Từ căn cứ kháng chiến đến trung tâm phát triển

Chiến tranh qua đi, để lại một vùng đất hoang tàn, nghèo đói, dân trí thấp, hạ tầng kiệt quệ. Sau giải phóng chỉ còn vài mái nhà, 70% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, trình độ sản xuất lạc hậu, tỷ lệ hộ nghèo lên tới 70%. Nhưng cũng từ trong gian khó ấy, tinh thần chiến thắng Đăk Tô-Tân Cảnh lại được khơi dậy như ngọn lửa hun đúc ý chí vươn lên.

Tận dụng lợi thế về vị trí, nằm trên đường Hồ Chí Minh nối tỉnh Gia Lai và nước bạn Lào, cùng Quốc lộ 40B nối với Đà Nẵng, nơi đây tập trung phát triển công nghiệp, nông nghiệp công nghệ cao và du lịch. Cụm công nghiệp 24/4 tại xã Đăk Tô đã lấp đầy, cụm công nghiệp phía tây thị trấn đang triển khai. Huyện cũng tập trung thu hút đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao, chế biến dược liệu.

Đăk Tô hôm nay đã khác xưa “gấp trăm ngàn lần”, như lời các nhân chứng lịch sử. Đường sá khang trang, nhà cửa kiên cố, hàng hóa dồi dào. Cô Hồ Thị Lục xúc động: “Tôi gắn bó với Đăk Tô từ ngày giải phóng. Nay nhìn thấy quê hương thứ hai của mình đổi thay từng ngày, tôi rất tự hào”.

Đăk Tô hôm nay đã khác xưa “gấp trăm ngàn lần”, như lời các nhân chứng lịch sử. Đường sá khang trang, nhà cửa kiên cố, hàng hóa dồi dào.

Không kém phần nổi bật, xã Đăk Kôi, nơi từng là trung tâm kháng chiến của đồng bào Xê Đăng, băng băng về đích nông thôn mới. Các tuyến đường từ trung tâm xã đến các thôn đã được bê-tông hóa, bảo đảm thuận tiện cho việc đi lại và vận chuyển hàng hóa của bà con. Đường liên thôn, đường trục chính nội đồng cũng được cứng hóa, phục vụ tốt cho các phương tiện giao thông đi lại được thuận tiện. Hệ thống thủy lợi ngày càng được kiên cố hóa, bảo đảm nước tưới cho người dân sản xuất; Hệ thống mạng lưới trường học được đầu tư xây dựng mới, sửa chữa, nâng cấp, nhằm đáp ứng nhu cầu dạy và học trên địa bàn xã; Nhiều tuyến đường tại các thôn đã được đầu tư nhằm bảo đảm sáng-xanh-sạch-đẹp…

Thôn Kon RGỗh là điểm sáng trong phong trào xây dựng nông thôn mới của Đăk Kôi. Bí thư Chi bộ thôn A Thương chia sẻ: “Tôi nuôi bò, trồng bời lời, cà-phê, lúa, mỳ. Thu nhập năm khoảng 50 triệu đồng. Tôi vận động bà con áp dụng khoa học kỹ thuật, chuyển đổi cây trồng, mùa vụ. Nhờ đó, đời sống được cải thiện rõ rệt”.

Từ một thôn nghèo, Kon RGỗh hiện chỉ còn 7% hộ nghèo, chủ yếu là người già neo đơn. Thu nhập bình quân đạt 31,2 triệu đồng/năm. Học theo A Thương, những người như anh A Cường, chị Y Lu… đều đã vươn lên thoát nghèo bền vững nhờ làm ăn hiệu quả.

Khát vọng vươn cao từ mạch nguồn truyền thống

Tại điểm cao 1015 (Charlie) và 1049, nơi từng là “tử địa” trong kháng chiến, nay là những di tích lịch sử cấp quốc gia đặc biệt, trở thành địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống yêu nước. Mỗi năm, hàng ngàn lượt người đến dâng hương, tưởng niệm.

Cựu chiến binh Lê Mạnh Hải, quê Nghệ An, nghẹn ngào: “Lần đầu tôi đến viếng đồng đội ở đây là vào năm 2017. Từ đó đến nay, không có năm nào tôi vắng mặt. Mỗi năm tôi lên viếng khoảng ba lần. Mỗi lần trở lại, tôi như được nói với đồng đội rằng chúng tôi chưa bao giờ quên các anh!”

Chiến trường phía tây tỉnh Quảng Ngãi không chỉ được làm nên bởi súng đạn mà còn bởi những con người âm thầm, lặng lẽ. Đó là những bà mẹ gùi gạo băng rừng tiếp tế cho bộ đội; là những già làng kiên quyết giữ bí mật, bảo vệ cán bộ dù kề dao, kề súng bên cổ.

Lịch sử còn ghi lại những câu chuyện cảm động về đồng bào Xơ Đăng, Ba Na, Gié Triêng… đào hầm nuôi giấu thương binh ngay dưới sàn nhà mình, bất chấp sự lùng sục khốc liệt của kẻ thù. Họ không nói nhiều về sự hy sinh. Với bà con nơi đây, đó là lẽ sống, là nghĩa tình son sắt với cách mạng. Từ nghĩa tình ấy, những địa danh gắn liền với căn cứ kháng chiến đã kiên gan trụ vững trong suốt những năm tháng bom đạn, trở thành bức phên dậu vững chắc của Tổ quốc ở nơi ngã ba Đông Dương.

Cũng từ những vùng đất anh hùng đó, một thế hệ mới đang vươn lên mạnh mẽ. Khu vực phía tây tỉnh Quảng Ngãi như các xã vùng biên Ia Đal, Ia Tơi… đã trở thành vùng kinh tế động lực. Từ những vùng quê nghèo, nay có nhà cửa khang trang, cánh đồng bắp, cao su, cà-phê xanh ngát.

Đặc biệt, chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng đã giúp hàng nghìn hộ dân có thêm nguồn thu nhập ổn định. Trong năm 2024, chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng đã chi trả cho hơn 3.351 hộ gia đình và 148 cộng đồng dân cư, với số tiền trung bình gần 10 triệu đồng/hộ/năm. Nhiều gia đình nhờ giữ rừng mà thoát nghèo, vươn lên khá giả.

Từ căn cứ kháng chiến đến vùng kinh tế động lực, từ “tọa độ lửa” năm xưa trở thành “tọa độ phát triển” hôm nay - đó là hành trình của những vùng đất anh hùng như Đăk Tô, Đăk Kôi, Măng Đen… Chính tinh thần bất khuất, ý chí kiên cường của các thế hệ đi trước đã trở thành mạch nguồn hun đúc khát vọng vươn lên mạnh mẽ trong thời kỳ mới.

Song hành với phát triển kinh tế là sự đổi thay về diện mạo xã hội. Những mái nhà rông khang trang bên cạnh trường học, trạm y tế; những đội cồng chiêng rộn rã nhịp xoang trong lễ hội… tất cả tạo nên bức tranh tươi mới về một địa bàn hội nhập nhưng vẫn đậm đà bản sắc.

Tại xã Măng Đen, nông nghiệp công nghệ cao đang phát triển mạnh. Các mô hình trồng sâm Ngọc Linh, rau, hoa, dược liệu gắn với du lịch sinh thái đã và đang góp phần nâng cao thu nhập, bảo tồn bản sắc văn hóa vùng cao. Sản phẩm cà-phê đặc sản của xã Đăk Hà đạt tiêu chuẩn quốc tế, góp phần khẳng định thương hiệu đặc sản của vùng cao nguyên trên thị trường trong và ngoài nước.

Từ căn cứ kháng chiến đến vùng kinh tế động lực, từ “tọa độ lửa” năm xưa trở thành “tọa độ phát triển” hôm nay - đó là hành trình của những vùng đất anh hùng như Đăk Tô, Đăk Kôi, Măng Đen… Chính tinh thần bất khuất, ý chí kiên cường của các thế hệ đi trước đã trở thành mạch nguồn hun đúc khát vọng vươn lên mạnh mẽ trong thời kỳ mới.

Những thành quả hôm nay của các địa phương trên địa bàn phía tây tỉnh Quảng Ngãi, những địa chỉ đỏ giáo dục cho thế hệ sau tinh thần yêu nước là minh chứng sinh động cho sức sống của chủ trương đúng đắn, của tinh thần đoàn kết, tự lực, tự cường, khát vọng vươn lên vì một tương lai giàu mạnh, bền vững.

Ngày xuất bản: 09/08/2025
Tổ chức thực hiện: THÁI SƠN-TRƯỜNG SƠN
Nội dung: PHÚC THẮNG
Trình bày: BÔNG MAI