Na Hang là huyện miền núi có nhiều sản vật thuộc vào loại hảo hạng, bậc nhất của miền núi Việt Bắc. Một trong những sản vật đó phải kể đến thứ đồ uống nổi tiếng của huyện Na Hang là rượu ngô men lá. Phong tục nấu và thưởng thức rượu ngô ở Na Hang đã có từ lâu và đã trở thành đặc sản của người dân vùng cao nơi đây. Khi đã đặt chân tới Tuyên Quang, nhiều người muốn thưởng thức và tìm mua về thứ đồ uống rượu ngô men lá này.
Một trong những sản phẩm rượu ngô nổi tiếng ở Na Hang phải nhắc đến là rượu ngô Thức Mần Sơn Phú của hộ gia đình ông Ma Văn Thức. Rượu Thức Mần được chưng cất hết sức cầu kỳ, qua nhiều công đoạn với bí quyết gia truyền độc đáo, được lưu truyền qua nhiều thế hệ đến tận ngày nay.
Để có được những giọt rượu ngô hương vị thơm ngon đặc biệt, đòi hỏi người nấu phải áp dụng nghiêm ngặt bí quyết gia truyền của từng công đoạn chế biến cũng như thời gian ủ men, với sự tỉ mỉ, cầu kỳ và đầy tính kiên nhẫn.
Muốn rượu thơm ngon, đầu tiên phải tạo được loại men hảo hạng, đây là loại men được tổng hợp từ hơn 20 loại lá cây có dược tính quý hiếm, có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe. Trong đó, phải kể đến cây đứa poóng tạo nên mùi hương thơm, vị đặc trưng cho rượu ngô Na Hang. Ngoài ra, nguyên liệu chính là hạt ngô phải được lựa chọn kỹ lưỡng từ giống ngô địa phương được trồng tại xã Sơn Phú.
Các công đoạn chế biến để làm nên rượu ngô Thức Mần Sơn Phú cũng rất cầu kỳ: Hạt ngô được bung chín trong nồi đồng khoảng 12-14 giờ đồng hồ. Những người phụ nữ trong gia đình thường được giao trọng trách giữ bếp lửa để lửa luôn được cháy đều và theo dõi mực nước trong nồi bao giờ cũng phải ở mức xăm xắp mặt nồi ngô, đến khi quan sát thấy hạt ngô nở ra hết mới được.
Khi ngô bung xong sẽ được đem đổ ra nong to, chờ đến khi ngô nguội mới rắc men. Men được giã nhỏ, trộn đều với ngô bung nhiều lần, sau đó vun thành đống và dùng chăn to để phủ kín lên đống ủ. Ủ ngô đã trộn men cũng giống như ủ men lá; khi nào quan sát thấy đống ngô ủ xuất hiện một lớp màng mốc màu trắng, sờ tay vào đống ủ thấy nóng ấm là có thể cho nguyên liệu vào chum để ủ tiếp đến khi đạt tiêu chuẩn mới đem đi chưng cất lấy rượu. Chỉ cần thưởng thức một ngụm rượu ngô thôi bạn sẽ có cái cảm nhận được vị thơm nồng của rượu dần lan tỏa trong cơ thể.
Duy trì và phát triển nhãn hiệu rượu ngô men lá Thức Mần Sơn Phú góp phần gìn giữ, phát huy nghề gia truyền nói riêng và phát triển thương hiệu rượu ngô men lá Na Hang nói chung. Rượu Thức Mần đem đến cho người tiêu dùng một thứ đồ uống an toàn, chất lượng hảo hạng. Với chất lượng và thương hiệu đã được dày công vun đắp, rượu ngô men lá Thức Mần Sơn Phú ngày càng được nhiều thực khách tin dùng và đã có mặt ở khắp mọi miền của đất nước.
Sản phẩm đã được Ủy ban nhân dân tỉnh Tuyên Quang công nhận đạt OCOP 3 sao vào năm 2020 và được công nhận lại tại Quyết định số: 641/QĐ-UBND ngày 23/12/2023 của UBND huyện Na Hang (tỉnh Tuyên Quang).
Chủ thể: Cơ sở sản xuất Rượu ngô men lá Thức Mần - Sơn Phú
Địa chỉ: Thôn Bản Lằn, xã Sơn Phú, huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang
Điện thoại: 0372837295/0372066558