Trong suốt tiến trình lịch sử cách mạng của Việt Nam, tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc luôn là cội nguồn sức mạnh giúp đất nước ta vượt qua mọi khó khăn, thử thách để làm nên những chiến công hiển hách, tạo dựng được cơ đồ, tiềm lực và vị thế như ngày hôm nay. Trong bối cảnh đất nước đang bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, việc phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc theo tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh càng trở nên cấp thiết và mang ý nghĩa chiến lược lâu dài nhằm hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước giàu mạnh, phồn vinh, hạnh phúc.
Vận dụng và phát triển sáng tạo tư tưởng Đại đoàn kết của Chủ tịch Hồ Chí Minh
Tư tưởng đại đoàn kết toàn dân tộc là một trong những di sản tinh thần sâu sắc và quý báu nhất mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho dân tộc Việt Nam. Đó là một hệ thống những luận điểm, nguyên tắc, phương pháp giáo dục, tập hợp quần chúng, tổ chức cách mạng, nhằm phát huy cao nhất sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại trong sự nghiệp đấu tranh vì độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ về vai trò của đoàn kết trong sự nghiệp cách mạng của Việt Nam. Người khẳng định: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết - Thành công, thành công, đại thành công”. Người coi mọi tầng lớp nhân dân, không phân biệt giai cấp, dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng đều là thành phần không thể tách rời của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Đoàn kết không chỉ là liên minh giai cấp, mà là sự đồng lòng của toàn dân tộc để đấu tranh cho thống nhất và độc lập của Tổ quốc, đoàn kết để xây dựng nước nhà.
Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết - Thành công, thành công, đại thành công.
Đại đoàn kết toàn dân tộc không phải là khẩu hiệu mà là một hành động cách mạng có tổ chức, có định hướng và liên tục được phát huy mạnh mẽ, trong đó Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam luôn đóng vai trò nòng cốt. Nhìn lại lịch sử cách mạng Việt Nam từ những năm đầu thành lập Đảng, tư tưởng đại đoàn kết đã được vận dụng triệt để, thể hiện qua việc thành lập và hoạt động các tổ chức tiền thân của Mặt trận Dân tộc thống nhất, đặc biệt là sự ra đời của Mặt trận Việt Minh.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, các tổ chức tiền thân của MTTQ Việt Nam đã có nhiều hoạt động và đóng vai trò rất quan trọng trong tập hợp lực lượng cách mạng, đoàn kết mọi tầng lớp nhân dân, từ công, nông đến trí thức, đồng bào các dân tộc, tôn giáo tạo thành một khối thống nhất. Mặt trận đã tổ chức nhiều phong trào lớn, tiêu biểu, huy động sức mạnh tổng hợp của toàn dân tham gia vào công cuộc đấu tranh chống thực dân, phong kiến, giành chính quyền thành công qua Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập, dân tộc ta lại liên tiếp bước vào hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ với muôn vàn khó khăn, gian khổ.
Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đặc biệt quan tâm, phát huy sức mạnh dân tộc và xác định đây là chủ trương xuyên suốt, nhất quán, làm nên sức mạnh nội sinh để chiến thắng. Trong ảnh: Bác Hồ tiếp thân mật các đại biểu nhân dân Hà Nội sau ngày giải phóng Thủ đô (16/10/1954). (Ảnh tư liệu: TTXVN)
Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đặc biệt quan tâm, phát huy sức mạnh dân tộc và xác định đây là chủ trương xuyên suốt, nhất quán, làm nên sức mạnh nội sinh để chiến thắng. Trong ảnh: Bác Hồ tiếp thân mật các đại biểu nhân dân Hà Nội sau ngày giải phóng Thủ đô (16/10/1954). (Ảnh tư liệu: TTXVN)
Trong hoàn cảnh đó, tư tưởng đại đoàn kết toàn dân tộc lại được tiếp nối, triển khai sâu rộng thông qua việc thành lập và hoạt động vô cùng sắc bén của các tổ chức như: Mặt trận Liên Việt, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam. Chính nhờ vào sức mạnh đại đoàn kết, nhân dân ta đã làm nên Chiến thắng Điện Biên Phủ (1954) và đỉnh cao là Chiến thắng lịch sử 30/4/1975 giải phóng hoàn toàn miền nam, thống nhất đất nước. Trong thời kỳ hòa bình, đặc biệt trong công cuộc đổi mới (bắt đầu từ năm 1986), tư tưởng đại đoàn kết tiếp tục được Đảng ta phát huy và cụ thể hóa phù hợp hoàn cảnh, điều kiện mới.
Tích cực đóng góp cho thành tựu phát triển đất nước
Trong các giai đoạn cách mạng và phát triển của đất nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng, MTTQ Việt Nam luôn đồng hành cùng dân tộc, góp phần tạo nên nhiều thành tựu. Trong thời kỳ kháng chiến kiến quốc, Mặt trận đã có đóng góp rất quan trọng trong việc tập hợp lực lượng cách mạng, đoàn kết mọi tầng lớp nhân dân cùng chung tay thực hiện nhiệm vụ "vừa kháng chiến vừa kiến quốc" theo phương châm "dân tộc trên hết, Tổ quốc trên hết"; tuyên truyền, vận động nhân dân tích cực tham gia các phong trào cách mạng, xây dựng chính quyền mới
Trong thời kỳ chống Mỹ, cứu nước, Mặt trận không chỉ vận động quần chúng nhân dân đoàn kết các lực lượng yêu nước miền nam tham gia kháng chiến mà còn đề xuất các chính sách hợp lý cho các khu vực giải phóng, tạo ra một không gian tự do cho người dân miền nam đấu tranh chống lại chính quyền tay sai, xây dựng chính quyền cách mạng tại khu vực tự do; đồng thời, tích cực vận động, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.
Sau Đại thắng mùa xuân 1975, dân tộc ta bước vào thời kỳ xây dựng đất nước thống nhất và phải đối mặt với muôn vàn khó khăn. MTTQ Việt Nam đã làm tốt vai trò tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về hòa hợp dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và củng cố quốc phòng...; khuyến khích nhân dân đóng góp vào công cuộc xây dựng đất nước, tập trung vào việc đẩy mạnh sản xuất, ổn định đời sống và phục hồi nền kinh tế. MTTQ Việt Nam các cấp đã tích cực tập hợp, phản ánh kiến nghị của nhân dân để các cơ quan chức năng kịp thời giải quyết; phối hợp tổ chức nhiều hoạt động nhằm tăng cường gắn kết giữa các cấp chính quyền với nhân dân, thúc đẩy thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, phát huy tinh thần tự lực, tự cường của dân tộc.
Các thành viên của Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền nam Việt Nam tuyên thệ trong Lễ thành lập Mặt trận, ngày 21/12/1960, tại Tây Ninh. (Ảnh tư liệu: TTXVN)
Các thành viên của Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền nam Việt Nam tuyên thệ trong Lễ thành lập Mặt trận, ngày 21/12/1960, tại Tây Ninh. (Ảnh tư liệu: TTXVN)
Chủ tịch Tôn Đức Thắng và các đại biểu tại Đại hội Mặt trận thống nhất Việt Nam (31/1/1977). Ảnh: TTXVN
Chủ tịch Tôn Đức Thắng và các đại biểu tại Đại hội Mặt trận thống nhất Việt Nam (31/1/1977). Ảnh: TTXVN
Qua gần 40 năm đổi mới, MTTQ Việt Nam đã tích cực cụ thể hóa quan điểm của Đảng, Hiến pháp, Luật MTTQ Việt Nam và các chính sách của Nhà nước để đề ra các chương trình hành động cụ thể và triển khai hiệu quả. MTTQ Việt Nam thường xuyên đổi mới nội dung, phương thức hoạt động nhằm tuyên truyền, vận động, tập hợp, tạo sự đồng thuận, khơi dậy tinh thần yêu nước, tiềm năng, sức sáng tạo của nhân dân trong các phong trào thi đua yêu nước; phát huy mạnh mẽ vai trò đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên và nhân dân; tăng cường hoạt động giám sát, phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động xã hội rộng lớn do MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên phát động ngày càng thực chất, đi vào cuộc sống, được đông đảo các tầng lớp nhân dân hưởng ứng tích cực.
Sau chiến tranh, việc tập hợp sức mạnh và tiếng nói chung của đồng bào cả nước trên mặt trận thống nhất để kiến thiết và xây dựng đất nước luôn được chú trọng. Trong ảnh: Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm xã viên Hợp tác xã Hùng Sơn, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên đang gặt lúa mùa (1954). (Ảnh tư liệu:TTXVN)
Sau chiến tranh, việc tập hợp sức mạnh và tiếng nói chung của đồng bào cả nước trên mặt trận thống nhất để kiến thiết và xây dựng đất nước luôn được chú trọng. Trong ảnh: Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm xã viên Hợp tác xã Hùng Sơn, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên đang gặt lúa mùa (1954). (Ảnh tư liệu:TTXVN)
Từ cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng cuộc sống mới ở khu dân cư” đến “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” và nay là “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; cuộc vận động "Ngày vì người nghèo"; cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam"; phong trào thi đua “Đoàn kết sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, hội nhập quốc tế”,... đã làm nên thành công của công tác Mặt trận thời kỳ đổi mới. MTTQ Việt Nam cũng luôn nỗ lực tạo điều kiện để kiều bào duy trì mối liên hệ mật thiết với Tổ quốc, qua đó tập hợp, đoàn kết người Việt Nam ở nước ngoài, tạo nguồn sức mạnh tổng hợp bảo vệ Tổ quốc “từ sớm, từ xa”.
Thủ tướng Phạm Minh Chính với người dân xã Na Sầm (tỉnh Lạng Sơn). Ảnh: TRẦN HẢI
Thủ tướng Phạm Minh Chính với người dân xã Na Sầm (tỉnh Lạng Sơn). Ảnh: TRẦN HẢI
Những thành tựu to lớn của đất nước trong suốt 80 năm qua minh chứng cho sự vận dụng và phát huy một cách đúng đắn, phù hợp quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về đại đoàn kết toàn dân tộc và sự nỗ lực không ngừng của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta. Trong quá trình đó, MTTQ Việt Nam luôn giữ vai trò nòng cốt, đồng hành cùng toàn thể nhân dân xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Mặc dù MTTQ Việt Nam và các đoàn thể nhân dân không trực tiếp làm ra tiền của, xây nên những công trình đồ sộ, hiện đại, nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội, các tổ chức thành viên của Mặt trận đã làm nòng cốt để xây dựng thế trận lòng dân vững chắc, cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc.
"Đội quân tóc dài" Bến Tre tham gia đấu tranh trong phong trào Đồng Khởi. Ảnh tư liệu: TTXVN
"Đội quân tóc dài" Bến Tre tham gia đấu tranh trong phong trào Đồng Khởi. Ảnh tư liệu: TTXVN
Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Lê Duẩn phát biểu tại Đại hội Mặt trận thống nhất Việt Nam (31/1/1977). Ảnh: TTXVN
Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Lê Duẩn phát biểu tại Đại hội Mặt trận thống nhất Việt Nam (31/1/1977). Ảnh: TTXVN
Các đồng chí: Tôn Đức Thắng, Lê Duẩn, Hoàng Quốc Việt, Nguyễn Hữu Thọ và Huỳnh Tấn Phát đại diện cho khối đại đoàn kết các dân tộc Việt Nam tại Đại hội Mặt trận thống nhất Việt Nam (31/1/1977). Ảnh: TTXVN
Các đồng chí: Tôn Đức Thắng, Lê Duẩn, Hoàng Quốc Việt, Nguyễn Hữu Thọ và Huỳnh Tấn Phát đại diện cho khối đại đoàn kết các dân tộc Việt Nam tại Đại hội Mặt trận thống nhất Việt Nam (31/1/1977). Ảnh: TTXVN
Nhân lên sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc trong kỷ nguyên mới
Dân tộc ta bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình, việc xây dựng, củng cố và phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc vẫn là nhân tố quyết định, trong đó “thế trận lòng dân” là nền tảng tạo dựng niềm tin, sự gắn bó, đồng thuận và ủng hộ của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ.
Chủ tịch nước Lương Cường với các nghệ nhân làng nghề tiêu biểu toàn quốc và các đại biểu tại buổi gặp mặt, ngày 10/6/2025. Ảnh: THUỶ NGUYÊN
Chủ tịch nước Lương Cường với các nghệ nhân làng nghề tiêu biểu toàn quốc và các đại biểu tại buổi gặp mặt, ngày 10/6/2025. Ảnh: THUỶ NGUYÊN
Trong văn kiện Đại hội lần thứ XIII, Đảng ta đã khẳng định: Thế trận lòng dân là một yếu tố cốt lõi tạo ra sức mạnh để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Củng cố lòng dân, xây dựng sự đồng thuận xã hội là cơ sở vững chắc cho các chính sách, quyết sách của Đảng và Nhà nước, đặc biệt trong bối cảnh đất nước đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Đảng ta cũng nhấn mạnh: Việc phát huy sức mạnh của toàn dân, kết nối chặt chẽ giữa Đảng và Nhân dân, sẽ góp phần thúc đẩy sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước, đồng thời duy trì sự ổn định chính trị, xã hội...
Xây dựng và củng cố thế trận lòng dân không phải là nhiệm vụ nhất thời mà là chiến lược lâu dài, xuyên suốt. Trong hành trình ấy, MTTQ Việt Nam có vai trò vô cùng quan trọng, là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân; là trung tâm để quy tụ, kết nối, tuyên truyền, động viên các tầng lớp nhân dân, các dân tộc, tôn giáo và các cá nhân tiêu biểu trong xã hội phát huy trí tuệ, sức lực, tình cảm của mình để cùng nhau thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn với gia đình chính sach, người có công với cách mạng tại Khu di tích lịch sử Quốc gia 27/7, tỉnh Thái Nguyên. Ảnh: DUY LINH
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn với gia đình chính sach, người có công với cách mạng tại Khu di tích lịch sử Quốc gia 27/7, tỉnh Thái Nguyên. Ảnh: DUY LINH
Để thực hiện tốt vai trò trong kỷ nguyên mới đòi hỏi MTTQ Việt Nam cần tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện quyết liệt, đồng bộ nhiều giải pháp; trong đó tập trung tăng cường chăm lo, phát huy và bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân; thực hiện tốt vai trò cầu nối giữa cấp ủy, chính quyền và hệ thống chính trị các cấp với nhân dân; đổi mới, sáng tạo và tổ chức hiệu quả các cuộc vận động, phong trào thi đua, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh của đất nước; tăng cường đoàn kết quốc tế, mở rộng hoạt động đối ngoại nhân dân theo phương châm “chủ động, sáng tạo, hiệu quả"...
Đặc biệt, trước yêu cầu của cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị nhằm nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động, MTTQ Việt Nam tập trung làm tốt công tác tuyên truyền, giúp người dân hiểu rõ mục tiêu và lợi ích của việc sắp xếp, tinh gọn, từ đó tạo đồng thuận trong xã hội; tích cực tham gia giám sát và phản biện trong quá trình triển khai nhằm bảo đảm các quyết định, chính sách được thực hiện đúng đắn và phù hợp.
Bên cạnh đó, huy động sự tham gia tích cực của các tầng lớp nhân dân thông qua việc phối hợp tổ chức các hoạt động để nhân dân đóng góp ý kiến vào quá trình thực hiện sắp xếp, tinh gọn bộ máy từ Trung ương đến địa phương; kêu gọi và tạo điều kiện cho người dân đề xuất các sáng kiến về tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị, công tác quản lý nhà nước. Tích cực tham gia xây dựng mô hình bộ máy chính quyền địa phương hai cấp, đặc biệt là trong việc bảo đảm minh bạch và hiệu quả trong hoạt động của bộ máy chính quyền ở địa phương; tham gia góp ý xây dựng Đảng, chính quyền, củng cố và phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ, bảo đảm tính ổn định và đoàn kết trong nội bộ của hệ thống chính trị trong quá trình sắp xếp, tinh gọn...
Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến cùng đoàn công tác tặng bộ cồng chiêng cho người dân xã Chư Păh (tỉnh Gia Lai). Ảnh: HỒNG ĐIỆP/TTXVN
Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến cùng đoàn công tác tặng bộ cồng chiêng cho người dân xã Chư Păh (tỉnh Gia Lai). Ảnh: HỒNG ĐIỆP/TTXVN
Trước mắt, MTTQ Việt Nam các cấp cần tiếp tục, khẩn trương triển khai thực hiện các nhiệm vụ sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy theo các văn bản chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng. Đồng thời, thường xuyên quan tâm, chăm lo bồi dưỡng nâng cao trình độ kiến thức, năng lực công tác cho đội ngũ cán bộ, bảo đảm thực hiện tốt vai trò, chức năng, nhiệm vụ tập hợp và phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong kỷ nguyên mới.
Nhân dịp Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thay mặt Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, tôi kêu gọi mỗi người dân Việt Nam, mỗi người con đất Việt, dù ở trong nước hay nước ngoài hãy tiếp tục đoàn kết, đồng lòng đóng góp sức lực và trí tuệ để xây dựng đất nước hùng cường, thịnh vượng.