TƯƠNG ĐỐI PHÙ HỢP
VÀ BÁM SÁT THỰC TẾ

Sinh sau đẻ muộn hơn so với các luật thuế khác, nhưng việc thực hiện chính sách thuế thu nhập cá nhân đã góp phần tích cực vào hoạt động bảo đảm ổn định nguồn lực cho ngân sách Nhà nước và quá trình tái cơ cấu thu ngân sách Nhà nước.

Theo đó, ngân sách Nhà nước được vận hành và đổi thay theo hướng nguồn thu từ tích lũy trong nước được tăng dần và chiếm tỷ trọng ngày càng cao trong tổng thu, và thuế thu nhập cá nhân nâng cao được tỷ trọng sẽ giúp có cơ sở để điều chỉnh thuế thu nhập doanh nghiệp và một số sắc thuế khác, vẫn bảo đảm số thu nội địa để ổn định thu cho ngân sách Nhà nước trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.

Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là phải đúng đối tượng và bảo đảm tính phù hợp với thực tế vận hành nền kinh tế-xã hội mới bảo đảm được tính công bằng - mục tiêu tối thượng của công tác quản lý thuế.

Nhìn vào số thu thuế thu nhập cá nhân trong 10 năm (2011-2021), có thể thấy tổng thu từ thuế thu nhập cá nhân đã tăng từ 38.458 tỷ đồng lên 127.655 tỷ đồng, tăng từ 5,33% lên 8,14% so với tổng thu ngân sách Nhà nước. Số tiền tăng gấp hơn 3 lần nhưng tỷ lệ chỉ tăng xấp xỉ 1,5 lần, cho thấy Luật thuế thu nhập cá nhân tương đối phù hợp và bám sát thực tế thu nhập của đối tượng nộp thuế.

Trong thực tế, chính sách thuế thu nhập cá nhân đã được sử dụng một cách linh hoạt, hiệu quả để hỗ trợ cho cá nhân, người lao động trong những giai đoạn khó khăn, tăng trưởng chậm.

Bên cạnh việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính sách thuế thu nhập cá nhân theo nội dung đã đề ra của Chiến lược cải cách hệ thống thuế nêu trên, tại những thời điểm khó khăn của nền kinh tế, một số chính sách về miễn, giảm, gia hạn thời hạn nộp thuế thu nhập cá nhân cũng đã được Bộ Tài chính trình Chính phủ, trình Quốc hội ban hành hoặc ban hành theo theo thẩm quyền. Mục đích là nhằm hỗ trợ các cá nhân vượt qua khó khăn, ổn định và phát triển đầu tư, kinh doanh, đặc biệt là trong các giai đoạn nền kinh tế phải ứng phó với các tác động bất lợi của tình hình kinh tế vĩ mô và ảnh hưởng tiêu cực của dịch bệnh.  

Theo đánh giá của các chuyên gia, việc thực hiện các chính sách này trong những giai đoạn vừa qua đã có tác động tích cực, kịp thời và đã nhanh chóng phát huy hiệu quả trên thực tiễn.

Hoạt động này cùng với việc tổ chức thực hiện các chính sách có liên quan khác đã góp phần quan trọng trong việc từng bước khôi phục lại hoạt động sản xuất kinh doanh của cá nhân, thể hiện sự chia sẻ của nhà nước với người dân trong những giai đoạn khó khăn.

 Đã phát sinh một số “khoảng trống” 

Bên cạnh những kết quả đạt được nêu trên, Luật Thuế thu nhập cá nhân vẫn còn tiềm ẩn một số tồn tại cần được tháo gỡ.

Theo Bộ Tài chính, trong tiến trình phát triển kinh tế-xã hội và hội nhập kinh tế quốc tế, do sự biến động nhanh của kinh tế-chính trị thế giới nói chung và nền kinh tế Việt Nam nói riêng đã phát sinh một số hạn chế, bất cập cần được nghiên cứu sửa đổi cho phù hợp với thực tiễn hiện nay để kịp thời tháo gỡ vướng mắc và tạo thuận lợi hơn nữa cho người nộp thuế, bảo đảm tính minh bạch và đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Cụ thể hơn, Bộ Tài chính cho biết, đã có tình trạng một số quy định của Luật thuế thu nhập cá nhân hiện hành qua một thời gian thực hiện cũng đã bộc lộ một số điểm bất cập, không còn phù hợp với tình hình kinh tế trong nước và quốc tế hiện nay.

Có thể kể đến các vấn đề liên quan đến thu nhập chịu thuế, thu nhập miễn thuế, cơ sở tính thuế và phương pháp xác định số thuế phải nộp; biểu thuế lũy tiến và các nhóm vấn đề khác.

Hơn nữa, pháp luật về thuế thu nhập cá nhân đang bộc lộ một số “khoảng trống” trong việc điều chỉnh các vấn đề thuế mới phát sinh từ quá trình hội nhập kinh tế quốc tế và sự xuất hiện của các mô hình kinh doanh mới.

Một số quy định về phạm vi, đối tượng chịu thuế trong Luật thuế thu nhập cá nhân chưa bao quát được các khoản thu nhập chịu thuế mới phát sinh; mức điều tiết thu nhập của một số loại thu nhập qua quá trình thực hiện cũng đã bộc lộ vướng mắc.

Những vấn đề này cần phải có điều chỉnh cho phù hợp với xu hướng thuế quốc tế hiện nay và trong mối tương quan với các nguồn thu nhập khác nhau của cá nhân để động viên nguồn lực vào ngân sách Nhà nước.

Những tồn tại, hạn chế đã xuất phát từ cả các nguyên nhân khách quan và chủ quan.

Chỉ ra nguyên nhân của các tồn tại, hạn chế, Bộ Tài chính đánh giá: Những tồn tại, hạn chế đã xuất phát từ cả các nguyên nhân khách quan và chủ quan.

Chính vì vậy, việc rà soát, đánh giá từng điều khoản của Luật thuế thu nhập cá nhân để làm cơ sở loại bỏ, sửa đổi, bổ sung các nội dung không còn phù hợp trong thực hiện là rất cần thiết.

Đây là hoạt động phù hợp với chủ trương của Đảng, Nhà nước trong bối cảnh hiện nay. Đồng thời, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội, cải cách thủ tục hành chính. Bên cạnh đó, còn bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật; phù hợp với thông lệ quốc tế và xu hướng phát triển và bảo đảm ổn định nguồn thu ngân sách Nhà nước.

Điều chỉnh số lượng và các mức thuế suất phù hợp

Lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết, tới đây, Luật thuế thu nhập cá nhân sẽ được định hướng hoàn thiện theo các nguyên tắc nhất quán.

Có như vậy, pháp luật về thuế nói chung, thuế thu nhập cá nhân nói riêng mới bảo đảm được mục tiêu hội nhập kinh tế quốc tế, phù hợp với xu hướng phát triển, cải cách thủ tục hành chính.

Ngày xuất bản: 26/2/2023
Chỉ đạo: NGỌC THANH-VIỆT ANH
Thực hiện: SÔNG TRÀ
Trình bày: KHÁNH GIANG-MINH ĐỨC
Ảnh: Báo Nhân Dân