Với 17 thành phần dân tộc cùng chung sống; trong đó, 20,55% số dân là đồng bào dân tộc thiểu số, huyện Đồng Phú là nơi hội tụ, đan xen nhiều nét văn hóa độc đáo của các vùng, miền trong cả nước. Thời gian qua, đã có nhiều người trẻ dành tâm huyết với nét đẹp văn hóa dân tộc. Họ không chỉ kế thừa, “giữ lửa” mà còn góp phần phát huy, lan tỏa mạnh mẽ văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc mình. Tại nhà văn hóa ấp Thuận Tiến, xã Thuận Lợi, khi mặt trời tắt nắng, gác lại công việc trong ngày, các thanh, thiếu niên dân tộc S’tiêng lại hăng say tập luyện đánh cồng chiêng dưới sự hướng dẫn tận tình của những nghệ nhân tâm huyết. Nghệ nhân Điểu Ênh, ấp Thuận Tiến chia sẻ: “Tôi cùng đoàn ca múa của Trung tâm văn hóa tỉnh từng tham gia biểu diễn ở các tỉnh Lâm Đồng, Kon Tum. Tôi tâm huyết truyền dạy cho con cháu nét đẹp truyền thống của dân tộc mình và cũng mong muốn ngành văn hóa mở thêm nhiều lớp dạy đánh cồng chiêng để các em, các cháu được học hỏi thêm”. Còn em Điểu Rai ở ấp Thuận Tiến bày tỏ: “Em tham gia Câu lạc bộ cồng chiêng đã hai năm. Khi học đánh cồng chiêng, em được các chú, các anh trong câu lạc bộ dạy từ cơ bản đến các kỹ thuật cao hơn, cầm tay dạy từng nhịp, chỉnh độ cao, thấp nên em mới đánh được như hiện nay”.
Những người lớn tuổi của dân tộc S’tiêng chia sẻ rằng: Cồng chiêng là bản sắc dân tộc, là tài sản vô giá, biểu tượng cho sức mạnh vật chất lẫn tinh thần. Hiện nay, các nghệ nhân trong ấp vẫn đang từng ngày nỗ lực truyền dạy cho thế hệ trẻ với mong muốn con cháu sau này càng yêu hơn, quý hơn giá trị văn hóa truyền thống dân tộc mình. Em Điểu Cóc là một trong những người trẻ ở sóc Bom Bo (xã Bình Minh, huyện Bù Đăng) tâm huyết lưu giữ những nét đẹp truyền thống của người S’tiêng, phụ trách đội văn nghệ của Khu bảo tồn văn hóa dân tộc S’tiêng sóc Bom Bo. Điểu Cóc cho biết: Thế hệ trẻ chúng tôi ý thức rằng, việc bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc S’tiêng là biết yêu quý những lời ca cổ, biết đánh cồng chiêng, thổi được kèn sừng trâu... Và chúng tôi đang nỗ lực tiếp thu những giá trị văn hóa của dân tộc từ các nghệ nhân lớn tuổi và già làng, người có uy tín trong cộng đồng.
Từ những năm 90 của thế kỷ trước, người Tày, Nùng ở các tỉnh phía bắc vào Đồng Phú lập nghiệp, mang theo cả văn hóa truyền thống của dân tộc, trong đó đàn tính, hát then trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu trong gia đình và sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Cứ đều đặn mỗi tháng sinh hoạt định kỳ một lần, Câu lạc bộ Đàn tính, Hát then ở xã Đồng Tiến, huyện Đồng Phú đã duy trì hoạt động qua nhiều năm. Điều đặc biệt của câu lạc bộ này là có nhiều học sinh, người trẻ tham gia tích cực, là hạt nhân để các nghệ nhân truyền dạy và tổ chức hoạt động diễn xướng. Em Triệu Thị Yến Vy ở ấp Suối Binh, xã Đồng Tiến chia sẻ: “Khi khoác lên mình trang phục truyền thống của dân tộc, được đánh đàn tính, hát then em thấy rất tự hào. Tham gia câu lạc bộ, em được các bà, các cô hướng dẫn nhiệt tình từ cách cầm, đánh đàn, chỉ dạy từng lời ca. Em mong có thêm nhiều bạn trẻ yêu thích và tham gia Câu lạc bộ Đàn tính, Hát then để giữ gìn văn hóa truyền thống đặc sắc của dân tộc mình”. Câu lạc bộ Đàn tính, Hát then xã Đồng Tiến hiện có hơn 25 thành viên, duy trì sinh hoạt đều đặn. Tự hào sinh ra, lớn lên giữa những âm vang ngọt ngào, sâu lắng của làn điệu then, em Lương Ngọc Mai có tình yêu tha thiết với âm nhạc truyền thống của dân tộc và khát khao gìn giữ, quảng bá loại hình nghệ thuật đặc sắc này. Mai đã được các bà, các cô dạy đàn, hát từ năm 12, 13 tuổi. Đến nay, Mai có thể đàn, hát được nhiều bài then truyền thống và em cũng có cơ hội tham gia biểu diễn ở những sân khấu trong và ngoài tỉnh. “Đàn tính, hát then là loại hình văn hóa nghệ thuật truyền thống của dân tộc Tày, Nùng. Yêu thích đàn tính, hát then, em càng hiểu rõ một phần trách nhiệm của mình trong giữ gìn, quảng bá nét đẹp văn hóa dân tộc”, Mai chia sẻ.
Việc bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc trên địa bàn tỉnh Bình Phước không chỉ mang lại niềm tự hào cho cộng đồng, mà còn là nguồn cảm hứng và đóng góp tích cực vào sự đa dạng văn hóa của Việt Nam. Văn hóa của 41 dân tộc anh em sinh sống trên đất Bình Phước là một phần không thể thiếu trong bức tranh văn hóa đa dạng của quốc gia, mang đến sự phong phú và độc đáo cho sự đa dạng văn hóa của Việt Nam. Do đó, cần có những chính sách khuyến khích, động viên kịp thời những người trẻ tuổi mang trong mình khát khao gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, góp phần thắp sáng ngọn lửa văn hóa nghệ thuật truyền thống giữa lòng xã hội hiện đại là hết sức cần thiết ■
