Cơ hội tốt để nâng quan hệ Việt Nam - In-đô-nê-xi-a lên tầm cao mới

Bài trả lời phỏng vấn Hãng thông tấn An-ta-ra

PV: Mục đích và những nội dung chính trong chuyến thăm của Ngài tới In-đô-nê-xi-a lần này là gì?

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang: Nhận lời mời của Ngài Xu-xi-lô Bam-bang Giu-đô-giô-nô, Tổng thống nước CH In-đô-nê-xi-a, tôi sẽ dẫn đầu Ðoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm cấp nhà nước tới CH In-đô-nê-xi-a từ ngày 27 đến ngày 28-6.

In-đô-nê-xi-a luôn là một đối tác quan trọng của Việt Nam trong ASEAN và khu vực. Tôi vui mừng nhận thấy quan hệ giữa Việt Nam và In-đô-nê-xi-a phát triển tốt đẹp trên các lĩnh vực kể từ khi hai nước ký "Tuyên bố chung về Khuôn khổ đối tác hữu nghị và toàn diện bước vào thế kỷ 21" (tháng 6-2003). Cùng với các chuyến thăm khác của lãnh đạo cấp cao hai nước trong thời gian qua, chuyến thăm lần này của tôi tới In-đô-nê-xi-a một lần nữa thể hiện chính sách đối ngoại nhất quán của Việt Nam luôn coi trọng và mong muốn làm sâu sắc hơn mối quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác toàn diện với CH In-đô-nê-xi-a. Chuyến thăm sẽ là cơ hội tốt để hai bên chính thức nâng quan hệ lên một tầm cao mới, tương xứng với vai trò, vị thế và tiềm năng của mỗi nước cũng như quan hệ hữu nghị tốt đẹp giữa hai dân tộc đã được dày công vun đắp qua nhiều thế hệ.

Trên cơ sở đó, trong thời gian thăm CH In-đô-nê-xi-a, tôi và Ngài Tổng thống Giu-đô-giô-nô sẽ công bố quyết định chính thức nâng quan hệ hai nước lên đối tác chiến lược, đồng thời trao đổi về tình hình hợp tác hai nước trong các lĩnh vực cụ thể, đề ra những phương hướng lớn để đưa quan hệ hai nước ngày càng mở rộng và đi vào chiều sâu, đóng góp thiết thực cho sự phát triển thịnh vượng của mỗi nước, vì hòa bình, ổn định, hợp tác ở khu vực cũng như góp phần tăng cường đoàn kết ASEAN trong quá trình hình thành Cộng đồng.

Trong chuyến thăm này, tôi và Ngài Tổng thống cũng sẽ bàn các biện pháp tăng cường hơn nữa truyền thống hợp tác chặt chẽ giữa hai nước trong các diễn đàn khu vực và quốc tế, nhất là ASEAN và LHQ cũng như APEC, Phong trào Không liên kết; đồng thời trao đổi quan điểm về một số vấn đề khu vực và quốc tế mà hai bên cùng quan tâm.

PV: Ðối với Việt Nam, In-đô-nê-xi-a có vai trò quan trọng như thế nào?

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang: Là một nước láng giềng gần gũi của In-đô-nê-xi-a trong khu vực Ðông-Nam Á và cùng là thành viên ASEAN, Việt Nam và In-đô-nê-xi-a có nhiều nét tương đồng về lịch sử, văn hóa và cùng có truyền thống đấu tranh vì độc lập dân tộc, vì lợi ích của các nước đang phát triển. Nhân dân Việt Nam rất vui mừng trước những thành tựu to lớn của nhân dân In-đô-nê-xi-a trong việc xây dựng và phát triển đất nước, giữ gìn bản sắc của một quốc gia đa sắc tộc có bề dày lịch sử lâu đời và nền văn hóa đa dạng, phong phú.

Việt Nam đánh giá cao những đóng góp tích cực có bề dày truyền thống của In-đô-nê-xi-a cho hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển tại khu vực và trên thế giới. Với tư cách thành viên sáng lập, In-đô-nê-xi-a đã có nhiều đóng góp cho Phong trào Không liên kết và Hiệp hội ASEAN, nhiều sáng kiến, nỗ lực nhằm góp phần đem lại hòa bình, ổn định trong khu vực nhất là trong giai đoạn chiến tranh tàn phá các nước trên Bán đảo Ðông Dương. Ngày nay, In-đô-nê-xi-a tiếp tục là một thành viên trụ cột trong ASEAN cũng như có nhiều đóng góp tích cực trong các khuôn khổ đa phương như LHQ, APEC, ASEM...

Việt Nam luôn coi trọng In-đô-nê-xi-a với tư cách là đối tác quan hệ hữu nghị truyền thống, hợp tác có hiệu quả, đồng thời là một quốc gia có vai trò và vị thế đang ngày càng được nâng cao ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương cũng như trên thế giới. Với tư cách là một trong 20 nền kinh tế lớn nhất thế giới, thành viên của G20, In-đô-nê-xi-a cùng chia sẻ nhiều quan điểm tương đồng với Việt Nam đối với các vấn đề liên quan đến hòa bình, an ninh và phát triển chung của cả khu vực. Trên cơ sở những quan điểm tương đồng và giá trị chung trong khuôn khổ ASEAN, Việt Nam sẽ hợp tác chặt chẽ với In-đô-nê-xi-a và các nước thành viên khác nhằm xây dựng Cộng đồng ASEAN ngày càng đoàn kết và vững mạnh.

Nhân dịp này, tôi xin gửi tới nhân dân In-đô-nê-xi-a lời chúc chân thành và hữu nghị. Chúc cho tình hữu nghị và hợp tác toàn diện giữa nhân dân hai nước ngày càng được củng cố và phát triển tốt đẹp.

Bài trả lời phỏng vấn báo Bưu điện Gia-các-ta

PV: Mười năm trước, Việt Nam và In-đô-nê-xi-a đã nhất trí xây dựng quan hệ hữu nghị toàn diện. Ngài miêu tả như thế nào về quan hệ hợp tác phát triển nhanh giữa Việt Nam và In-đô-nê-xi-a và định hướng tương lai trong vòng 5 năm tới?

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang: Việt Nam và In-đô-nê-xi-a có mối quan hệ hữu nghị truyền thống lâu đời, không ngừng được các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước vun đắp. Trên cơ sở nền tảng quan hệ tốt đẹp đó, tháng 6-2003, hai bên đã ký "Tuyên bố chung về Khuôn khổ hợp tác hữu nghị và toàn diện bước vào thế kỷ 21". Việc ký kết Tuyên bố chung này đã mở ra một trang mới trong quan hệ hai nước, mạnh mẽ và toàn diện hơn. Hai nước thường xuyên trao đổi các chuyến thăm và tiếp xúc của lãnh đạo cấp cao. Nhiều cơ chế hợp tác song phương được hình thành và hoạt động hiệu quả. Hai nước đã ký kết hơn 30 hiệp định và thỏa thuận hợp tác trên tất cả các lĩnh vực hợp tác quan trọng như chính trị, quốc phòng, an ninh, kinh tế, thương mại, đầu tư, giáo dục, nông nghiệp... tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho sự hợp tác toàn diện giữa hai nước.

Trong thời gian tới, hai bên cần làm sâu sắc hơn nữa quan hệ song phương, trước hết là tích cực phối hợp để xây dựng Chương trình hành động mới nhằm tăng cường hơn nữa quan hệ về mặt chính trị; thúc đẩy hợp tác kinh tế-thương mại phát triển ổn định, vượt mục tiêu 5 tỷ USD trước năm 2015 và hướng tới mốc 10 tỷ USD trước năm 2018; tăng cường hợp tác an ninh, quốc phòng; mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực tiềm năng khác như giáo dục-đào tạo, biển và nghề cá, dầu khí, văn hóa-thể thao-du lịch, và giao lưu nhân dân..., đưa các quan hệ hợp tác này tương xứng với tiềm năng cũng như quan hệ chính trị tốt đẹp sẵn có giữa hai nước. Trên phương diện hợp tác đa phương, hai bên sẽ cùng nhau hợp tác và phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, đặc biệt là ASEAN và LHQ, thúc đẩy xây dựng Cộng đồng ASEAN năm 2015.

Theo dự kiến, trong chuyến thăm này, hai nhà lãnh đạo sẽ công bố quyết định chính thức nâng quan hệ hai nước lên đối tác chiến lược. Tôi tin tưởng chắc chắn rằng, chuyến thăm của tôi lần này đến In-đô-nê-xi-a sẽ góp phần thắt chặt hơn nữa mối quan hệ hợp tác toàn diện giữa hai nước chúng ta, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng của khu vực.

PV: Trong vòng không tới ba năm nữa, các nước ASEAN sẽ chuyển thành Cộng đồng. Là hai quốc gia thành viên quan trọng, Việt Nam và In-đô-nê-xi-a phải làm gì để xây dựng một ASEAN mạnh mẽ hơn và đoàn kết hơn?

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang: Như chúng ta đã biết, tại Hội nghị cấp cao ASEAN 21 vừa qua, lãnh đạo ASEAN đã nhất trí lấy ngày 31-12-2015 là mốc thời gian chính thức bắt đầu Cộng đồng ASEAN. Năm 2013 với chủ đề: "Người dân của chúng ta, tương lai của chúng ta", ASEAN đã và đang tiếp tục dành ưu tiên cho các nỗ lực nhằm tạo bước chuyển mạnh mẽ trong việc xây dựng Cộng đồng ASEAN; bảo đảm thực hiện đúng lộ trình và đạt được các tiêu chí đã đề ra vào năm 2015. Cho tới nay, kết quả đạt được tương đối khả quan, có thể nói ASEAN đã đi được 2/3 chặng đường tiến tới thiết lập Cộng đồng; tuy nhiên không đồng đều trên ba trụ cột, chủ yếu do hạn chế về nguồn lực, sự khác biệt về trình độ phát triển ở mỗi nước, cũng như tác động của các thách thức khách quan...

Việt Nam đánh giá rất cao vai trò của In-đô-nê-xi-a, một thành viên chủ chốt của ASEAN và với việc đã đề xuất nhiều sáng kiến có tầm chiến lược lớn định hướng cho hợp tác ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác, trong đó phải kể đến Tuyên bố Ba-li II (Tuyên bố Hòa hợp ASEAN II - 2003) và Tuyên bố Ba-li III (Tuyên bố về Cộng đồng ASEAN trong Cộng đồng các quốc gia toàn cầu - 2011). Trong năm Chủ tịch ASEAN 2011, In-đô-nê-xi-a đã tích cực phát huy vai trò đi đầu trong việc định hướng cho ASEAN tăng cường phối hợp quan điểm và hành động trong các vấn đề toàn cầu; củng cố đoàn kết nội khối và xử lý khác biệt giữa các thành viên...

Trong thời gian tới, hai nước cần phối hợp chặt chẽ để cùng thúc đẩy các trọng tâm, ưu tiên đã thỏa thuận của ASEAN, nhất là về: triển khai Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN theo đúng tiến độ, tiêu chí đã đề ra trên cả ba trụ cột, nhất là trên trụ cột kinh tế, cũng như các kế hoạch về kết nối, thu hẹp khoảng cách phát triển; củng cố đoàn kết ASEAN để có thể phát huy vai trò và tiếng nói chủ đạo trong các vấn đề quan trọng liên quan tới hòa bình, an ninh ở khu vực, cũng như duy trì vai trò trung tâm ở khu vực; mở rộng và làm sâu sắc quan hệ hợp tác với các đối tác; tăng cường quảng bá, nâng cao ý thức cộng đồng của người dân nhằm xây dựng một Cộng đồng ASEAN thực sự lấy người dân làm trung tâm. Ðồng thời, cần tích cực thúc đẩy xây dựng định hướng cho ASEAN sau 2015, trên cơ sở tiếp nối và phát huy Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, triển khai Tuyên bố Ba-li III về Cộng đồng ASEAN trong Cộng đồng các quốc gia toàn cầu cũng như cải tiến nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy tổ chức.

Trong bối cảnh an ninh khu vực còn nhiều thách thức, Việt Nam và In-đô-nê-xi-a cũng khẳng định quyết tâm thúc đẩy ASEAN có tiếng nói đồng thuận trong việc đề cao các nguyên tắc về tôn trọng luật pháp quốc tế; kiềm chế và không sử dụng vũ lực; giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước LHQ về Luật Biển 1982 (UNCLOS). Việc có tiếng nói thống nhất sẽ tạo cho ASEAN sức mạnh trong đàm phán với các đối tác, góp phần củng cố vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc an ninh khu vực. Hiện In-đô-nê-xi-a đang phát huy tích cực vai trò Chủ tịch APEC 2013, Việt Nam đánh giá cao và ủng hộ các ưu tiên của APEC 2013 và các sáng kiến của In-đô-nê-xi-a trong APEC năm nay, đặc biệt về liên kết kinh tế khu vực, tăng cường kết nối, giáo dục... Chúng tôi cho rằng sự thành công trong vai trò chủ tịch APEC 2013 của In-đô-nê-xi-a sẽ góp phần nâng cao vị thế của ASEAN đối với hợp tác kinh kế khu vực nói chung.

Trong chuyến thăm của tôi lần này tới In-đô-nê-xi-a, hai bên sẽ một lần nữa khẳng định lại quyết tâm hợp tác chặt chẽ hơn nữa trong nỗ lực cùng các nước thành viên ASEAN vượt qua những khác biệt và đa dạng, tiến tới xây dựng một cộng đồng vững mạnh, đoàn kết, có tiếng nói thống nhất và có vai trò, vị thế ngày càng cao ở khu vực.

PV: Ngài đánh giá thế nào về vai trò của In-đô-nê-xi-a và ASEAN trong vấn đề Biển Ðông?

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang: Là một quốc gia ở khu vực có tuyên bố chủ quyền, Việt Nam luôn mong muốn giải quyết vấn đề Biển Ðông bằng biện pháp hòa bình, thông qua đàm phán và đối thoại trên cơ sở luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS) và Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Ðông (DOC) sớm hướng tới COC; đề cao lợi ích và tầm quan trọng của việc duy trì an toàn, an ninh hàng hải ở Biển Ðông, góp phần vào hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực cũng như góp phần củng cố đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN trong giải quyết các vấn đề an ninh của khu vực.

Với mục tiêu đó, chúng tôi đánh giá cao vai trò và trách nhiệm của In-đô-nê-xi-a, luôn tích cực ủng hộ hòa bình, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Ðông, đồng thời còn đóng vai trò quan trọng giúp duy trì đối thoại trong khu vực, thúc đẩy sự đoàn kết và đóng góp của ASEAN trong việc duy trì hòa bình, ổn định trên Biển Ðông. Ðiều này được thể hiện rõ nét trong năm Chủ tịch ASEAN 2011 của In-đô-nê-xi-a và đặc biệt trong việc thúc đẩy ASEAN thống nhất ra Tuyên bố Nguyên tắc sáu điểm về Biển Ðông tháng 7-2012.

Biển Ðông là vấn đề thuộc quan tâm chung, liên quan tới hòa bình và an ninh của cả khu vực, do đó ASEAN không thể không có vai trò và tiếng nói của mình. Ðể làm được điều đó, ASEAN cần phát huy đồng thuận trên cơ sở đề cao các nguyên tắc đã nêu trong DOC, Tuyên bố Nguyên tắc sáu điểm của ASEAN về Biển Ðông, Tuyên bố Cấp cao ASEAN - Trung Quốc kỷ niệm 10 năm DOC, tiến tới sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử COC.

Việt Nam hy vọng In-đô-nê-xi-a sẽ tiếp tục phát huy vai trò tích cực của mình vì hòa bình, ổn định và phát triển ở Biển Ðông. Chúng tôi sẽ phối hợp chặt chẽ với In-đô-nê-xi-a trên tất cả các diễn đàn song phương cũng như đa phương vì lợi ích chung của cả Hiệp hội ASEAN và khu vực.