Thuộc chương trình nâng cao nhận thức cộng đồng về rối loạn phổ tự kỷ “Em được quyền đặc biệt”-toạ đàm giáo dục do Embassy Education phối hợp với Quỹ vì trẻ khuyết tật Việt Nam, Tổ chức phân tích hành vi quốc tế tổ chức đã nhận được sự quan tâm của nhiều chuyên gia, nghệ sĩ, trong và ngoài nước.
Rối loạn phổ tự kỷ (ASD) ngày càng được nhận diện rộng rãi trong xã hội hiện đại. Tuy nhiên, nhận thức của cộng đồng vẫn còn nhiều định kiến và thiếu thấu cảm đối với người tự kỷ cũng như gia đình của họ. Nhiều “vùng xám” trong nhận thức của cộng đồng về người tự kỷ chưa được thay đổi và làm sáng tỏ từ góc độ khoa học và nhân văn.
Việc nhận định đúng giai đoạn vàng trong chẩn đoán và can thiệp, hỗ trợ người tự kỷ ở Việt Nam vẫn còn sơ khai, bị bỏ quên, nhiều cảm xúc bị gói kín. Thế giới nội tâm khác biệt của người tự kỷ chưa được hiểu đúng, được đồng hành.
Ca sĩ Thanh Bùi chia sẻ: Câu chuyện tìm hiểu về phổ tự kỷ bắt đầu từ đứa con của mình, khi anh nhận ra con có những biểu hiện khác so với đứa trẻ bình thường. Từ đó anh bắt đầu tìm hiểu về phổ tự kỷ nhiều hơn và nhận ra phổ tự kỷ không phải là căn bệnh.
Nhiều tài năng trên thế giới cũng là người trong phổ, vì thế anh hiểu rằng con mình đang nhìn thế giới bằng một cách khác, con được quyền đặc biệt. Tuy nhiên trên thực tế, nhiều phụ huynh vẫn chưa hiểu chính xác về phổ tự kỷ, họ còn che giấu tình trạng của con mình. Và đặc biệt hơn, nhiều người vẫn còn có cái nhìn kỳ thị với người trong phổ. Từ thực tế trên, ca sĩ Thanh Bùi đã nỗ lực làm sao để mọi người có thêm nhiều kiến thức, hiểu đúng về phổ tự kỷ.
Tiến sĩ Simona, Giám đốc chuyên môn Trung tâm quốc tế chẩn đoán và can thiệp sớm rối loạn phổ tự kỷ (VICA) cho rằng, rối loạn phổ tự kỷ không phải là căn bệnh, vì nó không ảnh hưởng đến quá trình phát triển của con người. Ngày càng có nhiều nghiên cứu cho chúng ta thấy, đây là một mức độ phát triển khác của trí não và thần kinh và nó thường có những biểu hiện rất sớm. Từ khi sinh ra cho đến khi bé gần 2 tuổi là chúng ta có thể nhận diện.
“Một lần nữa tôi nhấn mạnh đây không phải tình trạng bệnh lý mà chúng ta phải khắc phục, sửa chữa. Đây chỉ là mức độ phát triển khác của não bộ mà thôi và cũng là một cách nhận thức về thế giới một cách đặc biệt, khác đi so với chúng ta. Chúng ta cần phải tôn trọng sự phát triển đó của trẻ”, tiến sĩ Simona cho biết.
Tiến sĩ Simona thông tin thêm, biểu hiện của phổ tự kỷ vô cùng đa dạng. Chính vì thế, trẻ bị phổ tự kỷ cần được chẩn đoán sớm vì khi phát hiện sớm chúng ta sẽ có cách hỗ trợ kịp thời để trẻ phát triển toàn diện. Giai đoạn vàng là khi mới sinh cho đến khi trẻ được 3 tuổi. Ngoài ra, giai đoạn trẻ từ 3 tuổi đến 6 tuổi cũng được xem là giai đoạn phù hợp để có thể dạy cho trẻ những kỹ năng cần thiết, cũng như phát triển thêm tài năng của trẻ.
Theo ông Michael M. Mueller, nhà sáng lập Tổ chức phân tích hành vi quốc tế (IBAO), bên cạnh việc hỗ trợ hành vi cho người trong phổ, việc trang bị kiến thức, kỹ năng cho người hỗ trợ trẻ trong phổ là vô cùng quan trọng. Chỉ có những người có năng lực thực hành, có hiểu biết thì mới giúp cho trẻ trong phổ cải thiện năng lực ngôn ngữ, xây dựng cho trẻ kỹ năng sống, kỹ năng thích ứng, cùng nhiều chức năng khác để làm sao để khi trẻ trưởng thành vẫn sống tự lập, không phụ thuộc vào cha mẹ, xã hội.
“Nhà trường đóng vai trò rất quan trọng trong việc phối hợp để hỗ trợ trẻ trong phổ. Chính vì thế, chúng ta cần trang bị kiến thức mới về phổ tự kỷ cho các thầy cô, để thay đổi cách nhìn đối với trẻ trong phổ. Chỉ cần một người thay đổi góc nhìn, chúng ta có thể thay đổi cuộc sống của nhiều người”, ông Michael M. Mueller cho biết.
Tiến sĩ Simona chia sẻ thêm, phụ huynh ở Việt Nam rất tin vào bác sĩ. Chính vì thế, bác sĩ cần có kiến thức, kỹ năng phát hiện phổ tự kỷ, thăm khám cho trẻ không chỉ thể chất mà còn ở cả tinh thần để sớm phát hiện trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ.
Người tự kỷ không nhìn thế giới như người bình thường nhìn, không nghe như người bình thường nghe, không phản ứng như người bình thường phản ứng. Thế giới nội tâm người tự kỷ vận hành như một biểu đồ vô cực: ánh sáng có thể vang thành âm thanh, âm thanh co lại thành hình khối, cảm xúc thắt lại thành quang phổ sắc màu.
Sự phong phú ấy chính là quang phổ đa dạng trong tính toàn thiện của con người. Một ánh nhìn lơ đãng không phải sự xa cách, mà là một hành trình nội tâm đang mở ra. Một gương mặt không biểu lộ cảm xúc không có nghĩa là không cảm, mà là tồn tại theo một hình thức khác, một nhịp độ khác .
Quyền đặc biệt của người tự kỷ không nằm ở sự ưu tiên hơn người khác, mà ở quyền được nhìn thấy-được lắng nghe-và được tôn trọng sự khác biệt, được nhận thức như là lợi thế, năng lực và cách cảm nhận thế giới riêng.
Ông Michael M. Mueller, nhà sáng lập Tổ chức Phân tích hành vi quốc tế (IBAO) cho biết, qua buổi tọa đàm, từ khóa hiện lên trong ông chính là “hy vọng”. Chúng ta cần phải ngập tràn những hy vọng về những gì mình biết, những gì mình sẽ ứng dụng sẽ giúp cho cuộc sống nhiều người quanh mình trở nên tốt đẹp hơn.
Dịp này, tổ chức Phân tích hành vi quốc tế (IBAO) chính thức ra mắt tại Việt Nam, mang đến các tiêu chuẩn đào tạo, chứng nhận và thực hành được công nhận quốc tế cho các chuyên gia, và tổ chức hoạt động trong lĩnh vực Phân tích hành vi ứng dụng (ABA) trên toàn quốc.
IBAO là tổ chức chứng nhận ABA toàn cầu với sứ mệnh thiết lập, duy trì và chứng nhận các tiêu chuẩn thực hành tốt nhất trong lĩnh vực Phân tích hành vi ứng dụng. Với hơn 7.400 thành viên, đại diện tại 120 quốc gia và chương trình đào tạo bằng 35 ngôn ngữ, IBAO mở rộng hoạt động và mang đến các chỉ tiêu chất lượng quốc tế tại Việt Nam từ ngày 6/12/ 2025.
Thông qua IBAO, các cá nhân, tổ chức tại Việt Nam giờ đây có thể tiếp cận lộ trình phát triển chuyên môn toàn diện, thông qua các khoá đào tạo và chứng chỉ: Khóa học nhập môn Phân tích hành vi ứng dụng (ABA), ứng viên chuyên gia trị liệu hành vi quốc tế (IBT) và Chứng chỉ IBT, ứng viên chuyên gia phân tích hành vi quốc tế (IBA) và chứng chỉ IBA.
Ngoài ra, IBAO cũng mang các chương trình chứng chỉ Micro tiên tiến đến Việt Nam, bao gồm: các khóa đào tạo chuyên sâu ngắn hạn trong các lĩnh vực như rối loạn phổ tự kỷ, khuyết tật trí tuệ, môi trường trường học, sức khỏe tâm thần, quản lý hành vi tổ chức, nuôi dưỡng trẻ em…
Cũng tại sự kiện, IBAO ký kết ghi nhớ với Quỹ khuyết tật Việt Nam hướng tới thúc đẩy các hoạt động cộng đồng cho người tự kỷ tại Việt Nam.
