1 Cả nhà báo lẫn độc giả, ở một mức độ nào đó, đã bị quá tải bởi cường độ không ngừng của các chương trình tin tức, đi kèm những cuộc tranh luận ngày càng phân cực về chính trị, bản sắc và văn hóa. Đây có thể là năm mà báo chí "xả hơi", tập trung vào những điều cơ bản để trở lại mạnh mẽ hơn.
Tại nhiều nơi trên thế giới, lượng khán giả của truyền thông tin tức đã giảm liên tục trong suốt năm 2021, một bối cảnh không hề lý tưởng vào thời điểm mà thông tin chính xác và đáng tin cậy trở nên cực kỳ thiết yếu với an ninh và sức khỏe của con người. Một thách thức quan trọng đối với báo chí toàn thế giới năm nay là thu hút lại những người đã quay lưng với tin tức, đồng thời xây dựng mối quan hệ sâu sắc hơn với các độc giả trung thành.
Khoảng cách giữa các thế hệ cũng sẽ tiếp tục là mối quan tâm chính của các tòa soạn, những tổ chức đang phải thích ứng ngày một đa dạng hơn với các vấn đề thời sự mới nổi như biến đổi khí hậu hay sức khỏe tinh thần, hay là cách các nhà báo ứng xử trên các phương tiện truyền thông xã hội.
2 Hãy bắt đầu từ kinh tế: theo Viện nghiên cứu Reuters, 59% số báo cáo từ các tòa soạn trên 50 quốc gia và vùng lãnh thổ cho biết doanh thu của họ đã tăng trong năm 2021, và cũng chừng ấy (54%) số báo lại cho rằng lượt xem đang giảm. Lý do? Mô hình kinh doanh đang thay đổi mạnh mẽ: Các tờ báo và hãng tin đều đang thúc đẩy số lượng thành viên đăng ký trả tiền thuê bao, với phần lớn những người được khảo sát (76%) trả lời rằng đấy sẽ là một trong những ưu tiên doanh thu quan trọng nhất của họ, thay vào quảng cáo hiển thị hoặc PR truyền thống.
Sự phát triển liên tục của mô hình này chứng tỏ niềm tin vào "báo chí tử tế": Tờ The New York Times hiện có 8,4 triệu thuê bao trả phí, trong đó có đến 7,6 triệu độc giả đọc bản kỹ thuật số, và đang trên đà đạt mục tiêu 10 triệu thuê bao vào năm 2025. Đối với những tờ báo tiên phong trong mô hình này, doanh thu từ ấn bản kỹ thuật số đã vượt xa báo in và nhiều đầu sách hạng sang, tín hiệu cho thấy một tương lai bền vững.
Một số ấn bản kỹ thuật số nhỏ hơn cũng thu được một lượng phí đáng kể từ độc giả, như Dennik N ở Slovakia, El Diario ở Tây Ban Nha, Malaysiakini ở Malaysia, Zetland ở Đan Mạch và Daily Maverick ở Nam Phi. Manchester Mill, ra mắt trong thời kỳ cao điểm của dịch Covid-19, đã thu hút được một nghìn độc giả trả phí chấp nhận mức bảy bảng/tháng.
Để phục vụ cho chiến lược này, các ông lớn truyền thông chọn mua lại những thương hiệu báo chí uy tín, có thể tăng giá trị cho các gói đăng ký nội dung của họ, cũng như tiếp cận thêm nhiều độc giả. Axel Springer đã mua Politico vào năm ngoái với giá một tỷ USD, trong khi The New York Times chi 550 triệu USD thâu tóm The Athletic, một trang web thể thao chất lượng cao đã thu hút được tới một triệu thuê bao trả phí.
3 Ngoài báo chí trả tiền, một ý tưởng khác phát triển mạnh từ nhu cầu nâng cao chất lượng nội dung là việc các ký giả cần cư xử giống như một người có ảnh hưởng trên mạng xã hội, khi xây dựng các mối quan hệ và cộng đồng.
Substack, một nền tảng bản tin email cho phép các cây viết, vlogger và người làm podcast cá nhân kiếm được số tiền đáng kể, đã thúc đẩy mạnh mẽ ý tưởng nói trên và đưa sức sống mới vào cái gọi là "nền kinh tế sáng tạo". Vào tháng 11 năm ngoái, Substack thông báo rằng họ đã đạt mốc một triệu lượt đăng ký trả phí, với những người viết hàng đầu đã kiếm được số tiền lên đến sáu con số. Cả Facebook (với Bulletin) và Twitter (Revue) cũng phải đưa ra các nền tảng cạnh tranh với Substack, cùng một loạt các tính năng để khuyến khích các tay viết.
Và sự sống động của báo chí sẽ tiếp tục là xu hướng chủ đạo của năm tới, sau khi đã khẳng định chỗ đứng trong năm khó khăn vừa qua: các clip ngắn lan truyền và podcast sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ. 80% số các nhà xuất bản tin tức cho biết họ sẽ đầu tư tài nguyên cho các định dạng tin tức âm thanh kỹ thuật số, trong khi 8% thậm chí có tham vọng muốn phục vụ cho môi trường tin tức ảo trên metaverse. Tại Mỹ, The New York Times đã kiếm được 36 triệu USD trong năm vừa qua nhờ các quảng cáo trên podcast. Tortoise Media, vốn tập trung nhiều vào âm thanh, đã kết thúc năm với vị trí số một trên bảng xếp hạng Apple Podcast.
Trong khi đó, các video ngắn trực tiếp bùng nổ trở lại, được thúc đẩy bởi các buổi họp báo Covid-19 hay những sự kiện kiểu bạo loạn tại Đồi Capitol. Cùng với đó là các nền tảng mạng xã hội tập trung vào hình ảnh và âm thanh, như là TikTok, một biểu tượng của sáng tạo và năng động: nền tảng này đã tiếp cận được hơn một tỷ người trên khắp thế giới. Người dùng đã bị thu hút bởi sự kết hợp giữa âm nhạc, sự hài hước lẫn tin tức được điều hướng bởi một thuật toán mạnh mẽ tìm hiểu thị hiếu của bạn. TikTok hiện tiếp cận một phần tư (24%) số người dưới 35 tuổi, với 7% sử dụng nền tảng này để lan truyền tin tức.
4 Nếu một nhà báo cổ điển thức dậy mỗi sáng sẽ chỉ phải tư duy đơn nền tảng, xem cần phải viết gì cho ngày hôm nay, thì một nhà báo hiện đại sẽ nghĩ về đa nền tảng: một bài viết là không đủ, mà đi kèm với nó phải là các định dạng âm thanh lẫn hình ảnh tương ứng, cũng như việc nó sẽ tương thích với truyền thông xã hội và các độc giả cá nhân của anh ta như thế nào. Anh ta không được phép chậm trễ, nhưng cũng không thể quá nhanh, đến mức làm sứt mẻ niềm tin của những độc giả trả phí. Anh ta vừa là một ký giả của tòa soạn, nhưng cũng là một người dẫn dắt nội dung trên các nền tảng khác.
Báo chí hiện đại chính là ánh xạ của một thực thể nhiều vai như vậy. Và trong vòng quay này, ký giả cũng không được phép đánh mất sự sâu sắc vốn có. Tốc độ tư duy ngày càng phải nhanh hơn, trong khi các sản phẩm báo chí ngày càng đòi hỏi gần với đặc tính của những tác phẩm hơn, với vòng đời phải dài hơn.
Nếu như trong quá khứ, sự hiện diện của ký giả là đơn sắc, và anh ta vẫn có một quãng nghỉ cho riêng mình, thì giờ đây, sự tương tác của anh ta với thế giới là không ngừng nghỉ.
