Ở những vùng đất phèn, nước mặn như Bạc Liêu, Cà Mau, Kiên Giang, Sóc Trăng,… người nông dân đã quen sống “một năm lúa, một năm tôm”. Nhưng nhiều năm nay, với việc ứng dụng các dòng sản phẩm từ công nghệ sinh học (có tính mới) xử lý được nhiễm phèn, mặn, ngộ độc hóa học, hữu cơ… đã giúp cho người nông dân nơi đây đã canh tác được một vụ tôm, một vụ lúa trong năm.

Dẫn chúng tôi về thăm mô hình Tôm- lúa hữu cơ đề tài cấp quốc gia (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) do Tập Đoàn Bồ Đề chủ nhiệm đề tài phối hợp với các ban, ngành nông nghiệp từ Trung ương đến địa phương cùng thực hiện trong suốt 3 năm qua tại xã Hòa Tú, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng (nay là xã Hòa Tú, thành phố Cần Thơ), anh Mã Văn Hồng - Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm giám đốc Hợp tác xã Hòa Đê tâm sự: "Từ xưa đến nay khi chưa được ứng dụng công nghệ sinh học thì vùng đồng bằng sông Cửu Long do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu tình trạng mặn, phèn khiến cho người dân sở tại chật vật tìm hướng để thích ứng với mô hình nuôi tôm trồng lúa. Năm nào thuận lợi thì có thu nhập chút ít nhưng năm nào gặp khó thì người nông dân khóc ròng khi nhìn tôm bệnh dịch, vụ lúa thì không thu hoạch là bao.

“Tôm nuôi theo phương pháp này to đều lớn nhanh, tỷ lệ đậu rất cao. con tôm dài, chắc và khi hấp có màu đỏ rất đẹp – màu của tự nhiên vì lượng thức ăn phù du trong vuông tôm rất dồi dào”

Trăn trở với sự bấp bênh của bà con, từ lâu anh Hồng đã tìm nhiều những giải pháp về công nghệ mới (công nghệ vi sinh, hữu cơ…) nhưng vẫn không giải quyết được bài toán do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu nhiễm mặn, phèn…và ngộ độc hóa học, hữu cơ do quá trình canh tác chưa chuyên nghiệp nhiều năm của người nông dân.

Để hỗ trợ được điều đó, cách đây 3 năm, anh Hồng và hợp tác xã của mình tham gia vào dự án “Xây dựng mô hình nuôi tôm sú-lúa hữu cơ phục vụ phát triển vùng nguyên liệu tại đồng bằng sông Cửu Long” giai đoạn 2022-2024. Nhanh chóng, mô hình tại Hợp tác xã Hòa Đê đã có sức lan tỏa mạnh mẽ cho toàn vùng với kết quả rất tuyệt vời trong tăng năng xuất, tăng chất lượng đột phá, đặc biệt là giảm chi phí đầu vào trong xử lý phèn (trước đây theo truyền thống bà con phải vác nhiều bao vôi, hóa chất.. để xử lý tạm thời).

Đại diện cho nhiều hộ nông dân của hợp tác xã, anh Hồng xúc động chia sẻ: "Bà con chúng tôi xin được gửi lời cảm ơn sâu sắc tới lãnh đạo Đảng, Chính Phủ, các lãnh đạo ngành nông nghiệp từ Trung ương đến địa phương và Bồ Đề Group đã mang lại cho người nông dân trong hợp tác xã chúng tôi được thay đổi hoàn toàn, trở thành một hợp tác xã điển hình kiểu mới tại địa phương hiện nay, giúp nâng cao được đời sống cho bà con nông dân".

Dẫn chúng tôi đến nhà anh Dương Thành Quang (ấp Hòa Đê, xã Hòa Tú 1, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh sóc Trăng), anh Hồng giới thiệu, trước đây vùng lúa tôm bị nhiễm phèn… nhà anh gặp nhiều khó khăn trong việc khử phèn… Nhưng khi có có sản phẩm từ công nghệ sinh học Bồ Đề tôm-lúa nhà anh đều phát triển rất tốt và sản xuất ổn định.

Anh Quang hồ hởi nói: Công nghệ sinh học của Bồ Đề Group vậy mà rất hay khiến những trăn trở về việc khử phèn… của nhà anh đã được trút bỏ. Đến nay năng suất lúa nhà anh đạt trung bình 6.500kg trở lên và tôm sú đạt sản lượng 820kg/ha. “Tôm nuôi theo phương pháp này to đều lớn nhanh, tỷ lệ đậu rất cao, con tôm dài, chắc và khi hấp có màu đỏ rất đẹp – màu của tự nhiên vì lượng thức ăn phù du trong vuông tôm rất dồi dào. Công nghệ sinh học có tính mới của Bồ Đề Group giúp tăng thu nhập vượt trội cho bà con nông dân trên cùng môt diện tích canh tác mà không phải sử dụng những thứ độc hại", anh nói.

Tổng thu nhập một năm của gia đình anh Quang khoảng hơn 190 triệu đồng, cao hơn nhiều so với nhưng năm trước và rất yên tâm vì mô hình canh tác này ngày càng mang lại sự ổn định bền vững cao không lo thất bát từng mùa vụ như trước đây. Anh Quang cho biết có mô hình này người nông dân có ý thức cộng đồng hơn trong việc bảo vệ môi trường.

Dự án “Xây dựng mô hình nuôi tôm sú-lúa hữu cơ phục vụ phát triển vùng nguyên liệu tại đồng bằng sông Cửu Long” đã làm thay đổi toàn bộ đời sống của bà con nơi đây. Dự án tạo ra chuỗi sản xuất nông nghiệp tuần hoàn và phát triển bảo vệ môi trường sinh thái nâng cao đời sống người nông dân đúng như mong muốn của Tổng Bí thư Tô Lâm đã chia sẻ: Ứng dụng công nghệ đổi mới sáng tạo ưu tiên phải đi được vào cuộc sống người nông dân-người nông dân không những được ấm no mà còn phải được sống trong môi trường hạnh phúc, và theo tinh thần Quyết định số 687/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Đề án Phát triển kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam.

Mô hình này bảo đảm các tiêu chí phát triển bền vững thích ứng biến đổi khí hậu, giúp bà con biết ứng dụng công nghệ sinh học (có tính mới) trong sản xuất nông nghiệp nhằm cải tạo môi trường đất, nước đang bị nhiễm hóa học, hữu cơ do thói quen canh tác theo các phương thức truyền thống và nhiễm phèn nhiễm mặn do biến đổi khí hậu gây nên. Mô hình giúp bà con áp dụng tiêu chuẩn hữu cơ sinh học, giảm thuốc bảo vệ thực vật và các loại vô cơ hóa chất độc hại… từ đó tăng năng suất chất lượng sản phẩm, mang lại hiệu quả kinh tế cho người nông dân.

Điều này không chỉ có giá trị giúp cho việc bảo vệ môi trường sinh thái cho đồng bằng sông Cửu Long nói riêng và trên toàn quốc nói chung mà còn hướng tới phát triển tín chỉ carbon, tạo thêm thu nhập cho người nông dân.

Tiến sĩ Trần Minh Hải, Phó Hiệu trưởng Trường Chính sách công và Phát triển nông thôn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường chia sẻ, đề án Chuyên nghiệp hóa người nông dân của Bồ Đề Group phối hợp với các cơ quan chuyên môn ngành nông nghiệp từ Trung ương đến địa phương và các Viện, Trường… chuyển giao khoa học kỹ thuật, cầm tay chỉ việc giúp cho nông dân biết ứng dụng công nghệ sinh học (có tính mới) trong sản xuất nông nghiệp và thông qua các mô hình quốc gia được Bộ Nông nghiệp và Môi trường, UBND, Sở Nông nghiệp các địa phương… đồng hành hỗ trợ đã và đang có sức lan tỏa mạnh mẽ bởi tính đột phá về năng xuất, chất lượng đặc biệt tính cải tạo môi trường đất, nước, không khí…

Trên những kết quả của đề tài cấp quốc gia 3 năm qua, Bồ Đề tạo ra một cuộc cách mạng cho ngành nông nghiệp Việt Nam. Sản phẩm của Bồ Đề Group hiện nay là công nghệ sinh học xử lý môi trường đất, nước, không khí… rất hiệu quả, giúp con tôm phát triển tốt hơn và lúa cũng tốt hơn trên cùng một héc-ta canh tác. Quan trọng là, dự án góp phần vào phát triển nông nghiệp bền vững, thay đổi thói quen canh tác của bà con trong bảo vệ môi trường và hệ sinh thái.

15 năm tâm huyết nghiên cứu công nghệ sinh học ứng dụng phù hợp trên tất cả các vùng thổ nhưỡng khác nhau từ vùng đất bị ngộ độc hóa học, hữu cơ cho đến ngộ độc phèn do biến đổi khí hậu, mặn do quá trình biến đổi khí hậu và thới quen canh tác nhiều năm của người nông dân, chị Nguyễn Thị Hằng chia sẻ thêm, muốn bảo đảm tính bền vững và bảo vệ môi trường, muốn bán được tín chỉ carbon trong canh tác thì người nông dân phải giảm 50-70% trở lên phân bón vô cơ hóa học, giảm 70-100% thuốc bảo vệ thực vật và cải được toàn bộ đất nhiễm.

Để giải quyết bài toán này chỉ có con đường ngành nông nghiệp phải ứng dụng rộng rãi các công nghệ sinh học (có tính mới) giúp tái sinh lại toàn bộ thổ nhưỡng đất, nước, môi trường, không khí… tạo môi trường sinh thái. Đó là lý do Tập đoàn Thuỷ Sản Bồ Đề là doanh nghiệp duy nhất trên cả nước được Bộ Nông nghiệp và Môi trường lựa chọn và chủ nhiệm đề tài khoa học cấp quốc gia “Xây dựng mô hình nuôi tôm sú-lúa hữu cơ phục vụ phát triển vùng nguyên liệu tại đồng bằng sông Cửu Long”  - vùng sản xuất nông nghiệp chiến lược của đất nước và mang lại kết quả năng xuất của tôm và lúa tăng trung bình 35% trở lên so với với phương thức canh tác truyền thống, tạo ra sản phẩm con tôm, hạt gạo theo tiêu chuẩn hữu cơ, giải quyết được bài toán đất, nước, không khí và môi trường.

Trong 3 năm triển khai dự án đã xây dựng được chuỗi tôm lúa thành công có sức lan tỏa toàn vùng hiện nay theo TCVN 11041.8; 100% sản phẩm tham gia dự án được liên kết bao tiêu đầu ra với giá cao hơn thị trường rất nhiều.

Theo chị Nguyễn Thị Hằng, Chủ tịch Công ty cổ phần Tập đoàn Thủy sản Bồ Đề, nếu người nông dân thay đổi tư duy chuyên nghiệp trong vấn đề canh tác thì người dân sẽ nâng cao thu nhập hơn nữa. Trong tương lai không xa, ví như việc tín chỉ carbon được bán ra thị trường, khi đó, người nông dân sẽ nâng cao thu nhập hơn nữa.

Từ nghiên cứu tới thực tiễn, tập đoàn đã phát triển ứng dụng thành công chuỗi giá trị tôm-lúa hữu cơ lan toả khắp khu vực đồng bằng sông Cửu Long nói riêng cũng như các vùng tôm lúa trên cả nước nói chung. Ở giai đoạn hiện nay, mô hình này tăng giá trị nâng cao đời sống cho người nông dân, giúp phát triển bền vững và bảo vệ môi trường.

“Mỗi hecta lúa-tôm bền vững giảm được 3–5 tấn CO₂ tương đương/năm – giá trị đó có thể chuyển hóa thành tín chỉ carbon bán được cho các doanh nghiệp toàn cầu đang theo đuổi mục tiêu Net Zero”, chị Hằng chia sẻ.

Tại vùng chuyên canh tác vùng tôm lúa hữu cơ, Bồ Đề Group đã giúp bà con thay đổi thói quen cho bà con nông dân định hướng giảm phát thải do giảm được 70-100% thuốc bảo vệ thực vật và phân bón vô cơ các loại, giúp cho cánh đồng lúa tôm bán được giá cao hơn rất nhiều và xuất khẩu được thị trường trong nước và quốc tế theo tiêu chuẩn chứng nhận Oganic.

Ngày xuất bản: 10/10/2025
Tổ chức sản xuất: TRƯỜNG SƠN - HỒNG VÂN
Nội dung: THIÊN LAM
Ảnh: TTXVN, Báo Nhân Dân
Trình bày: ĐĂNG NGUYÊN