Bài 6: ĐỀ XUẤT BỔ SUNG QUY ĐỊNH

MIỄN THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN

Là một trong những khoản thu quan trọng của ngân sách Nhà nước, thuế thu nhập cá nhân đã được áp dụng từ lâu ở các nước phát triển, mọi người dân trong nước và người nước ngoài có thu nhập phát sinh ở Việt Nam không phân biệt nghề nghiệp và địa vị xã hội là đối tượng nộp thuế của sắc thuế này. Đây là sắc thuế trực thu, tính trên thu nhập của người nộp thuế sau khi đã trừ các khoản thu nhập miễn thuế và các khoản được giảm trừ gia cảnh, và là nghĩa vụ và quyền lợi của mỗi công dân nhằm góp phần vào sự phát triển của đất nước. Thuế thu nhập cá nhân được xây dựng trên nguyên tắc công bằng và khả năng nộp thuế khi không đánh vào những cá nhân có thu nhập thấp vừa đủ để nuôi sống bản thân và gia đình ở mức cần thiết. Trong điều kiện giảm dần các loại thuế xuất nhập khẩu do yêu cầu tự do hóa thương mại, thuế thu nhập cá nhân ngày càng trở thành sắc thuế đóng vai trò chủ đạo trong cải cách công tác thu ngân sách Nhà nước, đồng thời là thước đo chất lượng phát triển của nền kinh tế.

Nhìn chung, kết quả rà soát Luật thuế thu nhập cá nhân cho thấy cần thiết phải nghiên cứu xây dựng Luật thuế thu nhập cá nhân sửa đổi nhằm khắc phục các bất cập, vướng mắc phát sinh từ thực tiễn hơn 13 năm thực hiện Luật thuế và từ các yêu cầu phát triển của nền kinh tế trong bối cảnh mới, bảo đảm tính đồng bộ, minh bạch của hệ thống pháp luật và phù hợp với thông lệ quốc tế.

ƯU ĐÃI THUẾ ĐỐI VỚI THU NHẬP
TỪ SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP

Bộ Tài chính cũng cho biết, Bộ sẽ đề xuất bổ sung quy định miễn thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ lợi tức cổ phần của thành viên hợp tác xã nông nghiệp, cá nhân là nông dân ký kết hợp đồng với doanh nghiệp tham gia “Cánh đồng lớn”; thu nhập do Quỹ hưu trí tự nguyện chi trả; thu nhập từ tiền lãi từ trái phiếu xanh và thu nhập từ chuyển nhượng trái phiếu xanh.

Thực tế các năm gần đây đã phát sinh việc phát triển mô hình hợp tác, liên kết giữa nông dân với hợp tác xã hoặc doanh nghiệp để sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản, xây dựng cánh đồng lớn trên cơ sở Quyết định số 62/2013/QĐ-TTg ngày 25/10/2013 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản, xây dựng cánh đồng lớn. Chính phủ cũng đã có nhiều chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp, nông thôn.

Luật thuế thu nhập cá nhân hiện hành đã có quy định thu nhập từ trực tiếp sản xuất nông nghiệp được miễn thuế thu nhập cá nhân nhưng chưa có quy định miễn thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ lợi tức cổ phần của thành viên hợp tác xã nông nghiệp, cá nhân là nông dân ký kết hợp đồng với doanh nghiệp tham gia “Cánh đồng lớn” nên chưa thực sự khuyến khích cá nhân hợp tác, liên kết sản xuất với doanh nghiệp.

Nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế cho thấy các quốc gia có ngành sản xuất nông nghiệp phát triển đều có chính sách ưu đãi thuế nhằm thu hút vốn đầu tư, khuyến khích phát triển nền sản xuất nông nghiệp theo hướng tập trung, hiện đại, bền vững.

Thí dụ: Ở Hàn Quốc nhằm khuyến khích sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp thì thu nhập của cá nhân cư trú trong khu vực nông nghiệp hoặc trong các công ty hoạt động sản xuất nông nghiệp liên tục trong vòng 8 năm (lợi nhuận từ sản xuất, chuyển nhượng đất nông nghiệp,...) được miễn thuế thu nhập cá nhân.

Tại Sri Lanka, nhằm thu hút vốn đầu tư vào các lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế, trong đó có ngành nông nghiệp, Chính phủ nước này áp dụng một số chính sách ưu đãi về thuế, bao gồm miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong vòng từ 4-6 năm đối với doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, chăn nuôi, thủy sản…, đồng thời thu nhập từ cổ tức được chia của các cá nhân đầu tư vào doanh nghiệp sẽ được miễn thuế cùng với thời gian miễn thuế thu nhập doanh nghiệp.

Do đó, cần thiết bổ sung quy định không thu thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ lợi tức của cá nhân là thành viên hợp tác xã nông nghiệp, cá nhân là nông dân hợp tác, liên kết với doanh nghiệp thông qua hợp đồng cung cấp sản phẩm, dịch vụ đầu vào.

Đây là chính sách thuế nhằm để khuyến khích cá nhân hợp tác, liên kết sản xuất với doanh nghiệp, qua đó thúc đẩy phát triển nền sản xuất nông nghiệp theo hướng tập trung, hiện đại, bền vững.

Thực hiện theo hướng này cùng với việc hoàn thiện các chính sách khác có liên quan sẽ góp phần quan trọng trong việc thực hiện các chủ trương của Đảng và Nhà nước về phát triển nông nghiệp, nông thôn; khuyến khích các cá nhân hợp tác, liên kết sản xuất với doanh nghiệp, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản, tạo điều kiện cho người nông dân có thêm tích lũy để tái đầu tư, mở rộng sản xuất, từ đó mang lại hiệu quả, tác động tích cực đối với nền kinh tế, tạo việc làm tại chỗ cho người nông dân.

Việc thực hiện phương án này cũng sẽ góp phần thúc đẩy quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp, nhất là trong việc thúc đẩy sản xuất hàng hóa quy mô lớn, hiệu quả cao, qua đó tăng cường gắn kết hoạt động của các thành viên, liên kết sản xuất cá thể của nông dân với các khâu nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, chế biến, tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó, góp phần nâng cao thu nhập và chất lượng sống cho người nông dân, nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm, kinh tế hộ nông dân. Ngoài ra, tác động ngân sách Nhà nước từ số thuế này là nhỏ.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đề xuất bổ sung quy định miễn thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập do Quỹ hưu trí tự nguyện chi trả, thu nhập từ tiền lãi từ trái phiếu xanh và thu nhập từ chuyển nhượng trái phiếu xanh để thúc đẩy tăng trưởng xanh, phát triển bền vững, khuyến khích phát triển thị trường trái phiếu xanh (bao gồm cả trái phiếu Chính phủ, trái phiếu chính quyền địa phương và trái phiếu doanh nghiệp xanh), bảo đảm đồng bộ với pháp luật về bảo vệ môi trường, nhất là trong việc thực hiện các cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26. Thực hiện giải pháp này có thể làm giảm thu ngân sách Nhà nước, tuy nhiên số giảm thu không lớn.

Item 1 of 3

ƯU ĐÃI THUẾ ĐỐI VỚI CÁC CÁ NHÂN
LÀ NHÂN LỰC CÔNG NGHỆ CAO

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính đề xuất bổ sung quy định giảm 50% thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công của các cá nhân là nhân lực công nghệ cao làm việc tại các doanh nghiệp, dự án trong các lĩnh vực công nghệ thông tin, nông nghiệp, chế biến nông sản, bao gồm: doanh  nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, dự án ứng dụng công nghệ cao thuộc danh mục được ưu tiên đầu tư phát triển, dự án sản xuất sản phẩm thuộc danh mục sản phẩm công nghệ cao được khuyến khích phát triển.

Thực hiện quy định này sẽ góp phần thu hút nhân lực công nghệ cao vào làm việc trong các Khu công nghệ cao theo quy hoạch của Nhà nước, qua đó thúc đẩy sự phát triển của tiềm lực khoa học và công nghệ đất nước. Thực hiện chính sách giảm 50% số thuế thu nhập cá nhân cho các đối tượng nêu trên có thể làm giảm thu ngân sách Nhà nước từ thuế thu nhập cá nhân tuy nhiên mức giảm không lớn và có thể được bù đắp từ việc tăng thu của các sắc thuế tiêu dùng (thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu...).

Đối với đề xuất sửa đổi quy định về quyết toán thuế đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công; về kỳ tính thuế đối với thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán; bổ sung quy định về các tổ chức, cá nhân thực hiện kê khai, khấu trừ và nộp thuế vào ngân sách Nhà nước thay cho người nộp thuế phù hợp với thực tiễn và các hoạt động kinh tế mới phát sinh, Bộ Tài chính cho rằng, sẽ bảo đảm chính sách được minh bạch, phù hợp với thực tế, giải quyết được vướng mắc đang phát sinh, bảo đảm việc thực hiện được thống nhất, đơn giản, thuận tiện cho người nộp thuế và cơ quan thuế. Cùng với đó, cần bổ sung quy định về các tổ chức, cá nhân thực hiện kê khai, khấu trừ và nộp thuế vào ngân sách Nhà nước thay cho người nộp thuế phù hợp với thực tiễn và các hoạt động kinh tế mới phát sinh.

Riêng về việc sửa đổi, bổ sung các nội dung nhằm bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, phù hợp với thông lệ quốc tế, Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định về phương pháp tính thuế, tỷ lệ % thuế thu nhập cá nhân đối với hoạt động chuyển nhượng vốn, chuyển nhượng chứng khoán của cá nhân để thống nhất, tương thích với quy định của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp sửa đổi cũng như thông lệ quốc tế; đồng thời phải bảo đảm minh bạch và cải cách về thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người nộp thuế.

Bổ sung quy định giao Thủ tướng Chính phủ cho phép miễn, giảm thuế trong một số trường hợp đặc biệt là: chuyên gia nước ngoài làm việc tại chương trình, dự án tài trợ bằng nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA); chuyên gia nước ngoài làm việc tại chương trình, dự án phi chính phủ nước ngoài tại Việt Nam; cá nhân là người Việt Nam làm việc tại cơ quan đại diện của tổ chức quốc tế thuộc Hệ thống Liên hợp quốc tại Việt Nam đang được áp dụng chính sách miễn thuế theo các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ trước khi Luật thuế thu nhập cá nhân có hiệu lực, qua đó bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật thuế và bảo đảm cơ sở pháp lý minh bạch và ổn định.

Nhìn chung, kết quả rà soát Luật thuế thu nhập cá nhân cho thấy cần thiết phải nghiên cứu xây dựng Luật thuế thu nhập cá nhân sửa đổi nhằm khắc phục các bất cập, vướng mắc phát sinh từ thực tiễn hơn 13 năm thực hiện Luật thuế và từ các yêu cầu phát triển của nền kinh tế trong bối cảnh mới, bảo đảm tính đồng bộ, minh bạch của hệ thống pháp luật và phù hợp với thông lệ quốc tế.

Các nội dung đề xuất sửa đổi, bổ sung tại báo cáo nêu trên mặc dù được tổng hợp từ các Bộ, ngành, địa phương, hiệp hội và thực tiễn quản lý thuế nhưng chưa được xin ý kiến rộng rãi các Bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và người dân.

Đồng thời, do cũng cần thêm thời gian để nghiên cứu một cách thấu đáo, Bộ Tài chính cho biết sẽ xin ý kiến rộng rãi khi xây dựng dự án Luật theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và tổng hợp tiếp thu, giải trình các ý kiến khi xây dựng và trình Luật ở bước tiếp theo.

Ngày xuất bản: 1/3/2023
Chỉ đạo: NGỌC THANH-VIỆT ANH
Thực hiện: SÔNG TRÀ
Trình bày: KHÁNH GIANG-MINH ĐỨC
Ảnh: Báo Nhân Dân