Đây là dự án nông nghiệp công nghệ cao có quy mô lớn nhất tỉnh Bình Thuận, được kỳ vọng sẽ góp phần phát triển kinh tế-xã hội tại địa phương; phù hợp với Kế hoạch tái cơ cấu lĩnh vực chăn nuôi giai đoạn 2015-2020 của tỉnh. Vì vậy, tỉnh rất quan tâm và tạo điều kiện hỗ trợ cho nhà đầu tư sớm triển khai thực hiện dự án.
Nhiều hứa hẹn
Đây là một trong ba dự án thành phần của Dự án "Khu phức hợp nông nghiệp công nghệ cao chăn nuôi bò và chế biến các sản phẩm từ sữa". Dự án có tổng mức đầu tư hơn 2.530 tỷ đồng, quy mô tổng đàn 23.600 con bò sữa và bò thịt công nghệ cao. UBND tỉnh Bình Thuận yêu cầu chủ đầu tư trong quý II/2017 thực hiện các thủ tục đầu tư; từ tháng 6/2017 đến tháng 6/2019 khởi công xây dựng và đưa dự án vào hoạt động.
Ngày 18/4/2017, tại lễ khởi công, ông Trương Hữu Thông, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Sữa Thông Thuận cam kết quyết tâm đem toàn bộ sức lực, tâm huyết của doanh nghiệp đầu tư dự án một cách nhanh nhất, hiệu quả cao nhất, góp phần vào sự phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh Bình Thuận nói riêng và của đất nước nói chung. "Điều kiện đất đai, thổ nhưỡng, khí hậu và các lợi thế tự nhiên tại đây rất thuận lợi cho sự tăng trưởng của con bò, nguồn thức ăn từ cỏ và bắp cây phát triển nhanh, năng suất cao quanh năm. Đây là lý do chúng tôi quyết định đầu tư dự án", ông Thông khẳng định. Tuy nhiên, sau hơn bốn năm triển khai, chủ đầu tư vẫn chưa đưa dự án vào hoạt động; chưa hoàn tất các thủ tục đất đai và triển khai đầu tư theo tiến độ đã được phê duyệt.
Theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư (KH và ĐT) tỉnh Bình Thuận, dự án chưa được UBND tỉnh cho thuê đất, chưa được cấp Giấy phép xây dựng. Theo quy định, sau khi UBND tỉnh cấp Quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư, ngày 19/5/2017, Sở KH và ĐT có văn bản đề nghị chủ đầu tư ký quỹ đầu tư với số tiền gần 19,2 tỷ đồng, nhưng Công ty cổ phần Sữa Thông Thuận chưa thực hiện với lý do số tiền ký quỹ quá lớn và công ty chưa thu xếp được tài chính.
Trong diện tích 479 ha đất của dự án, có 368 ha đất của Công ty Lâm nghiệp Bình Thuận giao cho Công ty cổ phần Sữa Thông Thuận. UBND huyện Bắc Bình không thực hiện thủ tục giao đất cho Công ty cổ phần Sữa Thông Thuận.
Dù chưa được UBND tỉnh Bình Thuận cho thuê đất, nhưng Công ty cổ phần Sữa Thông Thuận đã tiến hành chi trả tiền bồi thường hỗ trợ cho Công ty Lâm nghiệp Bình Thuận với số tiền hơn 11,7 tỷ đồng, đồng thời san ủi mặt bằng, trồng cỏ voi với diện tích khoảng 115 ha, hiện còn sống khoảng 22 ha. Còn lại 111 ha là đất của các hộ dân, công ty chưa thỏa thuận được.
Chậm triển khai, không thực hiện nghĩa vụ
Ngày 2/12/2019, Công ty cổ phần Sữa Thông Thuận lập hồ sơ điều chỉnh dự án giảm diện tích từ 479 ha xuống 368 ha; quy mô chăn nuôi từ 23.600 con bò xuống còn 3.000 con (giảm 87,3%); tổng mức đầu tư từ 2.538 tỷ đồng giảm xuống 312,6 tỷ đồng (giảm 87,7%); tiến độ triển khai đưa hoạt động vào tháng 6/2020. Tiếp đó, ngày 25/2/2020, Công ty có văn bản đề nghị cho phép chuyển đổi 35 ha của dự án sang chăn nuôi heo, nhằm lấy phân heo cải tạo đất trồng cỏ.
Ngày 8/5/2020, UBND tỉnh Bình Thuận có văn bản giao Sở KH và ĐT chỉ xem xét giải quyết hồ sơ điều chỉnh dự án khi Công ty cổ phần Sữa Thông Thuận có cam kết cụ thể đối với việc triển khai dự án. Không thống nhất chuyển một phần diện tích từ chăn nuôi bò sang chăn nuôi heo. Tuy nhiên, công ty không có cam kết, vẫn tiếp tục kiến nghị được chuyển một phần diện tích sang chăn nuôi heo.
Từ tháng 3 đến tháng 5/2021, UBND tỉnh Bình Thuận liên tục chỉ đạo: "Sở KH và ĐT làm việc và yêu cầu Công ty cổ phần Sữa Thông Thuận thực hiện hoàn tất các hồ sơ thủ tục để triển khai đầu tư dự án, ký quỹ bảo đảm thực hiện dự án trong tháng 5/2021. Nếu công ty vẫn không triển khai thực hiện thì đề xuất UBND tỉnh thu hồi dự án theo quy định, công ty không khiếu nại, khiếu kiện bất cứ lý do nào". Trên cơ sở đó, Sở KH và ĐT gửi các văn bản phúc đáp đề nghị điều chỉnh dự án của Công ty cổ phần Sữa Thông Thuận không đủ điều kiện để xem xét; yêu cầu công ty thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ tài chính, hoàn tất việc ký quỹ 19,2 tỷ đồng trước ngày 30/6/2021.
Dù vậy, Công ty cổ phần Sữa Thông Thuận vẫn tiếp tục đề nghị tỉnh xem xét hồ sơ điều chỉnh dự án; nêu điều kiện chỉ ký quỹ bảo đảm thực hiện dự án sau khi được chấp thuận điều chỉnh. Ngày 20/4/2021, Sở KH và ĐT lấy ý kiến các sở, ngành chức năng và UBND huyện Bắc Bình thẩm định về điều chỉnh dự án. Theo đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh cho rằng, với quy mô chăn nuôi khoảng 3.000 con bò sữa và bò thịt thì chỉ cần tổng diện tích tối đa khoảng 180 ha. Việc đề nghị điều chỉnh quy mô tổng đàn xuống còn 3.000 con trên tổng diện tích 368 ha là chưa phù hợp.
Cục Thuế tỉnh cho biết, công ty chưa hoàn tất nghĩa vụ thuế cho Nhà nước, còn nợ hơn 879 triệu đồng tiền thuế, gồm tiền thuê đất, tiền chậm nộp các khoản khác. Hồ sơ của công ty chưa chứng minh được năng lực tài chính để thực hiện dự án. Mặc dù đã được UBND tỉnh Bình Thuận nhiều lần đồng ý gia hạn thời gian ký quỹ, Sở KH và ĐT đã bốn lần yêu cầu công ty hoàn tất thủ tục theo quy định, nhưng công ty vẫn không thực hiện. Theo ý kiến của các ngành chức năng và UBND huyện Bắc Bình thì việc dự án chưa được cơ quan có thẩm quyền cho thuê đất nhưng chủ đầu tư đã tác động trên đất là vi phạm pháp luật về đất đai. Chủ đầu tư chưa nỗ lực, quyết tâm thực hiện dự án nên đã không đưa dự án vào hoạt động theo đúng mục tiêu và tiến độ. Đồng thời đề xuất thu hồi chủ trương đầu tư dự án này.
Theo Sở KH và ĐT tỉnh Bình Thuận, các nguyên nhân gây chậm tiến độ đầu tư dự án mà Công ty cổ phần Sữa Thông Thuận nêu ra như nguồn nước phục vụ cho dự án thiếu trầm trọng, đất đai thiếu chất dinh dưỡng; tình hình dịch Covid-19 ảnh hưởng đến hoạt động của dự án; tình hình tranh chấp và an ninh trật tự tại khu vực... là không phù hợp, chưa thuyết phục. Đến nay, nhà đầu tư vẫn không đưa dự án đi vào hoạt động theo đúng mục tiêu, tiến độ, vi phạm pháp luật về đất đai và không hoàn thành nghĩa vụ bảo đảm thực hiện dự án theo quy định. Từ đó, có thể khẳng định đủ điều kiện để chấm dứt hoạt động của dự án.
Ngày 22/10/2021, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận Lê Tuấn Phong đã ký văn bản đồng ý chủ trương chấm dứt hoạt động của dự án này, do nhà đầu tư không triển khai dự án theo đúng chủ trương đã được quy định tại Quyết định số 860/QĐ-UBND của UBND tỉnh và các nội dung thông báo đã được gia hạn; không ký quỹ đối với dự án đầu tư, đã vi phạm điểm đ khoản 2 Điều 48 Luật Đầu tư năm 2020; Dự án chưa được cơ quan có thẩm quyền cho thuê đất nhưng nhà đầu tư đã triển khai tác động trên đất là vi phạm pháp luật về đất đai. Giao Sở KH và ĐT thực hiện thủ tục chấm dứt hoạt động dự án theo quy định; giao Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với UBND huyện Bắc Bình kiểm tra, xử phạt hành chính đối với hành vi vi phạm pháp luật về đất đai của Công ty cổ phần Sữa Thông Thuận đã triển khai tác động trên phần diện tích 368 ha tại xã Sông Bình, huyện Bắc Bình.
