Nguyễn Đình Chiểu sinh năm 1822, là nhà thơ, nhà văn hóa lớn của dân tộc. Khi thực dân Pháp xâm lược Việt Nam, tuy bị mù, nhưng với lòng yêu nước nồng nàn, ông đã dùng thơ ca để tham gia kháng chiến, động viên nhân dân vùng đất Nam Bộ chống giặc. Phần lớn tác phẩm của ông được sáng tác bằng chữ Nôm, có nhiều giá trị đóng góp vào kho tàng văn học nước nhà, trong đó nổi tiếng nhất là truyện thơ "Lục Vân Tiên" thấm đẫm bài học đạo lý và những giá trị truyền thống dân tộc, phản ánh khí chất con người vùng đất phương nam.
Lễ kỷ niệm 200 năm Ngày sinh của ông được tổ chức tại di tích quốc gia đặc biệt mộ và khu tưởng niệm Nguyễn Ðình Chiểu ở xã An Ðức, huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre theo các tiêu chí của UNESCO, thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu văn hóa. Với chủ đề tư tưởng "Nguyễn Ðình Chiểu - Ðạo sáng mãi giữa đời", chương trình thể hiện những giá trị văn hóa nghệ thuật truyền thống của dân tộc và nét đặc trưng của vùng đất Nam Bộ cùng những sáng tạo hiện đại mới, độc đáo của các nghệ sĩ cả trong nước và quốc tế.
Theo đạo diễn Lê Quý Dương, chương trình là sự hội tụ những giá trị tư tưởng lớn của nhà thơ, nhà văn hóa, thầy giáo và thầy thuốc Nguyễn Ðình Chiểu về Ðạo hiếu, Ðạo học, Y đạo và sáng ngời hơn cả là Ðạo làm người, đồng thời giới thiệu được nét chấm phá về cuộc đời thăng trầm và sự nghiệp sáng tác của ông.
Chương trình sẽ đưa người xem theo bước chân cụ Ðồ Chiểu qua hành trình từ xứ Huế quê nội, tới Gia Ðịnh, Long An và quê hương Ba Tri-Bến Tre. Qua đó, tái hiện chân dung Nguyễn Ðình Chiểu, một người con hiếu thảo, người thầy giáo tận tụy, người thầy thuốc hết lòng vì bệnh nhân, người sĩ phu yêu nước, dành chọn cuộc đời cho độc lập, tự do và hòa bình của dân tộc. Ðó là những nét nhân cách và tư tưởng Việt Nam mang tầm vóc nhân loại, được tôn vinh và bền vững qua thời gian. Cho đến nay, các giá trị tư tưởng, đạo đức, nghệ thuật của Nguyễn Ðình Chiểu tiếp tục tỏa sáng để hậu thế soi mình và được khẳng định trên quy mô toàn cầu như nghị quyết của UNESCO ghi nhận.
Chương trình nghệ thuật "Nguyễn Ðình Chiểu - Ðạo sáng mãi giữa đời" được dàn dựng, đưa người xem qua từng tiết mục như từng trang sách mở với những áng thơ văn đầy khí phách như chính cuộc đời và sự nghiệp của nhà thơ, nhà văn hóa lớn của dân tộc. Nhiều nghệ sĩ tài năng trong nước đã có các sáng tác mới về Nguyễn Ðình Chiểu dành riêng cho chương trình như Nghệ sĩ Ưu tú Trần Ðại Dũng có ca khúc "Cội nguồn xứ Huế quê hương" (do ca sĩ Ðông Quân và Thu Trang thể hiện); nhạc sĩ Ðỗ Bảo có bài "Ðạo không xa Người" (lời thơ Lê Quý Dương, nhóm tứ ca nam Lạc Việt trình bày)... Các ca khúc như lời tâm tình, tự sự của thế hệ trẻ hôm nay tự hào giới thiệu và kể với bạn bè quốc tế câu chuyện về cụ Ðồ Chiểu.
Ðiểm độc đáo của chương trình, cho thấy tầm vóc quốc tế của sự kiện là việc nhạc sĩ kiêm ca sĩ người Thụy Ðiển Tamela Hedstroem và nhạc sĩ người Pháp Dominique Henry Probst đã tham gia chương trình với hai ca khúc "Lục Vân Tiên" và "Khúc than thở của nàng Nguyệt Nga" dựa trên cảm hứng từ truyện thơ "Lục Vân Tiên" của danh nhân Nguyễn Ðình Chiểu.
Theo đạo diễn Lê Quý Dương, để có được hai sáng tác này, các nhạc sĩ đã tìm hiểu và cảm nhận được các giá trị của tác phẩm để từ đó có lời ca đầy cảm xúc. Nổi bật trong chương trình là màn ca cổ trích đoạn "Lục Vân Tiên-Kiều Nguyệt Nga" do hai Nghệ sĩ Ưu tú Lê Tứ và Mỹ Hằng thể hiện cùng tiết mục vọng cổ "Trái tim Ðồ Chiểu" (soạn giả Lê Long) của các nghệ sĩ của Ðoàn cải lương Bến Tre qua phần trình bày tác phẩm vọng cổ "Trái tim Ðồ Chiểu" của soạn giả Lê Long và hoạt cảnh "Nói thơ Vân Tiên", một hình thức trình diễn văn thơ truyền miệng độc đáo của người dân Nam Bộ xưa. Chỉ huy dàn nhạc biểu diễn trong chương trình là nhạc trưởng nổi tiếng Trần Vương Thạch.
Toàn bộ chương trình sẽ được Ðài Truyền hình Việt Nam phát sóng trực tiếp trên kênh VTV1, có tiếp sóng trên nhiều đài truyền hình địa phương và được livestream trên nền tảng facebook để phục vụ đông đảo người xem, nhất là các đại biểu và thành viên của UNESCO tại Pháp và các nước châu Âu.
Trong khuôn khổ lễ kỷ niệm 200 năm Ngày sinh nhà thơ, nhà văn hóa Nguyễn Ðình Chiểu, còn có nhiều hoạt động sôi nổi như hội thảo khoa học quốc tế, triển lãm trưng bày các hình ảnh và bảo vật về thân thế, cuộc đời và các tác phẩm của Nguyễn Ðình Chiểu cùng chương trình "Hành trình theo bước chân cụ Ðồ Chiểu" qua các địa danh từng gắn bó cuộc đời và sự nghiệp của ông.
