Dự án đập dâng sông Trà Khúc do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Quảng Ngãi làm chủ đầu tư vào năm 2002. Mục tiêu của dự án là tạo mực nước dâng hợp lý cho đoạn sông Trà Khúc đi qua thành phố nhằm mang lại cảnh quan phục vụ du lịch và ngăn xâm nhập mặn vào mùa khô hạn…
Tỉnh Quảng Ngãi xác định công trình đập dâng sông Trà Khúc là một trong những công trình trọng điểm từ năm 2009 đến 2011 mà cho đến nay vẫn chưa thực hiện, nhưng đã giải ngân hơn 9,4 tỷ đồng. Đây là công trình có nhiều khuất tất trong quá trình khảo sát, thiết kế và khởi công dự án.
Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Quảng Ngãi Dương Văn Tô cho biết: Dự án này có quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp, với tổng mức đầu tư quá lớn, cần được nghiên cứu kỹ nên tỉnh chưa quyết định phê duyệt điều chỉnh, bổ sung và chưa bố trí vốn.
“Trường hợp chưa thể tiếp tục thực hiện đầu tư xây dựng dự án, Sở đề nghị UBND tỉnh cho phép kết thúc dự án, thanh lý các hợp đồng đã được ký kết giữa chủ đầu tư với các đơn vị tư vấn, quyết toán công tác chuẩn bị xây dựng và cho phép kết thúc dự án” - ông Tô nhấn mạnh.
Nhiều đại biểu HĐND tỉnh đã chất vấn về những lợi ích và hệ lụy của dự án đập dâng hạ lưu sông Trà Khúc đã tiêu hết gần 10 tỷ đồng, nhưng công trình vẫn còn trên giấy.
Giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội Quảng Ngãi Nguyễn Duy Nhân đặt câu hỏi: “Vì sao dự án có tính khả thi chưa cao mà tỉnh cứ phê duyệt, cho khởi công vội vàng rồi để mãi không làm. Hiện nay, công trình đập dâng này đã tiêu tốn hết gần 10 tỷ đồng và chậm tiến độ?
Chủ tịch HĐND tỉnh Trần Ngọc Căng cho rằng: “Ai là người phải chịu trách nhiệm. Cần xác định rõ trách nhiệm, xử lý cá nhân liên quan đến khâu chuẩn bị đầu tư”. Rút kinh nghiệm từ dự án này, ông Căng đề nghị, thời gian tới UBND tỉnh cần đánh giá lại quy trình đầu tư, nhất là các công trình trọng điểm, tránh gây thất thoát, lãng phí ngân sách nhà nước.
Có thể thấy, nguyên nhân dừng dự án là tổng mức đầu tư lớn, kỹ thuật phức tạp, tính hiệu quả kinh tế thấp. Công trình khởi công rồi bỏ luôn từ đó đến nay.
Qua nhiều lần tiếp xúc cử tri trên địa bàn đã có kiến nghị, nhưng tỉnh chưa xử lý dứt điểm và công trình vẫn cứ nằm yên trên giấy. Sau kỳ họp HĐND tỉnh lần này, UBND tỉnh sẽ trình Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ngãi cho dừng dự án với các lý do là tỉnh không có nguồn vốn, yếu tố kỹ thuật công trình chưa cho phép, hiệu quả kinh tế thấp.
Tháng 4-2004, dự án lại được duyệt hơn 60 tỷ đồng với thân đập làm bằng cao-su. Năm 2009, dự án được xác định là công trình trọng điểm của tỉnh và điều chỉnh thành đập bê-tông với tổng vốn hơn 225 tỷ đồng. Tháng 9-2010, công trình khởi công rầm rộ, thế nhưng sau đó tiếp tục điều chỉnh bổ sung, nâng cấp. Chủ đầu tư thuê tư vấn lập lại thiết kế, đến nay công trình đã tăng vốn lên gần 450 tỷ đồng.
Các chuyên gia về đập, thủy lợi phân tích, nếu đập dâng hạ lưu sông Trà Khúc chỉ đơn thuần làm nhiệm vụ đập ngăn nước để tạo cảnh quan môi trường cho TP Quảng Ngãi thì khó đem lại hiệu quả kinh tế
Việc xây đập dâng ngăn nước trên một dòng sông thông thường gắn với nhiệm vụ giao thông, làm cầu nối hai bên bờ sông, tạo thuận tiện cho người dân khi đi lại. Còn vấn đề ngăn xâm nhập mặn vào mùa khô, nếu có thì đập dâng này chỉ có thể giảm xâm nhập mặn cho sông từ thân đập trở lên, còn phía hạ lưu của đập khó giải quyết được.