NHỮNG BƯỚC ĐI BAN ĐẦU LẠC QUAN
Chương trình Hợp tác kiểm soát chất lượng hàng hóa trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh (gọi tắt là Chương trình “Tick xanh trách nhiệm”) đã được lãnh đạo Thành ủy, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ban Chỉ đạo cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” Thành phố Hồ Chí Minh phát động từ ngày 8/3/2024.
Sở Công thương Thành phố là cơ quan được giao nhiệm vụ triển khai thực hiện. Đây là chương trình mà các nhà cung cấp hàng hóa tự nguyện chịu sự giám sát chéo, công khai toàn bộ thông tin sản phẩm qua mã QR, từ chứng nhận chất lượng, nhật ký sản xuất đến chuỗi phân phối. Qua đó, người tiêu dùng dễ dàng nhận diện nguồn gốc, xuất xứ của hàng hóa.
Mục tiêu cốt lõi của Chương trình là định hướng sản xuất và xây dựng chuỗi cung ứng hàng hóa an toàn, bền vững, đồng thời nâng cao tính tự giác, trách nhiệm của các chủ thể sản xuất. Trong đó, nhà nước chịu trách nhiệm quản lý và hỗ trợ các bên kiểm soát chất lượng hàng hóa, đẩy mạnh truyền thông, phát huy các giải pháp phòng ngừa chủ động; có chính sách, hỗ trợ đặc thù đối với sản phẩm đạt chứng nhận “Tick xanh trách nhiệm”. Còn người tiêu dùng sẽ chung tay ngăn chặn sản phẩm kém chất lượng; tin dùng, lựa chọn và giám sát sản phẩm “Tick xanh trách nhiệm”.
VAI TRÒ CÁC BÊN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
Hợp tác 4 bên cùng xây dựng hệ sinh thái bền vững với "Tick xanh trách nhiệm"
Nhà cung cấp
- Tự nguyện chịu giám sát chất lượng
- Tự nguyện ngăn chặn sản phẩm lỗi
- Được gắn "Tick xanh trách nhiệm"
Nhà bán lẻ
- Hợp tác, cam kết cùng hành động
- Ngăn chặn sản phẩm kém chất lượng
- Có chính sách hỗ trợ đặc thù
Nhà nước
- Tăng cường quản lý và hỗ trợ
- Hỗ trợ các bên phát huy giải pháp
- Phòng ngừa chủ động
Người tiêu dùng
- Lựa chọn sản phẩm có "Tick xanh"
- Tin dùng sản phẩm chất lượng
- Giám sát và phản hồi
Đây là biểu tượng cam kết chất lượng và trách nhiệm của nhà sản xuất, được công nhận thông qua sự giám sát chặt chẽ và hợp tác đa bên. Sản phẩm mang "Tick xanh trách nhiệm" là sự lựa chọn tin cậy cho người tiêu dùng, đồng thời tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, bền vững.
Sau hơn một năm rưỡi triển khai, Chương trình đã lan tỏa mạnh mẽ: có 378 nhà cung cấp đăng ký với 2.962 mặt hàng được xác nhận tham gia. Số lượng này không ngừng tăng lên nhờ sự hưởng ứng của 12 hệ thống bán lẻ hiện đại lớn như Saigon Co.op, SATRA, Central Retail... "Tick xanh trách nhiệm" đã trở thành một trong những công cụ ràng buộc chủ thể sản xuất giữ vững cam kết chất lượng sản phẩm hàng hóa. Tất cả các bên liên quan đều cùng hướng đến mục tiêu xây dựng một thị trường hàng hóa an toàn, minh bạch và trách nhiệm. Đây là bước chuyển biến mang tính chiến lược trong tư duy quản lý, từ kiểm soát hành chính sang điều tiết dựa trên uy tín, cam kết, trách nhiệm và niềm tin của người tiêu dùng.
"Giá trị lớn nhất của Chương trình “Tick xanh trách nhiệm” là “đánh thức” trách nhiệm xã hội của chính doanh nghiệp. Khi các sàn thương mại điện tử chỉ phân phối hàng hóa đạt “Tick xanh trách nhiệm” thì cả thị trường sẽ tự lành mạnh hóa, hàng hóa không đạt chuẩn sẽ hết đất sống".
Ông NGUYỄN NGỌC HÒA
Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh
CAM KẾT VÀ QUYỀN LỢI NHÀ SẢN XUẤT
Chương trình "Tick Xanh Trách Nhiệm" - Xây dựng hệ sinh thái sản phẩm chất lượng
Quyền lợi
- Được ưu tiên phân phối
- Tăng uy tín thương hiệu
- Tiếp cận người tiêu dùng có ý thức
Cam kết
- Công khai quy trình sản xuất
- Tự thu hồi sản phẩm lỗi
- Chịu giám sát cộng đồng
Xử lý vi phạm
- Thu hồi Tick Xanh
- Công khai thông tin vi phạm
- Loại khỏi chuỗi cung ứng
Sau 1,5 năm triển khai
Top 3 đơn vị phân phối
THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ “NHẬP CUỘC”
Thị trường thương mại điện tử đang đối mặt với tình trạng gia tăng gian lận, hàng giả, hàng kém chất lượng, gây suy giảm niềm tin người tiêu dùng. Các đối tượng kinh doanh bất chính thường sử dụng thủ đoạn "ẩn danh" như livestream một nơi, cất hàng hóa một nơi khác, hoặc lợi dụng KOLs/KOCs để quảng bá hàng hóa không đạt chuẩn.
Theo thông tin Chi cục Quản lý thị trường Thành phố Hồ Chí Minh, có không ít đối tượng thuê căn hộ hoặc nhà riêng trong những hẻm sâu để cất giấu hàng hóa nhằm tránh sự chú ý. Hàng hóa thường không có hóa đơn, chứng từ, nhãn mác, thậm chí làm giả nhãn hiệu nổi tiếng để đánh lừa người tiêu dùng. Những trường hợp nêu trên gây rất nhiều khó khăn cho lực lượng chức năng khi xác minh, kiểm tra.
Trước thực trạng đó, tháng 6/2025, Sở Công thương Thành phố Hồ Chí Minh đã vận động các sàn thương mại điện tử (TMĐT) lớn và người có ảnh hưởng tham gia Chương trình “Tick xanh trách nhiệm”. Các sàn phổ biến như Lazada, TikTok, Shopee, Tiki đã ký cam kết.
Chương trình “Tick xanh trách nhiệm” trong thương mại điện tử được xây dựng trên tư duy quản trị mới với ba trụ cột trách nhiệm chính, gồm: Sàn thương mại điện tử, nhà bán hàng và nhà tiếp thị liên kết. Việc vận hành chương trình được thực hiện theo nguyên tắc “3 tự”: Tự nguyện tham gia, tự cam kết thực hiện và tự chịu sự giám sát từ cộng đồng.
Theo đó, các cá nhân và tổ chức muốn tham gia sẽ ký kết Bộ quy tắc ứng xử và gửi đến Sở Công thương hoặc qua các kênh đầu mối. Sau khi được công nhận, chủ thể được phép gắn biểu trưng “Tick xanh trách nhiệm” trên gian hàng thương mại điện tử, tài khoản mạng xã hội hoặc hồ sơ bán hàng. Bên cạnh đó, hệ thống giám sát cộng đồng sẽ đóng vai trò then chốt, với quyền phản ánh, tố giác và tham gia đấu tranh chống hành vi sai phạm. Các hình thức xử lý có thể là cảnh báo, thu hồi “Tick xanh trách nhiệm”, công khai vi phạm hoặc loại khỏi hệ thống phân phối.
Tick Xanh Thương Mại Điện Tử
Nguyên tắc "3 Tự"
Chủ thể tham gia
Cơ chế giám sát
Lợi ích mang lại
"Tick Xanh" trong thương mại điện tử là cam kết chất lượng và trách nhiệm của các bên tham gia, giúp người tiêu dùng nhận diện được các sản phẩm, dịch vụ uy tín. Chương trình thúc đẩy môi trường kinh doanh online minh bạch, bền vững theo nguyên tắc "3 Tự".
Hiệp hội Doanh nghiệp Thành phố nhận định, giá trị lớn nhất của chương trình là “đánh thức” trách nhiệm xã hội của chính doanh nghiệp. Các sàn thương mại điện tử không chỉ bán hàng mà còn là “bộ lọc”, là chốt chặn kiểm tra trước hết để xác định sản phẩm đó có xứng đáng xuất hiện trên kệ hàng hay không. Khi các sàn thương mại điện tử chỉ phân phối hàng hóa đạt “Tick xanh trách nhiệm” thì cả thị trường sẽ tự lành mạnh hóa, hàng hóa không đạt chuẩn sẽ hết “đất sống.
Ông Đào Hà Trung (giữa) hướng dẫn cách quét mã QR kiểm tra thông tin trên sản phẩm được dán “Tick xanh trách nhiệm” tại một siêu thị.
Ông Đào Hà Trung (giữa) hướng dẫn cách quét mã QR kiểm tra thông tin trên sản phẩm được dán “Tick xanh trách nhiệm” tại một siêu thị.
Ngoài những cam kết trên, hiện nay, để đồng hành cùng chuông trình “Tick xanh trách nhiệm”, TikTok Việt Nam đã và đang tổ chức các buổi đào tạo, phổ biến kiến thức cho KOLs, KOCs, nhà sản xuất, người tiêu dùng về các quy định pháp luật trong thương mại, kinh doanh để giảm thiểu tình trạng sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng…
NÂNG CẤP VÀ MỞ RỘNG CHƯƠNG TRÌNH
“Tick xanh trách nhiệm” đã trở thành lợi thế cạnh tranh thực sự và là tiêu chí quan trọng trong quyết định mua sắm. Doanh số sản phẩm đạt “Tick xanh trách nhiệm” tại Saigon Co.op có những tháng tăng từ 20% đến 40% so với trước đó. Vì vậy, Saigon Co.op sẽ tiếp tục mở rộng chương trình đến các nhà cung cấp và các ngành hàng khác. Nhiều hệ thống bán lẻ khác cũng có chính sách khuyến khích, tạo điều kiện thuân lợi để các nhà cung ứng tham gia Chương trình “Tick xanh trách nhiệm. Để tăng cường minh bạch, chương trình đã ứng dụng công nghệ vào việc quản lý.
Với công nghệ quản lý, mỗi mã QR blockchain gắn với hình ảnh bao bì và thông tin chi tiết, giúp phát hiện sai lệch nếu có tem giả hay dán nhầm. Với doanh nghiệp sản xuất, đây còn là công cụ quảng bá uy tín, được các hệ thống phân phối xác nhận như một “hộ chiếu danh dự” và sẽ thuận lợi hơn trong việc mở rộng thị trường.
Theo ông Đào Hà Trung, người tiêu dùng hiện nay không những quan tâm đến sự an toàn của hàng hóa mà còn đề cao chất lượng và trách nhiệm trong toàn bộ chuỗi cung ứng. Do đó, “Tick xanh trách nhiệm” trở thành công cụ hiệu quả để kiểm soát chất lượng một cách minh bạch và đáng tin cậy.
Người tiêu dùng chọn mua rau-củ-quả đạt “Tick xanh trách nhiệm” tại một siêu thị Co.opmart.
Người tiêu dùng chọn mua rau-củ-quả đạt “Tick xanh trách nhiệm” tại một siêu thị Co.opmart.
Sở Công thương Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, chương trình “Tick xanh trách nhiệm” hiện vẫn là một hoạt động mang tính tự nguyện, không có ràng buộc pháp lý nhưng đã cho thấy hiệu quả thực chất, góp phần tạo dựng niềm tin trên thị trường. Tuy vậy, một bộ phận nhà cung cấp nhỏ vẫn còn e ngại khi tham gia chương trình do phải thay mới nhãn, bao bì sản phẩm, đồng nghĩa với chuyện phát sinh chi phí, một vấn đề không nhỏ trong bối cảnh doanh nghiệp phải điều chỉnh lại nhiều thứ để phù hợp với những thay đổi về địa giới hành chính cũng như tình hình kinh tế còn chưa thuận lợi.
Trong thời gian tới, chương trình sẽ tập trung sâu vào việc kiểm soát chất lượng hàng hóa, không dừng lại ở khâu vận động doanh nghiệp tham gia như giai đoạn đầu. Sở Công thương cũng đề xuất các hệ thống bán lẻ nên chủ động cập nhật kết quả kiểm nghiệm hàng hóa hằng ngày để người tiêu dùng tham khảo khi mua sắm. Đây là bước đi cần thiết nhằm tăng cường minh bạch thông tin cho người tiêu dùng. Với nhiều giải pháp hỗ trợ được các bên tham gia đề ra, Chương trình được kỳ vọng sẽ lan tỏa mạnh hơn nữa trong thời gian tới, số lượng và chủng loại hàng hóa đạt chứng nhận “Tick xanh trách nhiệm” sẽ ngày càng tăng lên.
Thách thức và Định hướng phát triển
Chương trình "Tick Xanh Trách Nhiệm" - Hướng tới tiêu chuẩn thị trường mới
Thách thức hiện tại
Thịt, trứng gia cầm, thực phẩm tươi sống tham gia hạn chế do đặc thù bảo quản và kiểm soát chất lượng phức tạp
🔄 Chuyển đổi phương thức kiểm soát
Kiểm tra hành chính
Top-down control
Điều tiết dựa trên niềm tin,
uy tín và trách nhiệm thị trường
⚖️ Hình thức xử lý vi phạm
Mục tiêu dài hạn
Xây dựng chuẩn mực thị trường mới: Sản phẩm đạt "Tick Xanh" trở thành tiêu chuẩn, từng bước loại bỏ sản phẩm kém chất lượng khỏi thị trường
Chương trình “Tick Xanh Trách Nhiệm” không chỉ là một nhãn hiệu chất lượng mà còn là công cụ kiến tạo niềm tin cho thị trường, định hình hành vi tiêu dùng minh bạch và nâng cao trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Khi các nhà sản xuất, nhà bán lẻ và người tiêu dùng cùng đồng hành, môi trường kinh doanh tại Thành phố Hồ Chí Minh sẽ ngày càng văn minh, công bằng và bền vững.
Bước chuyển mang tính chiến lược, từ quản lý hành chính sang điều tiết dựa trên uy tín, cam kết và trách nhiệm là nền tảng quan trọng để xây dựng thị trường hàng hóa bền vững, hướng tới sự phát triển kinh tế số tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Chỉ đạo sản xuất: Lê Nam Tư
Tổ chức sản xuất: Tùng Quang
Nội dung: Hoàng Liêm, Tất Đạt
Ảnh: Tùng Anh, Thế Anh
Trình bày: Tùng Anh
