Đánh giá tình hình thực hiện nhiệm vụ tài chính-ngân sách Nhà nước 6 tháng đầu năm, Bộ Tài chính cho biết, được triển khai trong bối cảnh nền kinh tế vừa nỗ lực khắc phục những vấn đề hậu Covid-19, vừa phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức mới phát sinh từ môi trường quốc tế cũng như nội tại, ngay từ đầu năm ngành Tài chính đã quyết tâm, nỗ lực phấn đấu, tập trung thực hiện đầy đủ, đồng bộ các giải pháp tài chính-ngân sách Nhà nước đã đề ra.

Theo đó, để điều hành chính sách tài khóa chủ động, hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, ngành quyết liệt thu, chi ngân sách kịp thời; kiểm soát chặt chẽ bội chi ngân sách Nhà nước và nợ công trong phạm vi Quốc hội cho phép; kiểm soát giá cả, thị trường, tăng cường kỷ cương, kỷ luật tài chính, góp phần quan trọng thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội năm 2023, giữ ổn định kinh tế Việt Nam, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, bảo đảm quốc phòng, an ninh, thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, ổn định đời sống người dân.

Thực hiện chỉ đạo của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, bám sát chủ đề điều hành năm 2023 của Chính phủ “Đoàn kết kỷ cương, bản lĩnh linh hoạt, đổi mới sáng tạo, kịp thời hiệu quả” và tình hình thực tiễn trong 6 tháng đầu năm, phát huy vai trò của chính sách tài khóa, ngành Tài chính đã chủ động, quyết liệt triển khai các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra; kịp thời tham mưu, đề xuất ban hành và tổ chức triển khai các chính sách tài khóa, cùng với chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác để hỗ trợ nền kinh tế, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân, góp phần ổn định vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội và đời sống nhân dân.

Trong việc tập trung triển khai công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách, các đề án; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong lĩnh vực tài chính-ngân sách Nhà nước, Bộ Tài chính thực hiện chủ động, cơ bản đáp ứng được yêu cầu về tiến độ, bảo đảm chất lượng, thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng, Nhà nước, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước trong lĩnh vực tài chính-ngân sách Nhà nước; kịp thời đề xuất, ban hành các văn bản pháp luật tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, cải cách thủ tục hành chính, tiết giảm chi phí, kích thích mở rộng sản xuất, tiêu dùng, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Đến ngày 30/6/2023, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành 9 Nghị định, xem xét ban hành 15 dự thảo Nghị định và 5 đề án khác; trình Thủ tướng Chính phủ ban hành 3 Quyết định, xem xét ban hành 1 Quyết định; ban hành theo thẩm quyền 39 Thông tư hướng dẫn trong lĩnh vực tài chính-ngân sách Nhà nước.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng thường xuyên rà soát, hệ thống hóa danh mục văn bản pháp luật; cập nhật thông tin về văn bản mới ban hành, đăng tải đầy đủ, kịp thời trên Cổng thông tin điện tử của Bộ và Cơ sở dữ liệu quốc gia; tăng cường tuyên truyền, phổ biến văn bản pháp luật, chính sách chế độ mới; hỗ trợ, tư vấn pháp luật về thuế cho doanh nghiệp, người dân.

Trong công tác điều hành chính sách tài khóa chủ động, quyết liệt thu, chi ngân sách Nhà nước, kịp thời ban hành và triển khai thực hiện các chính sách tài khóa, cân đối bảo đảm nguồn lực hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, Bộ Tài chính đã chỉ đạo triển khai nhiệm vụ thu, chi ngân sách Nhà nước quyết liệt ngay từ đầu năm. Rà soát các nguồn thu, phấn đấu tăng thu ở các lĩnh vực, địa bàn có điều kiện để bù đắp số giảm thu do thực hiện các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí, tiền thuê đất.

Công tác quản lý chi ngân sách Nhà nước chặt chẽ, triệt để tiết kiệm chi thường xuyên. Đã tham mưu, đề xuất trình Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành nhiều chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất trong năm 2023 với quy mô dự kiến khoảng 200 nghìn tỷ đồng (miễn, giảm khoảng 79 nghìn tỷ đồng, gia hạn khoảng 121 nghìn tỷ đồng).

Đồng thời, kiến nghị xử lý các vấn đề phát sinh trong quá trình điều hành như: bố trí kinh phí mua vaccine chương trình tiêm chủng mở rộng; giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công, các chương trình mục tiêu quốc gia; yêu cầu các bộ, cơ quan trung ương và địa phương cắt giảm những khoản chi ngân sách trung ương đã được giao trong dự toán đầu năm nhưng đến ngày 30/6/2023 chưa phân bổ.

Về thu ngân sách Nhà nước, nhờ chủ động trong điều hành, kết quả thực hiện 6 tháng đầu năm, thu ngân sách Nhà nước đạt 875,8 nghìn tỷ đồng, bằng 54% dự toán; đã thực hiện miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất khoảng 70,3 nghìn tỷ đồng (miễn giảm 28,3 nghìn tỷ đồng, gia hạn 42 nghìn tỷ đồng).

Các nhiệm vụ chi ngân sách được thực hiện theo dự toán, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội, quốc phòng, an ninh, quản lý nhà nước và thanh toán các khoản nợ đến hạn, bảo đảm kinh phí phòng, chống dịch, các nhiệm vụ chi an sinh xã hội cho nhân dân.

Tổng chi ngân sách Nhà nước ước đạt 804,6 nghìn tỷ đồng, bằng 38,8% dự toán, trong đó chi đầu tư phát triển tăng so với cùng kỳ năm 2022 cả về số vốn (65,2 nghìn tỷ đồng) và tỷ lệ giải ngân (đạt 30,49% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, cùng kỳ đạt 27,75%).

Cân đối ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương các cấp được bảo đảm. Trong 6 tháng đầu năm đã thực hiện phát hành 179,9 nghìn tỷ đồng trái phiếu Chính phủ, với kỳ hạn bình quân 12,23 năm, lãi suất bình quân 3,7%/năm, góp phần bảo đảm cân đối ngân sách Nhà nước cho trả nợ gốc và định hướng lãi suất thị trường.

Trong công tác điều hành giá cả, thị trường phù hợp với tình hình thực tế, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất-kinh doanh, kiểm soát lạm phát, ổn định đời sống của người dân; tăng cường quản lý nhà nước đối với thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bảo hiểm, Bộ Tài chính đã trình Quốc hội ban hành Luật giá (sửa đổi).

Đồng thời, phối hợp chặc chẽ với các bộ, ngành, địa phương theo dõi sát diễn biến giá cả thị trường để kịp thời tham mưu cho Chính phủ, Ban Chỉ đạo điều hành giá các giải pháp nhằm bảo đảm kiểm soát lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô và tạo dư địa điều hành giá, kiểm soát lạm phát trong những tháng cuối năm. Phối hợp với các Bộ, ngành điều hành giá bán lẻ xăng dầu, giá bán lẻ điện...

Nhờ đó, công tác quản lý, điều hành giá trong 6 tháng đầu năm đã bám sát theo đúng kịch bản điều hành, tạo dư địa điều hành giá, kiểm soát lạm phát trong những tháng cuối năm.

Giá cả thị trường trong nước cơ bản ổn định, bình quân 6 tháng, CPI tăng 3,29% so cùng kỳ, lạm phát cơ bản tăng 4,74%.

Đối với thị trường chứng khoán, tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý và chính sách phát triển thị trường; tăng cường công tác quản lý các tổ chức kinh doanh chứng khoán, hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp và công ty đại chúng; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra và xử lý vi phạm, nhằm bảo đảm sự phát triển lành mạnh của thị trường.

Trong 6 tháng đầu năm, diễn biến thị trường chứng khoán có xu hướng hồi phục. Tính đến hết ngày 30/6/2023, VN-Index đạt 1.120,18 điểm, tăng 4,2% so với cuối tháng trước, tăng 11,2% so với cuối năm 2022; quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt 5.783 nghìn tỷ đồng, tăng 10,7% so với cuối năm 2022.

Đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp, hiện có 451 mã niêm yết; quy mô giao dịch bình quân 6 tháng đạt 5.871 tỷ đồng/phiên, giảm 23,6% so với bình quân năm 2022.

Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị định 08/2023/NĐ-CP, đã tạo cơ sở pháp lý cho việc tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trong việc phát hành và thanh toán trái phiếu đến hạn, khôi phục niềm tin của thị trường, đồng thời bảo đảm quyền lợi của chủ sở hữu trái phiếu.

Đối với thị trường bảo hiểm, tổng doanh thu phí bảo hiểm 6 tháng ước đạt xấp xỉ 117 nghìn tỷ đồng, giảm 1,6% so với cùng kỳ năm trước; tổng tài sản tăng 12,2%; đầu tư trở lại nền kinh tế tăng 14,76%; chi trả quyền lợi bảo hiểm tăng 25,1%.

Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 21/2023/NĐ-CP ngày 05/5/2023 về bảo hiểm vi mô; xem xét, ban hành các dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm; Nghị định về bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới, bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc và bảo hiểm bắt buộc trong hoạt động đầu tư xây dựng để xem xét ban hành.

Bộ Tài chính cũng tập trung đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số, xây dựng Chính phủ điện tử, sắp xếp lại tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Trong 6 tháng đầu năm 2023, Bộ Tài chính đã triển khai thực hiện 122/150 nhiệm vụ theo Kế hoạch, trong đó, đã hoàn thành 34 nhiệm vụ, triển khai 53 nhiệm vụ thường xuyên bảo đảm tiến độ, đang tiếp tục thực hiện 35 nhiệm vụ theo Kế hoạch; rà soát, bãi bỏ 10 thủ tục hành chính; sửa đổi, bổ sung, thay thế 21 thủ tục và ban hành mới 3 thủ tục trong các lĩnh vực quản lý; cập nhật kịp thời lên Cơ sở dữ liệu quốc gia về thủ tục hành chính theo quy định đối với 794/794 thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực quản lý.

Năm 2023, Bộ Tài chính xếp vị trí thứ 3 với kết quả Chỉ số cải cách hành chính (PAR Index) đạt 89,76%. Đây là năm thứ 9 liên tiếp (từ 2014-2022), Bộ Tài chính nằm trong nhóm 3 bộ, cơ quan ngang bộ dẫn đầu về PAR Index.

Năm 2023, Bộ Tài chính xếp vị trí thứ 3 với kết quả Chỉ số cải cách hành chính (PAR Index) đạt 89,76%. Đây là năm thứ 9 liên tiếp (từ 2014-2022), Bộ Tài chính nằm trong nhóm 3 bộ, cơ quan ngang bộ dẫn đầu về PAR Index.

Về xây dựng Chính phủ điện tử, đến ngày 30/6/2023, tổng số dịch vụ công trực tuyến thuộc lĩnh vực quản lý là 786, trong đó 408 dịch vụ công trực tuyến đạt mức một phần (tương đương đạt mức độ 1,2 theo quy định cũ) và 378 dịch vụ công trực tuyến đạt mức toàn trình (tương đương đạt mức độ 3,4).

Đồng thời, đã tích hợp 300 dịch vụ công trực tuyến lên Cổng dịch vụ công quốc gia. Xử lý trên 9 triệu hồ sơ của 901,8 nghìn doanh nghiệp tham gia hệ thống khai thuế điện tử (đạt 99,93%); doanh nghiệp đăng ký thực hiện nộp thuế điện tử đạt tỷ lệ 99,06%; đã có 21,4 nghìn doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế khởi tạo từ máy tính tiền; đã có 54 nhà cung cấp nước ngoài đăng ký, kê khai thuế thành công.

Kết nối 13/14 bộ, ngành, với 250 thủ tục hành chính được thực hiện qua Cơ chế một cửa quốc gia, với trên 62 nghìn doanh nghiệp tham gia.

Trao đổi chứng nhận xuất xứ (C/O) điện tử mẫu D với 9 nước trong khu vực ASEAN qua Cơ chế một cửa ASEAN. Trao đổi thử nghiệm tờ khai hải quan với liên minh kinh tế Á-Âu,...

Dự báo trong thời gian tới tình hình còn nhiều khó khăn, thách thức. Diễn biến khu vực và thế giới tiếp tục phức tạp, khó lường.

Để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế 6,5%, đòi hỏi nỗ lực rất lớn của các ngành, các cấp từ trung ương đến địa phương, tập trung triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp theo các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và chủ động có giải pháp thực hiện sáng tạo, hiệu quả dựa trên tình hình thực tế tại cơ quan, đơn vị, địa phương; phấn đấu đạt cao nhất mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách Nhà nước đã đề ra.

Trong các giải pháp triển khai 6 tháng cuối năm 2023, ngành Tài chính tiếp tục tập trung thực hiện các giải pháp chính sách tài khóa, kết hợp với chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác để hỗ trợ nền kinh tế, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân kiểm soát lạm phát, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; phấn đấu hoàn thành và vượt mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2023 đã đề ra.

Quyết liệt thực hiện nhiệm vụ thu, chi ngân sách Nhà nước, kiểm soát chặt chẽ, bội chi theo dự toán Quốc hội quyết định. Phấn đấu thu đạt và vượt dự toán Quốc hội quyết định, bù đắp số giảm thu do thực hiện các chính sách hỗ trợ.

Tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật về thu ngân sách Nhà nước; tăng cường công tác quản lý thu, chống thất thu, xử lý thu hồi nợ đọng thuế, xử lý thu vào ngân sách Nhà nước các khoản phải thu theo kết luận, kiến nghị của cơ quan Thanh tra, Kiểm toán nhà nước.

Ngành Tài chính cũng đặt mục tiêu điều hành chi ngân sách Nhà nước chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả, theo dự toán. Tập trung đẩy nhanh tiến độ giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công, nhất là nguồn vốn vay ngoài nước, vốn Chương trình mục tiêu quốc gia. Phấn đấu giải ngân đạt 95% kế hoạch vốn được giao theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 08/CT-TTg ngày 23/3/2023.

Kiểm soát nợ công trong phạm vi Quốc hội cho phép, các nghĩa vụ trả nợ dự phòng của ngân sách Nhà nước, nợ chính quyền địa phương, bảo đảm an ninh tài chính quốc gia, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay. Thực hiện phát hành trái phiếu Chính phủ phù hợp với tiến độ thu, chi và giải ngân vốn đầu tư công.

Tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, cơ chế kiểm tra, giám sát giá cả, thị trường bảo đảm sự vận hành ổn định, an toàn của thị trường tài chính, thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, thúc đẩy cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế.