NHỮNG NGÀY ÐẦU CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945 QUA CÁC TẤM ẢNH TƯ LIỆU QUÝ GIÁ(*)

Nghi lễ ngoại giao và buổi duyệt binh đầu tiên

Ðược sự giúp đỡ của Việt Minh, tháng 7-1945, một nhóm OSS đã nhảy dù xuống căn cứ Tân Trào để phối hợp cùng lực lượng cách mạng Việt Nam. Sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, đại diện của đồng minh đến Hà Nội sớm nhất cũng chính là người đứng đầu OSS tại Côn Minh: Thiếu tá A.Pát-ti (Archimedes Patti).

Đoàn diễu hành của các tầng lớp quần
chúng cùng khẩu hiệu

Trong cuốn hồi ký Why Vietnam? (Tại sao Việt Nam?), ông A.Pát-ti kể lại: Sáng 30-8-1945, Bộ trưởng Nội vụ Võ Nguyên Giáp trong Chính phủ lâm thời của Việt Nam đã đến gặp và mời ông dự một nghi lễ chào mừng đại diện lực lượng đồng minh. Ngoài cửa, có rất đông người tề tựu thành đội ngũ. Một dàn nhạc binh chừng 50 người và một đơn vị khoảng một trăm quân nhân với những lá cờ của năm quốc gia đồng minh và Việt Nam. Quốc thiều từng nước được cử cùng Quốc thiều Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Rồi kết thúc bằng một cuộc diễu hành của các tầng lớp quần chúng với nhiều khẩu hiệu mà người ta có thể đọc thấy như: "Vietnam to the Vietnamese" (Nước Việt Nam của người Việt Nam), "Independence or Death" (Ðộc lập hay là Chết).

Các đơn vị quân giải phóng trong ngày
duyệt binh 30-8

Cùng thời gian này, ngày 26-8-1945, hai chi đội Quân giải phóng từ chiến khu đã về tới Gia Lâm. Nhân dân Hà Nội lo may trang phục gửi sang cho đơn vị để chuẩn bị tiến vào thành nội và ngày 30-8 các lực lượng vũ trang từ chiến khu về đã cùng các lực lượng tự vệ thành phố mới được thành lập, tổ chức cuộc mít-tinh và duyệt binh tại Quảng trường Nhà hát Lớn Hà Nội. Ðại tướng Võ Nguyên Giáp cũng đã nhắc lại buổi lễ này trong hồi ký Những năm tháng không thể nào quên: "Sự có mặt của những lực lượng vũ trang cách mạng đã trải qua tôi luyện thử thách làm cho mọi người phấn khởi. Một cuộc duyệt binh của Quân giải phóng và tự vệ thành được tổ chức tại Quảng trường Nhà hát Lớn trước niềm hân hoan, tin tưởng của đồng bào".

                   DTQ

(*) Xem Báo Nhân Dân từ số ra ngày 18-8.