Sáng tạo không lệ thuộc

Trong những ngày cổ phiếu Facebook rớt giá thảm hại trên thị trường chứng khoán Mỹ, cổ đông bất ngờ nhắc lại một cái tên: Kevin Systrom-nhà đồng sáng lập Instagram, người được coi là nguồn cảm hứng bất tận đã rời công ty ba năm trước vì cảm thấy mọi thứ quá tù túng và bế tắc.

Sáng tạo không lệ thuộc

Phát kiến từ cô bạn gái

Trong bối cảnh Facebook, Twitter và nhiều mạng xã hội khác chưa tìm được hướng phát triển mới, Instagram vẫn đang tăng trưởng không ngừng nghỉ. Được xem là kênh chia sẻ ảnh lớn nhất thế giới, Instagram có trung bình hai tỷ người sử dụng. Nhiều người nổi tiếng vốn sử dụng nhiều Facebook và Twitter, nay chuyển dần sang Instagram vì mức độ tương tác vượt trội hơn hẳn.

Ít ai biết ý tưởng lập nên Instagram không đến từ Kevin Systrom hay người đồng sáng lập Mike Krieger, mà lại xuất phát từ... một cô gái. Trong chuyến đi nghỉ mát Mexico cùng cô bạn gái Nicole Schuetz, Systrom chụp khá nhiều ảnh. Nhưng cuối cùng, Nicole lại không muốn đăng lên Facebook vì ảnh không đẹp lắm. "Điện thoại của em chụp ảnh xấu quá, sao em có thể đăng hình mình xấu thế này lên mạng được", Nicole than thở.

Với bản tính tò mò của một lập trình viên yêu cái đẹp, Systrom tự đặt câu hỏi: Làm thế nào để những người chụp không đẹp như Nicole cũng có thể đăng tải ảnh lên mạng? Đó là viên gạch đầu tiên để anh và các cộng sự dựng nên Instagram. Họ cùng nhau làm ra một phần mềm để chỉnh sửa ảnh đẹp hơn, rồi tích hợp nó vào một ứng dụng mạng xã hội. Instagram đã ra đời như thế vào một ngày tháng 6/2010.

Bức ảnh đầu tiên trên Instagram là hình chụp một chú chó với chân của Nicole, do Systrom đăng bằng tài khoản mang tên anh. Điều thú vị là cho đến tận bây giờ, bức ảnh đó vẫn được rất nhiều người tìm kiếm và bình luận rôm rả. Họ tỏ ra vô cùng thích thú vì tìm thấy nơi Instagram bắt đầu với hàng triệu, hàng tỷ tấm ảnh được chia sẻ sau đó. Chính Systrom cũng thừa nhận bức ảnh ấy đã thay đổi cuộc đời anh.

"Ở thời điểm đó, những trang mạng xã hội vẫn hỗ trợ khá ít cho tính năng đăng tải hình ảnh. Facebook vốn chỉ dùng chủ yếu trên máy tính. Flickr chỉ cho tải ảnh từ máy ảnh kỹ thuật số, Twitter thậm chí gần như không hỗ trợ chia sẻ hình ảnh", Systrom nói. "Điều đó giúp chúng tôi có một lợi thế cạnh tranh vô cùng rõ rệt, khi những người sử dụng Instagram chia sẻ được hình ảnh đẹp nhất về cuộc sống của họ".

Ðến rồi lại đi

Khi phát triển Instagram, Systrom và các cộng sự đặt ra hai tôn chỉ. Thứ nhất, ứng dụng này phải thật sự đơn giản và dễ sử dụng. Những ai "mù" công nghệ cũng có thể dùng Instagram chỉnh sửa ảnh sao cho lên hình một cách đẹp nhất, ấn tượng nhất. Thứ hai, việc hỗ trợ đăng tải ảnh và chia sẻ phải được ưu tiên lên hàng đầu. Tiêu chí "ảnh đẹp" và "dễ sử dụng" đó giúp Instagram sớm phát triển với tốc độ nhanh như vũ bão.

Trong vòng một tháng kể từ khi xuất hiện, ứng dụng Instagram cán mốc một triệu người dùng. Năm đầu tiên, có tổng cộng 10 triệu người tải về và sử dụng Instagram thường xuyên. Nửa năm tiếp theo, mạng xã hội này lọt vào mắt xanh của gã khổng lồ Facebook. Tỷ phú Mark Zuckerberg không tiếc tiền thuyết phục Hội đồng quản trị công ty duyệt chi một tỷ USD để mua lại Instagram. Đó là con số không tưởng bởi vào tháng 4/2012, Instagram chỉ có vỏn vẹn... 13 nhân viên.

"Chúng tôi không mua lại Instagram dựa trên những tài sản sẵn có của doanh nghiệp này. Quyết định thâu tóm Instagram dựa trên tiềm năng phát triển của nó trong tương lai", Mark Zuckerberg lý giải. Về phần Systrom, anh thừa nhận Facebook đưa ra một đề nghị không thể chối từ. Yêu cầu của Systrom trong ngày về đầu quân cho Facebook là anh muốn phát triển Instagram một cách độc lập. Đó là tiền đề giúp mạng xã hội này phát triển như vũ bão trong những năm tiếp theo.

Tôn chỉ sùng bái cái đẹp của Systrom giúp Instagram sớm trở thành mạng xã hội thu hút nhiều người nổi tiếng nhất sử dụng. Phong cách ăn mặc lịch lãm như một quý ông của Systrom cũng giúp anh thường xuyên trở thành khách mời của những tuần lễ thời trang danh giá. Một vài nhân vật như ca sĩ Selena Gomez đã quyết định mở tài khoản Instagram sau một lần trò chuyện với Systrom, dù trước đó họ không muốn hiện tên trên mạng xã hội.

Sáng tạo không lệ thuộc -0

Nhưng khi Instagram phát triển, thu hút người dùng tới mức ám ảnh, Systrom dần cảm thấy không ổn. Mọi thứ có đang đi đúng hướng không? Instagram có đang phát triển như mình kỳ vọng trước kia? Phải chăng trang mạng này đang dần đi vào lối mòn, chứ không còn kích thích sáng tạo nữa? Bước sang năm 2018, những bức ảnh anh chia sẻ ngày một ít đi. Tháng 9/2018, anh quyết định từ chức và không còn đăng ảnh lên mạng xã hội nữa.

Với Mark Zuckerberg, việc Systrom ra đi thật sự là tổn thất không nhỏ. Từ năm 2006, khi Systrom mới chỉ là một cậu sinh viên đại học, Zuckerberg đã rất muốn chiêu mộ anh. Song, Systrom từ chối vì muốn tận hưởng thêm cuộc sống học đường. Cuối cùng, ngay cả khi đã có Systrom, Zuckerberg vẫn không giữ nổi và phải để anh ra đi.

Tò mò và sáng tạo

Ngày Systrom tuyên bố rời khỏi Instagram, người đồng sáng lập trang mạng xã hội này với anh là Mike Krieger cũng thực hiện điều tương tự. "Chúng tôi ra đi để khai phá trí tò mò, sức sáng tạo của mình thêm một lần nữa", Systrom nói. Anh từ bỏ mạng xã hội trong thời gian dài, vẫn duy trì tài khoản Facebook và Instagram nhưng không có bất kỳ bài đăng mới nào nữa đến tận bây giờ.

Systrom bặt vô âm tín trên mạng xã hội cho đến năm 2020, thời điểm dịch Covid-19 bùng phát. Anh và người bạn Krieger trở lại với một ứng dụng giúp người dân Mỹ lần theo dấu vết dịch bệnh bùng phát. Mọi người thường xem Systrom là doanh nhân, người đi đầu cuộc cách mạng trên mạng xã hội, nhưng anh chỉ thích mô tả mình như "một kẻ khác người thích tìm hiểu về mọi khía cạnh của cuộc sống".

"Ngày nhỏ tôi thích chơi game và tự tạo ra những nhân vật của riêng mình", Systrom chia sẻ. "Đến khi lớn hơn một chút, tôi thử mọi thứ trong khả năng của bản thân, từ lập trình đến chơi điền kinh, nhiếp ảnh, thậm chí làm cả DJ trong những bữa tiệc". Anh thậm chí còn nói mình không phải người quảng giao, bởi nếu có tài ăn nói, anh đã làm giá để Facebook mua lại Instagram với nhiều tiền hơn một tỷ USD.

Với Systrom, việc trở thành tỷ phú (với hai tỷ USD) ở thời điểm hiện tại không phải ưu tiên hàng đầu. Cô bạn gái Nicole ngày nào đã trở thành vợ Systrom và sinh cho anh một bé trai kháu khỉnh. Anh tận hưởng hạnh phúc gia đình, và vẫn tìm kiếm nguồn cảm hứng tiếp theo.