Xót xa tiền tỷ!

NDO - Ấy là số tiền bỏ ra để xử lý nguồn nước một cái hồ lớn ở một thành phố lớn. Thật ra số tiền lên tới hơn chục tỷ. Có một dự án lớn trong một cái cặp nhỏ. Và rồi dự án được thực hiện, có tên đâu như: sử dụng công nghệ kháng hoạt hóa nhằm tăng cường khả năng hoạt động của vi sinh vật trong quá trình phân hủy các chất ô nhiễm.

Bây giờ nói tới nguồn nước ô nhiễm, tới cái hồ chết, những dòng sông chết, không mấy ai giật mình nữa. Về làng chả còn sông quê trong lành mà "úp mặt vào" như lời một bài hát. Chao ôi là rác, chao ôi là bèo. Các dòng sông cứ nghẹn ứ lại, đen như nước bồ hóng. Ông bạn tôi vừa đi Pháp về tấm tắc: Cái nguồn nước sông Xen ấy, sao mà trong lành. Hàng nghìn hàng vạn cái cống xả nước từ thành phố ra đấy. Vậy mà họ khử hết tạp chất. Nước sông ấy cứ vục lên mà uống được, chả có lo con vi khuẩn cứng đầu nào dính vào thành ruột. Vậy thì ở ta, sao không bỏ tiền cứu cái sông Tô Lịch, sông Nhuệ đi? Sao không cứu mấy cái hồ - lá phổi thành phố đi?

Lần này thì các hồ nước lớn đã được cứu thật. Có dự án, rồi có  đơn vị đầu tư thực hiện, tên tuổi ông đầu tư, ông thi công nổi đình nổi đám. Nhưng rồi, tiền đổ xuống hồ, ai mà đo được. Những ngày đầu nhìn nước trong xanh, cá lượn cá bơi, đã mừng, từ nay chả phải kể đến sự trong lành của sông Xen xứ người. Nhưng rồi dăm bữa nửa tháng trôi qua, người dân đi bộ buổi sáng quanh hồ cứ phải bịt mũi. Cá chết. Cá chết trắng phớ, ràn rạt trôi vào bờ. Thế là nguồn nước lại có chuyện rồi. Và các nhà chức trách, các nhà khoa học lại có việc là xem xét lại dự án. Cuối cùng, đưa ra kết luận: Dự án đã xong phần trách nhiệm sử dụng công nghệ khoáng hoạt hóa. Lỗi là ở chỗ địa phương không chú ý quản lý  nguồn nước xả ra. Có nghĩa là mới làm phần ngọn mà không làm từ gốc. Chung quanh hồ bao nhiêu là  cơ sở sản xuất, nước sinh hoạt từ nhà dân cứ vô tư xả ra. Thế thì sức mấy mà cái hồ kia chịu nổi, dẫu rằng nó vừa được cải tạo, vừa được áp dụng "công nghệ làm sạch" xong.

Mới hay cái lo của nhà quản lý chả bao giờ thừa. Lo ngọn thì phải lo cả gốc. Chuyện  không phải chỉ có những con cá chết. Không chỉ có những tranh cãi về nguồn nước ô nhiễm hay không ô nhiễm.

Tiền mất tật mang. Sâu xa hơn vẫn là cung cách làm ăn.