội và giải quyết thủ tục hành chính…
Do đó, đòi hỏi đội ngũ cán bộ công chức phải có kiến thức chuyên môn sâu rộng, có kỹ năng tổng hợp và khả năng xử lý tình huống linh hoạt. Tuy nhiên, số lượng biên chế được tạm giao cho các phòng chuyên môn cấp xã còn chưa tương xứng.
Trung bình, mỗi công chức phải phụ trách từ 4-9 nhiệm vụ cụ thể, trong mỗi nhiệm vụ cụ thể có nhiều nội dung công việc chi tiết với khối lượng lớn, dẫn đến khó khăn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ như quá tải công việc, hạn chế trong việc bảo đảm chất lượng và tiến độ, thiếu hụt nguồn lực dự phòng, hạn chế trong công tác quản lý và tham mưu…
Hơn nữa, sau khi Ủy ban nhân dân cấp huyện không còn hoạt động và tổ chức thanh tra thuộc Sở Xây dựng được sắp xếp lại, các đội quản lý trật tự đô thị và lực lượng thanh tra chuyên ngành xây dựng cũng ngưng hoạt động. Việc này dẫn đến tình trạng các phường, xã, đặc khu hiện nay không còn lực lượng chuyên trách để thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát và xử lý các vi phạm liên quan đến trật tự đô thị và xây dựng.
Từ thực tiễn triển khai, đánh giá và rút kinh nghiệm sau hơn 2 tháng đi vào vận hành, nhiều địa phương cũng đã có những giải pháp cũng như kiến nghị cụ thể để mô hình chính quyền hai cấp trên địa bàn vận hành hiệu quả hơn.
Các địa phương đề xuất thành phố kiến nghị Trung ương quan tâm bố trí thêm nguồn nhân lực phù hợp với khối lượng công việc ở cơ sở; tiếp tục đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ thông tin để phục vụ quản lý và giải quyết thủ tục hành chính.
Bên cạnh đó, đề nghị có thêm các lớp tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ để cán bộ, công chức nhanh chóng nắm vững quy định, kỹ năng thực thi nhiệm vụ trong mô hình mới. Đồng thời, Thành phố cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn để người dân, doanh nghiệp hiểu rõ hơn về cơ chế vận hành, qua đó đồng thuận và đồng hành cùng chính quyền.
Trong khi chờ cơ chế của thành phố cũng như trung ương, tại các địa phương cũng đã triển khai những giải pháp trước mắt phù hợp với địa phương mình.
Đối với phường Sài Gòn, lãnh đạo phường cho biết sẽ tiếp tục tập trung kiện toàn tổ chức bộ máy, tăng cường đào tạo bồi dưỡng cán bộ, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân.
Ở phường Bình Trưng, để giảm tải cho Trung tâm phục vụ hành chính công của phường, địa phương đang xây dựng mô hình vận hành, tiếp nhận hồ sơ hành chính thông thường tại các điểm ở khu dân cư và chung cư trên địa bàn phường.
Phường sẽ có kế hoạch liên tịch giữa Công an, Trung tâm phục vụ hành chính công và Mặt trận để xây dựng đội ngũ tại khu phố có thể tiếp nhận hồ sơ hành chính thông thường như tư pháp, chính sách có công, một số nội dung liên quan tới nội dung cư trú của người dân… Đây là địa bàn có nhiều chung cư nên dự kiến triển khai ở chung cư trước và sau đó nếu kết quả tốt sẽ nhân rộng ra các khu dân cư trên toàn địa bàn.
Trước kiến nghị thiếu cán bộ tại cấp xã, Giám đốc Sở Nội vụ thành phố Phạm Thị Thanh Hiền cho biết, đã khảo sát, làm việc với các phường, xã, đặc khu đề nghị báo cáo những vị trí việc làm thiếu cán bộ chuyên môn để sở tổng hợp, tham mưu Thường trực Ủy ban nhân dân thành phố chỉ đạo bố trí cán bộ của các sở, ngành về tiếp nhận ngay những vị trí này để giải quyết công việc cho người dân, doanh nghiệp.
Để giải quyết khó khăn về nhân sự quản lý trật tự đô thị và lực lượng thanh tra chuyên ngành xây dựng, Giám đốc Sở Nội vụ cho biết, sở đã phối hợp với Sở Xây dựng thành lập 19 tổ địa bàn thuộc 168 xã, phường, đặc khu để quản lý trật tự xây dựng, đô thị; phối hợp biệt phái gần 900 nhân sự trong đội thanh tra địa bàn của Sở Xây dựng về các xã, phường, đặc khu để quản lý trật tự xây dựng, đô thị. Để bảo đảm hoạt động hiệu quả, ổn định của lực lượng này, sở cũng sẽ xây dựng vị trí việc làm này trong đề án vị trí việc làm của phường, xã, đặc khu tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố trình Bộ Nội vụ.
Có thể thấy, việc vận hành trơn tru chính quyền hai cấp ngay thời điểm này, chỉ vẫn là kỳ vọng. Việc triển khai hoạt động chính quyền hai cấp sẽ vẫn phải được sự giám sát, tháo gỡ từ các cấp lãnh đạo của thành phố và trung ương trong thời gian tới. Nhưng, vấn đề vẫn phải là: “Chỉ bàn làm không bài lùi”.
Chỉ đạo sản xuất: Lê Nam Tư
Tổ chức sản xuất: Tùng Quang
Nội dung: Tất Đạt, Vương Lê
Ảnh - Video: Tùng Anh
Trình bày - Diễn họa: Tùng Anh
