Ngành nông nghiệp đã làm gì để đạt được tăng trưởng cao nhất trong 10 năm qua?

Nông nghiệp tiếp tục khẳng định vị thế là trụ đỡ của nền kinh tế

Năm 2023 là một năm có nhiều khó khăn thách thức cho tất cả các ngành nghề, lĩnh vực trong nước và quốc tế trong đó có ngành nông nghiệp. Mặc dù vậy, ngành nông nghiệp vẫn đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Thứ trưởng có thể điểm lại những kết quả ngành đã đạt được trong năm 2023?

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Năm 2023 là năm rất khó khăn đối với toàn thế giới, nền kinh tế đất nước và ngành nông nghiệp. Tuy nhiên, toàn ngành còn phải hứng chịu những thách thức riêng, ảnh hưởng trực tiếp, như hạ tầng còn yếu kém, chế biến chưa sâu, dịch bệnh, thiên tai, biến đổi khí hậu.

Tuy vậy, ngành nông nghiệp vẫn đạt được con số tăng trưởng tích cực 3,83%. Đây là tăng trưởng cao nhất trong 10 năm qua. Nông nghiệp tiếp tục khẳng định vị thế quan trọng, là trụ đỡ của nền kinh tế, bảo đảm vững chắc an ninh lương thực, các cân đối lớn của nền kinh tế và góp phần ổn định kinh tế vĩ mô.

Tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 53,01 tỷ USD, xuất siêu đạt mức kỷ lục 12,07 tỷ USD, tăng 43,7% chiếm trên 42,5% xuất siêu cả nước. Một số mặt hàng xuất khẩu tăng cao kỷ lục như: Hàng rau quả đạt 5,69 tỷ USD, tăng 69,2%, gạo đạt 4,78 tỷ USD, tăng 38,4%.

Có sáu mặt hàng trên 3 tỷ USD, cụ thể: hàng rau quả đạt 5,69 tỷ USD, tăng 69,2%; gạo 4,78 tỷ USD, tăng 38,4%; hạt điều 3,63 tỷ USD, tăng 17,6%; cà phê 4,18 tỷ USD, tăng 3,1%; tôm 3,38 tỷ USD, giảm 21,7%; gỗ và sản phẩm gỗ 13,37 tỷ USD, giảm 16,5%.

Chúng ta cũng tổ chức thành công nhiều sự kiện lớn mang tầm quốc gia, quốc tế  như festival quốc tế ngành hàng lúa gạo; festival bảo tồn và phát triển làng nghề; Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về phòng chống thiên tai.... Qua đó, giúp quảng bá hình ảnh, thương hiệu nông lâm thủy sản trong nước, khu vực và quốc tế, thúc đẩy tiêu thụ nông sản. Đặc biệt chúng ta đã phát động thực hiện Đề án Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030.

Nhìn nhận từng lĩnh vực cụ thể, có thể thấy lúa gạo mặc dù giảm về diện tích nhưng tăng về sản lượng và năng suất, vẫn về đích 43,5 triệu tấn. Ngành chăn nuôi năm nay ghi nhận tăng trưởng 5,72% với nhiều con số tích cực từ thịt, trứng, sữa. Ngành thủy sản, trồng trọt cũng ghi nhận tăng trưởng mạnh mẽ.

Lần đầu tiên trong lĩnh vực lâm nghiệp, đã hoàn thành các thủ tục để chuyển nhượng thành công lượng giảm phát thải 10,3 triệu tấn carbon cho Quỹ Đối tác carbon trong lâm nghiệp thông qua Ngân hàng Thế giới (WB) với đơn giá 5 USD/tấn CO2 tương đương 51,5 triệu USD, đây là tiềm năng lợi thế rất lớn.

Xuất khẩu tuy chưa đạt mục tiêu đề ra nhưng thặng dư thương mại đạt 12 tỷ USD, lớn nhất trong 10 năm trở lại đây.

Chuyển mạnh từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp

Với những kết ngành nông nghiệp đã đạt được chúng ta có kỳ vọng như thế nào về những triển vọng phát triển năm 2024, thưa Thứ trưởng?

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Tới đây, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ đánh giá lại những kết quả trên, từ nguyên nhân đến những tồn tại hạn chế để đưa ra các giải pháp phù hợp để năm 2024 tăng trưởng, năm 2025 về đích, đạt đúng mục tiêu của Nghị quyết Trung ương Đảng khóa XII về nông nghiệp nông dân nông thôn.

Năm nay, xuất khẩu rau quả đạt 5,69 tỷ USD, tăng 69,2%. Đây là tiềm năng lợi thế về rau quả, trong đó có những đóng góp tích cực của mặt hàng sầu riêng. Diện tích sầu riêng là 112 nghìn ha có thể cho thu hoạch khoảng 400 nghìn tấn. Nhưng chúng ta mới chỉ thu hoạch ở diện tích hơn 60 nghìn ha, phần còn lại đang thiết kế cơ bản năm tới sẽ được thu hoạch.

Năm 2023 xuất khẩu sầu riêng đạt trên 2,2 tỷ USD, nếu thời gian tới ký kết được Nghị định thư xuất khẩu sầu riêng đông lạnh sang Trung Quốc được hoàn tất, giá trị sầu riêng sẽ tăng lên. Ngoài ra, nếu các giải pháp về hạ tầng được giải quyết, đó là cửa khẩu thông minh, đường sắt, đường bộ kết nối, thống nhất kiểm dịch, khắc phục thủ tục hành chính và mã đóng gói thì sản lượng rau quả còn nhiều tiềm năng, lợi thế để tăng trưởng trong năm 2024.

Mặc dù vậy, dự báo trong năm 2024 nền kinh tế tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, như: giá vật tư nguyên liệu đầu vào phục vụ sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản vẫn ở mức cao, dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi tiềm ẩn nguy cơ bùng phát; mưa lũ diễn biến bất thường, nắng nóng gay gắt hơn, nguy cơ hạn hán, thiếu nước nặng nề do tác động của El Nino…; đặc biệt là tác động từ xung đột, bất ổn của thế giới. Tuy nhiên, ngành nông nghiệp vẫn đặt mục tiêu phát triển với các chỉ tiêu tốc độ tăng trưởng GDP toàn ngành 3,0-3,5%. Trong đó, tốc độ tăng giá trị sản xuất lĩnh vực trồng trọt tăng 2,0-2,2%; chăn nuôi là 4,0-5,0%; thủy sản là 3,7 - 4%.

Tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản khoảng 54-55 tỷ USD. Tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới 80%. Tỷ lệ che phủ rừng duy trì ổn định 42,02%, nâng cao chất lượng rừng; tốc độ tăng giá trị sản xuất của lâm nghiệp là 5,0-5,5%. Tỷ lệ hộ gia đình nông thôn được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn 58%. Tỷ lệ số xã đạt tiêu chí môi trường và an toàn thực phẩm trong xây dựng nông thôn mới 82%.