TỪ CHỦ TRƯƠNG ĐẾN LỚP HỌC THỰC TIỄN
Là trung tâm kinh tế, văn hóa và khoa học công nghệ của cả nước, Thành phố Hồ Chí Minh sớm xác định giáo dục phải đi trước một bước trong tiến trình chuyển đổi số. Trí tuệ nhân tạo vì thế không còn là khái niệm xa lạ, mà đang dần trở thành một phần của hoạt động dạy và học tại nhiều cơ sở giáo dục.
Tại Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm, phường Sài Gòn, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo được triển khai từ nền tảng căn bản. Nhà trường xác định phương châm phát triển kỹ năng công dân số cho học sinh tiểu học, coi đây là nền móng hình thành con người số trong xã hội học tập và quốc gia số. Từ định hướng đó, các bước đi được xây dựng một cách bài bản, bắt đầu từ hạ tầng, đội ngũ đến phương pháp giảng dạy.
Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm triển khai chương trình ứng dụng AI trong giáo dục. (Ảnh: Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm)
Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm triển khai chương trình ứng dụng AI trong giáo dục. (Ảnh: Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm)
Không gian Phòng Kỹ năng số được đầu tư đồng bộ, thiết kế theo hướng mở, linh hoạt và hiện đại. Với hệ thống máy tính bảng, thiết bị trình chiếu thông minh, kết nối Internet tốc độ cao và các học liệu số, đây không chỉ là nơi học sinh tiếp cận công nghệ, mà còn là môi trường giáo dục giá trị sống trong thời đại số. Tại đây, học sinh học cách sử dụng công nghệ một cách chủ động, an toàn và có trách nhiệm.
Phòng Kỹ năng số tại Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm
Trang bị công nghệ
Trang bị 40 máy tính bảng và Smart TV
Kết nối Internet tốc độ cao
Kết nối Internet tốc độ cao phục vụ học tập trực tuyến
Học liệu số và an toàn mạng
Học liệu số và mã QR về an toàn mạng
Không gian học tập hiện đại
Không gian học tập mở, linh hoạt khuyến khích sáng tạo
GIÁO VIÊN LÀM CHỦ CÔNG NGHỆ
Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm triển khai chương trình ứng dụng AI trong giáo dục. (Ảnh: Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm)
Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm triển khai chương trình ứng dụng AI trong giáo dục. (Ảnh: Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm)
Nhận thức rõ rằng con người là yếu tố quyết định của chuyển đổi số, Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm đặc biệt chú trọng bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. 100% cán bộ, giáo viên được tập huấn về khai thác học liệu số, sử dụng công cụ trí tuệ nhân tạo hỗ trợ dạy học, vận hành các nền tảng quản lý học tập và lớp học trực tuyến.
Thay vì chỉ truyền đạt kiến thức, giáo viên được khuyến khích chuyển sang vai trò dẫn dắt, định hướng năng lực cho học sinh.
Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm tiếp cận chương trình AI trng giáo dục. (Ảnh: Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm)
Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm tiếp cận chương trình AI trng giáo dục. (Ảnh: Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm)
Công nghệ và trí tuệ nhân tạo trở thành người bạn đồng hành, giúp cá thể hóa việc học, kích thích tư duy phản biện và sáng tạo. Các tiết học được thiết kế sinh động hơn, gắn với tình huống thực tiễn, tạo điều kiện để học sinh chủ động khám phá và trải nghiệm.
Trong các giờ học tại Phòng Kỹ năng số, học sinh được hướng dẫn cách tìm kiếm và đánh giá thông tin chính xác, thực hành ứng xử văn minh trên môi trường mạng, tôn trọng bản quyền và dữ liệu cá nhân. Những hoạt động này giúp hình thành sớm ý thức công dân số, một năng lực cốt lõi trong thời đại trí tuệ nhân tạo.
Kết quả ứng dụng trí tuệ nhân tạo tại Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm
Giáo viên soạn giảng tích hợp nội dung công dân số
Học sinh được thực hành kỹ năng số hằng tuần
Phụ huynh đồng hành cùng con trong sử dụng công nghệ an toàn
SẴN SÀNG CHO KỶ NGUYÊN TRÍ TUỆ NHÂN TẠO
Ở bậc trung học cơ sở, yêu cầu đặt ra không chỉ là làm quen với công nghệ, mà còn là hình thành năng lực tư duy và đạo đức sử dụng trí tuệ nhân tạo. Tại Trường trung học cơ sở Nguyễn Du, phường Bến Thành, việc chuẩn bị cho kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo được nhìn nhận như một quá trình xây dựng năng lực con người, từ giáo viên, học sinh đến cộng đồng nhà trường.
Trường THCS Nguyễn Du tổ chức chuyên đề kiến thức kỹ năng an toàn mạng cho toàn thể học sinh. (Ảnh: Trường THCS Nguyễn Du)
Trường THCS Nguyễn Du tổ chức chuyên đề kiến thức kỹ năng an toàn mạng cho toàn thể học sinh. (Ảnh: Trường THCS Nguyễn Du)
Trong bối cảnh mỗi học sinh đều có thể học tập qua nền tảng trực tuyến, tương tác với trợ lý ảo và tiếp cận thông tin chỉ trong vài giây, trí tuệ nhân tạo đang góp phần hình thành thế hệ học sinh số. Tuy nhiên, cùng với cơ hội là những thách thức mới. Việc lạm dụng công cụ công nghệ có thể làm mờ ranh giới giữa tự học và sao chép, giữa sáng tạo và phụ thuộc.
Nhận diện rõ điều này, nhà trường đã xây dựng bộ quy tắc ứng xử số, hướng dẫn học sinh sử dụng trí tuệ nhân tạo đúng mục đích. Trí tuệ nhân tạo được coi là công cụ hỗ trợ học tập, không phải là người làm thay. Nội dung giáo dục đạo đức công nghệ được lồng ghép vào các môn học kỹ năng sống và giáo dục công dân số, giúp học sinh hiểu rõ trách nhiệm của mình trong môi trường số.
Một điểm nhấn trong mô hình triển khai tại Trường trung học cơ sở Nguyễn Du là sự kết nối chặt chẽ với phụ huynh và doanh nghiệp công nghệ. Thông qua các hoạt động hướng nghiệp STEM, trải nghiệm công nghệ và dự án trí tuệ nhân tạo trong đời sống, học sinh có cơ hội tiếp cận thực tế, hiểu rõ vai trò của công nghệ trong học tập và nghề nghiệp tương lai.
Học sinh trải nghiệm mô hình STEM tại Triễn lãm 50 năm đổi mới giáo dục Thành phố Hồ Chí Minh.
Học sinh trải nghiệm mô hình STEM tại Triễn lãm 50 năm đổi mới giáo dục Thành phố Hồ Chí Minh.
Song song đó, nhà trường tổ chức các lớp tập huấn cho giáo viên về ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong soạn giảng, kiểm tra, đánh giá và hỗ trợ học sinh học tập cá nhân hóa. Nhiều thầy cô đã mạnh dạn thử nghiệm công cụ trí tuệ nhân tạo trong thiết kế bài giảng, chấm bài và hướng dẫn nghiên cứu khoa học, qua đó nâng cao hiệu quả giảng dạy và tạo hứng thú cho học sinh.
Ba yếu tố giúp trường học sẵn sàng cho kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo
Chính sách rõ ràng
Chính sách và định hướng rõ ràng từ ngành giáo dục
Doanh nghiệp đồng hành
Sự đồng hành của doanh nghiệp công nghệ
Sự ủng hộ cộng đồng
Sự ủng hộ của phụ huynh và xã hội
TRÍ TUỆ NHÂN TẠO VÀ HỆ TƯ DUY GIÁO DỤC MỚI
Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục không chỉ là câu chuyện công nghệ, mà còn gắn với tầm nhìn chiến lược của Đảng và Nhà nước. Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số quốc gia đã nhấn mạnh yêu cầu gắn trí tuệ nhân tạo với phát triển con người Việt Nam toàn diện, bảo đảm đạo đức, an toàn và giá trị văn hóa. Nghị quyết số 71 tiếp tục khẳng định vai trò của chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo trong đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.
Triễn lãm 50 năm đổi mới giáo dục Thành phố Hồ Chí Minh.
Triễn lãm 50 năm đổi mới giáo dục Thành phố Hồ Chí Minh.
Trong hệ tư duy mới này, giáo dục không chạy theo công nghệ, mà dẫn dắt công nghệ bằng giá trị nhân văn. Trí tuệ nhân tạo được đặt vào đúng vị trí là công cụ hỗ trợ, không thay thế con người, không làm mất đi vai trò của người thầy và mối quan hệ giáo dục truyền thống.
"Trí tuệ nhân tạo có thể hỗ trợ xử lý dữ liệu và tối ưu quy trình, nhưng không có ý chí hay trách nhiệm đạo đức. Những quyết định liên quan đến nhân phẩm và giá trị xã hội phải do con người đưa ra. Trí tuệ nhân tạo cần được đặt đúng vị trí là công cụ hỗ trợ, không phải người thay thế".
PGS, TS NGUYỄN VĂN VŨ
Phó Trưởng khoa Công nghệ thông tin, Trường đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh
Theo các chuyên gia giáo dục, để khai thác hiệu quả tiềm năng của trí tuệ nhân tạo, cần xây dựng chương trình hiểu biết về trí tuệ nhân tạo cho học sinh và giáo viên ở tất cả các cấp học. Năng lực này cần được coi là một kỹ năng cơ bản của thế kỷ hai mươi mốt, tương tự như đọc, viết và tính toán.
Bên cạnh đó, việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên về kỹ năng số và đạo đức sử dụng trí tuệ nhân tạo có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Giáo viên không chỉ là người sử dụng công nghệ, mà còn là người định hướng, đánh giá và bảo đảm an toàn học đường trong môi trường số.
Việc phát huy tiềm năng của AI trong giáo dục và đào tạo không chỉ mang ý nghĩa khoa học và thực tiễn, mà còn là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, góp phần cụ thể hóa các mục tiêu của Nghị quyết số 71-NQ/TW. Khẳng định quyết tâm chính trị của Đảng và Nhà nước trong việc đưa giáo dục Việt Nam phát triển ngang tầm các quốc gia tiên tiến trong khu vực và trên thế giới, tạo ra bước đột phá về chất lượng, hiệu quả và công bằng trong giáo dục
TS LÊ THỊ MAI HOA
Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương
Triển khai AI trong giáo dục phổ thông
Các ưu tiên về chính sách
Xây dựng khung năng lực AI cho học sinh và giáo viên
Xây dựng hướng dẫn cho việc ứng dụng AI trong giảng dạy
Đầu tư vào hạ tầng số nhằm thu hẹp khoảng cách vùng miền
Cách tiếp cận theo từng bước
Cung cấp hướng dẫn rõ ràng cho các chương trình thí điểm trong lớp học
Đánh giá tác động của AI đối với kết quả học tập và sức khỏe tinh thần của học sinh
Triển khai chương trình thí điểm AI trong giáo dục theo hướng linh hoạt để mở rộng, bền vững, công bằng và hiệu quả
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục tại Thành phố Hồ Chí Minh không còn là viễn cảnh tương lai, mà đang diễn ra sinh động trong từng lớp học, từng nhà trường. Từ tiểu học đến trung học cơ sở, từ đổi mới phương pháp dạy học đến xây dựng đạo đức công nghệ, những mô hình thực tiễn cho thấy một hướng đi đúng đắn, lấy con người làm trung tâm và công nghệ làm động lực.
Hành trình đó phản ánh rõ quyết tâm của ngành giáo dục Thành phố Hồ Chí Minh trong việc cụ thể hóa các nghị quyết của Đảng, đồng thời khẳng định vai trò tiên phong của Thành phố trong đổi mới sáng tạo. Khi trí tuệ nhân tạo được sử dụng đúng cách, được quản lý bằng các nguyên tắc đạo đức rõ ràng và gắn với giá trị nhân văn, giáo dục sẽ không chỉ thích ứng với kỷ nguyên số, mà còn góp phần đào tạo nên những công dân số bản lĩnh, tự tin và có trách nhiệm, sẵn sàng hội nhập và đóng góp cho sự phát triển bền vững của đất nước.
Chỉ đạo sản xuất: Lê Nam Tư
Tổ chức sản xuất: Tùng Quang
Nội dung: Cao Tân, Tất Đạt
Ảnh: Tùng Anh, Cao Tân
Trình bày: Tùng Anh