Quy hoạch đặt mục tiêu rõ ràng, đến năm 2050, 100% đơn vị cấp tỉnh có trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập công lập. 90% trẻ khuyết tập trong độ tuổi giáo dục mầm non và phổ thông được tiếp cận giáo dục.

Tuy nhiên, với các thầy cô giáo ở Thành phố Hồ Chí Minh, để đạt được mục tiêu, đảm bảo quyền học tập bình đẳng, phù hợp với đặc điểm và khả năng của người khuyết tật, các giáo viên trong các cơ sở giáo dục chuyên biệt phải đối diện với vô vàn khó khăn: từ điều kiện vật chất, phương pháp dạy học, đến việc chăm sóc và đảm bảo an toàn cho học sinh.

Cụ thể, đối với giáo viên giảng dạy học sinh khiếm thị ở trường Phổ thông Đặc biệt Nguyễn Đình Chiểu, khó khăn lớn nhất không nằm ở bản chất tri thức mà ở phương pháp truyền đạt. Phần lớn nội dung học tập hiện nay, ngành giáo dục thiết kế dựa trên khả năng tiếp nhận bằng thị giác, trong khi các em không thể tiếp cận theo cách ấy. Các khái niệm của những môn khoa học tự nhiên vẫn chưa được “chuyển ngữ” theo quy chuẩn chung sang định dạng, mà học sinh khiếm thị có thể tiếp cận. Ngay cả sách giáo khoa chữ nổi còn thiếu phần hình ảnh minh họa các công thức, ký hiệu phức tạp trong các môn học như Toán, Lý, Hóa.

Vì vậy, giáo viên phải luôn phải tự tìm tòi, điều chỉnh và sáng tạo trong phương pháp giảng dạy, để mỗi bài học trở nên dễ hiểu, phù hợp và giúp học sinh tiếp thu kiến thức bằng những giác quan khác của mình.

Không giống như các cơ sở giáo dục thông thường, khó khăn không chỉ là vấn đề chuyên môn mà còn là áp lực tinh thần.

Giáo viên trong các cơ sở giáo dục chuyên biệt còn phải đảm bảo an toàn thể chất và tâm lý cho học sinh. Với học sinh khiếm thị, mỗi bước di chuyển trong sân trường hay trên đường đều tiềm ẩn rủi ro. Người thầy, người cô lúc ấy không chỉ là người dạy văn hóa mà còn phải trở thành điểm tựa, là “tấm chắn” che chở học trò khỏi những nguy hiểm bất ngờ.

Đối với học sinh khuyết tật trí tuệ ở trường Chuyên biệt Ánh Dương, khó khăn lại nằm ở khả năng ghi nhớ và giao tiếp. Nhiều em có thể hiểu bài ngay trong tiết học, nhưng chỉ sau một ngày, phần lớn kiến thức đã “rơi rụng”. Ở các lớp giáo dục kỹ năng, nơi học sinh có độ tuổi từ 10 đến 17 nhưng tuổi trí tuệ chỉ tương đương trẻ lên ba. Đặc biệt, khi bước vào lứa tuổi dậy thì, nhiều em bắt đầu xuất hiện hành vi mất kiểm soát.

Sự giao tiếp khó khăn đến độ, nhiều khi, cả cô và trò chỉ còn cách nhìn nhau mà khóc rồi cùng nhau tìm cách giải quyết vấn đề gặp phải. Sự kiên nhẫn, tận tâm, vững vàng tâm lý và linh hoạt trong xử lý tình huống được thầy cô đặt lên hàng đầu mỗi ngày đến lớp.

LAN TỎA GIÁ TRỊ NHÂN VĂN QUA TỪNG TIẾT HỌC

Những nỗ lực bền bỉ của đội ngũ giáo viên tại các cơ sở giáo dục chuyên biệt ở Thành phố Hồ Chí Minh, không chỉ giúp học sinh khuyết tật được học tập, mà còn mở ra cơ hội phát triển và hòa nhập cộng đồng. Với các thầy cô dạy ở những ngôi trường đặc biệt này, sau mỗi năm học, thành quả lớn nhất không nằm ở điểm số hay thành tích thi đua, mà ở những bước tiến, dẫu nhỏ của từng học sinh.

Nhìn các học sinh khiếm thị, có thể tự sử dụng gậy, di chuyển độc lập, thậm chí tự tin bắt xe buýt đến trường, sự xúc động xen lẫn hãnh diện không dấu được trong từng ánh mắt của cô thầy. Điều quý giá nhất mà các giáo viên tại trường chuyên biệt nhận được không phải là danh hiệu hay bằng khen, mà là sự tiến bộ từng ngày của học trò. Khi học sinh có thể tự đi lại, tự phục vụ bản thân hay hòa nhập cộng đồng, đó chính là phần thưởng lớn nhất.

Theo con từng ngày đến trường với bao hy vọng, nhiều phụ huynh đã bật khóc khi thấy con mình trở nên hiểu biết hơn, lễ phép hơn và tự tin vượt qua những trở ngại trên đường đời.

Kết quả khảo sát mức độ hài lòng năm 2025 tại Trường Phổ thông đặc biệt Nguyễn Đình Chiểu, đã minh chứng cho sự hài lòng từ gia đình các học sinh. Trên 95% phụ huynh khẳng định họ hoàn toàn hài lòng và tin tưởng vào trình độ chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm đặc biệt, cũng như lòng yêu thương, tận tâm của các thầy cô.

Và như lời cổ nhân, lòng tốt như hương hoa, nó sẽ lan xa hơn cả sự mong chờ. Những bài học về nghị lực, về sự tâm tâm của thầy cô các trường chuyên biệt đã gieo những hạt mầm nhân ái vào tấm lòng từng học sinh.

Nhiều học sinh trường chuyên biệt ngày nào chọn cách trả ơn đời, trả ơn thầy cô bằng cách quay lại giúp đỡ những bạn có hoàn cảnh đặc biệt như họ.

Trong đội ngũ giáo viên của Trường Phổ thông Đặc biệt Nguyễn Đình Chiểu hiện nay, có 10 cựu học sinh khiếm thị quay trở lại trường, trở thành những người thầy trực tiếp giảng dạy tại chính nơi mình từng học. Từ những học trò từng đối mặt với muôn vàn khó khăn trong học tập, họ nay đã trở thành những người thầy, người truyền lửa cho thế hệ sau. Họ là minh chứng sống cho hành trình nghị lực và là nguồn cảm hứng lớn cho thế hệ học sinh sau mình.

“Thắp sáng” hành trình hòa nhập với cộng đồng của các học sinh yếu thế. Đó không phải là mệnh lệnh, đó là sứ mệnh mà những người thầy, người cô nơi các trường giáo dục chuyên biệt chọn cho mình. Họ vẫn từng ngày, từng ngày với sự tận tâm, sáng tạo, nỗ lực lan tỏa các giá trị nhân văn trong nền giáo dục Việt Nam, một nền giáo dục vì con người, vì sự phát triển bền vững.

Với sự đồng hành của các thầy cô giáo ở các trường Chuyên biệt tại Thành phố Hồ Chí Minh, hàng nghìn học sinh khuyết tật đã được tiếp cận tri thức, phát triển kỹ năng, để hướng tới cuộc sống độc lập, hòa nhập cộng đồng và có ích cho xã hội.