Mỗi lần có dịp đi qua phố Khâm Thiên (quận Đống Đa), bà Hoàng Thị Ngát, 68 tuổi, cựu thanh niên xung phong huyện Thanh Trì, vẫn nhớ rõ không khí tang thương ngày ấy. Phố Khâm Thiên sau trận rải thảm bom bằng máy bay B-52 chỉ còn là một đống đổ nát. Bà Ngát nhớ lại: Ngay đêm máy bay rải thảm, tiểu đội tôi nhận nhiệm vụ đi khắc phục hậu quả tại khu chợ Khâm Thiên.
Đến nơi, chúng tôi chia nhau tìm kiếm, đào bới gạch ngói đổ vỡ để cứu người. Cả khu phố gần như bị san phẳng, chúng tôi chạy đua với thời gian, đào bới từ đống đổ nát để nhanh chóng cứu đồng bào. Quần áo đồ đạc bị vùi lấp được chúng tôi thu gọn lại cho nhân dân. Những ngày sau đó, chúng tôi lại nhận được lệnh về khu vực Khương Trung để dựng lán trại cho nhân dân chưa có chỗ ở để nghỉ tạm. Anh chị em thanh niên xung phong làm việc không mệt mỏi để nhanh chóng cứu người, cứu tài sản và phục vụ nhân dân.
Hồi ức về những ngày đêm cứu trợ người dân vào cuối năm 1972 vẫn còn in đậm trong tâm trí bà Nguyễn Thị Toan (phố Đặng Văn Ngữ, quận Đống Đa). Bà Toan tham gia Tổng đội thanh niên xung phong xây dựng Thủ đô từ năm 1971 ở Đội C4, lúc ấy bà mới 17 tuổi. Trong những ngày máy bay B-52 rải thảm, bà được điều động, tham gia trực tiếp ứng cứu, đưa bệnh nhân từ Bệnh viện Bạch Mai đi sơ tán. Bà Toan kể: "Đây là một kỷ niệm không thể quên được trong đời tôi. Được lệnh điều động đi ứng cứu người bệnh, chúng tôi lao đi ngay, quên cả ăn. Chứng kiến cảnh chết chóc kinh hoàng, nhà cửa bốc cháy, trong lòng không khỏi xót xa, nhưng chúng tôi không hề nao núng".
Trong những ngày diễn ra trận Điện Biên Phủ trên không, cầu phao Đông Trù qua sông Đuống cũng là mục tiêu bị ném bom ác liệt. Cô gái Nguyễn Thị Bình, 17 tuổi đã tình nguyện nhập ngũ vào đơn vị Thanh niên xung phong C1-2771-N277 (Đội cầu 3-Bộ Giao thông vận tải), với nhiệm vụ tham gia bắc cầu phao. Bà Bình nghẹn giọng khi kể lại chuyện xưa: "Tôi còn sống đến giờ là một may mắn. Đơn vị của chúng tôi có nhiệm vụ bảo đảm an toàn tuyệt đối cho các đoàn xe vận chuyển hàng hóa qua cầu phao từ Hà Nội lên tuyến phía bắc.
Đêm 23/12/1972, chúng tôi có hai tiểu đội trực cầu, gồm 25 đồng chí. Khi đang kiểm tra trên cầu thì còi báo động vang lên, báo hiệu máy bay B-52 của Mỹ ném bom cầu phao. Chúng tôi vội vã di chuyển lên bờ để chạy vào căn hầm, nơi mọi ngày vẫn trú ẩn khi máy bay đến. Căn hầm cách mố cầu phao không xa, chừng vài chục mét.
Nhưng rất may, lúc đó đồng chí đội trưởng đã chỉ đạo chúng tôi lên ẩn ở bốt băng-ke trên đê và chúng tôi tận mắt chứng kiến quả bom B-52 đã rơi trúng căn hầm đó. Sự sống, cái chết cách biệt trong gang tấc, nhưng mặc cho bom đạn bắn phá, chúng tôi vẫn nỗ lực hoàn thành nhiệm vụ của mình, bảo đảm giao thông đường thủy thông suốt".
50 năm trước, trong 12 ngày đêm lịch sử của trận chiến "Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không", có rất nhiều lực lượng tham gia ứng cứu, bảo vệ Thủ đô, trong đó có những nữ thanh niên xung phong nhỏ bé, nhưng gan dạ, dũng cảm. Hòa bình lập lại, những cô gái thanh niên xung phong năm đó vẫn tiếp tục phát huy tinh thần của tuổi trẻ, sẵn sàng đảm nhận những nhiệm vụ khó khăn, tham gia công tác xã hội, làm những việc có ích cho đời.
Bà Nguyễn Thị Toan khi trở về địa phương tham gia rất nhiều công tác đoàn thể. Từ năm 2014 đến nay, bà là Phó Chủ tịch Hội Cựu thanh niên xung phong phường Trung Tự (quận Đống Đa). "Tôi luôn gương mẫu đi đầu trong mọi công tác, góp phần xây dựng tổ chức Hội vững mạnh, tự mình nêu gương sáng để thế hệ trẻ và con cháu noi theo", bà Toan chia sẻ. Bà Nguyễn Thị Bình trở về địa phương tham gia sản xuất nông nghiệp, hoạt động phong trào.
Tháng 3/2021, bà được bầu giữ chức Chủ tịch Hội Cựu thanh niên xung phong quận Long Biên. Với sự góp sức của bà, hiện Quận hội Long Biên có 25 gia đình và hơn 50 hội viên làm kinh tế giỏi. Quỹ nghĩa tình đồng đội có 395 triệu đồng, cho hội viên vay để phát triển kinh tế không thu lãi và giúp đỡ hội viên khó khăn, thăm hỏi hội viên ốm đau…
Nêu cao tinh thần của thanh niên xung phong "Lúc trẻ xông pha, về già mẫu mực’’, hiện nay, khi tuổi cao, sức khỏe giảm sút, nhưng những nữ thanh niên xung phong ngày ấy vẫn đang truyền tiếp ngọn lửa nhiệt huyết, trách nhiệm cho thế hệ hôm nay và mai sau. Họ mãi là tấm gương sáng để lớp trẻ thêm yêu và tự hào về một Thủ đô Hà Nội hào hoa, kiên cường.
