Diễn đàn Chủ nhật

Quan tâm kịp thời lực lượng sáng tác trẻ

Hội Nhà văn Việt Nam vừa tổ chức lễ công bố Giải thưởng Tác giả trẻ thuộc hệ thống giải thưởng hằng năm của Hội dành trao cho những tác phẩm văn học xuất sắc của các tác giả từ 35 tuổi trở xuống. Đây là lần đầu Hội Nhà văn Việt Nam xét giải thưởng hằng năm cho các cây bút trẻ. Điều đó phần nào thể hiện sự thay đổi, nỗ lực trong hoạt động Hội với tinh thần cởi mở, khách quan nhằm kịp thời phát hiện, khuyến khích tài năng văn chương và trách nhiệm xã hội của thế hệ trẻ.

Giải thưởng Tác giả trẻ gồm bốn thể loại văn học chính, là: Thơ, Văn xuôi, Lý luận - Phê bình và Văn học dịch, mỗi giải thưởng trị giá 30 triệu đồng. Giải thưởng nhằm mục đích phát hiện những tài năng văn học trẻ, kịp thời cổ vũ, bồi dưỡng để các tác giả có thêm động lực, gắn bó lâu dài với công việc sáng tác văn chương, đóng góp vào sự phát triển chung của nền văn học nước nhà. Sự xuất hiện của Giải thưởng Tác giả trẻ trong nhiệm kỳ mới của Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam khẳng định tinh thần, quyết tâm hướng tới quá trình phát triển sôi động, hiện đại của đời sống văn học. Cụ thể, vai trò của tác giả trẻ đã được nhìn nhận một cách độc lập, có tư thế riêng, đầy hy vọng. Tiêu chí xét Giải thưởng Tác giả trẻ dựa trên nguyên tắc tôn trọng quyền sáng tạo, khích lệ, ủng hộ cá tính, nhưng cũng đòi hỏi tinh thần xây dựng nhân văn, ý thức cộng đồng và trách nhiệm xã hội. Đây cũng là xu hướng phù hợp với nhịp phát triển chung của toàn xã hội bởi tác giả trẻ chính là đối tượng tiếp nối sự nghiệp văn học và tạo ra những cống hiến, sáng tạo mới. Trên thế giới, đã có nhiều giải thưởng văn chương uy tín dành cho tác giả trẻ như giải thưởng Hê-minh-uây của Mỹ (dành cho tác giả dưới 35 tuổi). Hầu hết các tác giả đoạt giải thưởng này sau đó đều trở thành những tên tuổi quan trọng, có cống hiến đáng kể cho nền văn học. Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam Nguyễn Quang Thiều nhấn mạnh, Giải thưởng Tác giả trẻ đang kiếm tìm những chỉ dấu, tín hiệu cho một nền văn chương mới, nghệ thuật mới, cảm hứng mới, ngôn ngữ mới, vẻ đẹp mới trong văn học. Bởi vậy, lắng nghe, phát hiện, quan sát, gợi mở, động viên và tạo những điều kiện có thể cho họ là nghĩa vụ của Hội Nhà văn Việt Nam.

Một điều khá đặc biệt, Giải thưởng Tác giả trẻ được tài trợ độc quyền bởi Tập đoàn THACO. Tại Lễ công bố về giải thưởng, đại diện nhà tài trợ đã tự tin trả lời câu hỏi từ báo chí về điều kiện đưa ra với Ban tổ chức khi tài trợ cho một giải thưởng văn chương. Theo đó, bên cạnh việc tập trung sản xuất, kinh doanh để tạo dựng giá trị thương hiệu phát triển bền vững, doanh nghiệp còn xây dựng bản sắc văn hóa đặc thù. Nhiều năm qua, doanh nghiệp này đã và đang thực thi trách nhiệm xã hội thông qua việc hỗ trợ hoạt động cộng đồng trong nhiều lĩnh vực như: An ninh Tổ quốc, an sinh xã hội, an toàn giao thông, giáo dục, văn hóa - văn nghệ, y tế, thể thao… Cũng như THACO, nhiều doanh nghiệp đã và đang sẵn sàng đồng hành cùng lĩnh vực văn học nghệ thuật nhằm thúc đẩy sự phát triển chung của xã hội, song, có thể vì nhiều lý do mà nguồn cung và cầu chưa có sự gặp gỡ và phối hợp hiệu quả.

Thực tế cho thấy, lĩnh vực văn học nghệ thuật nói chung vẫn còn thiếu các hình thức bồi dưỡng, cổ vũ, tôn vinh đội ngũ tác giả trẻ. Trong rất nhiều giải thưởng đã được trao mỗi năm, còn ít hạng mục dành cho tác giả trẻ. Bên cạnh đó, bất cập trong công tác tổ chức, xét tặng giải thưởng hay giá trị giải thưởng chưa tương xứng với sự cống hiến của tác giả, chất lượng chưa cao… là thực tế đang tồn tại, khiến dư luận bức xúc, người làm nghề mất niềm tin. Trong câu chuyện này, cần một thái độ khách quan, cầu thị, và quan trọng hơn hết là nhận thức một cách đầy đủ, đúng mực về giá trị văn hóa; tinh thần nỗ lực chung tay của toàn xã hội để hướng tới cái đẹp, cái mới. Tài năng, giải thưởng không tự đến mà cần quá trình đầu tư, tìm tòi, bồi dưỡng kịp thời, thiết thực. Nếu không xuất hiện tác giả mới, tác phẩm hay thì ban giám khảo có công tâm và xuất sắc đến mấy cũng dẫn đến kết quả thất bại. Việc bồi đắp, định hướng tài năng trẻ cần phối hợp từ mỗi gia đình, nhà trường, địa phương, cơ quan, đơn vị… để các cá nhân có đủ động lực, niềm tin tiến xa hơn. Trong tương lai, cần thêm nhiều quyết tâm, đổi mới trong khâu tổ chức, phối hợp để đa dạng hơn các hình thức khuyến khích, tôn vinh lực lượng sáng tác trẻ, tạo cơ hội để họ thể hiện tài năng văn học nghệ thuật và trách nhiệm xã hội.