Bộ trưởng Quốc phòng Israel Benny Gantz (B.Gan-dơ) cũng vừa thực hiện chuyến thăm đầu tiên tới Bahrain. Những “cái bắt tay” cho thấy quan hệ giữa Israel với một số nước Arab đã tan băng, mở ra cánh cửa hợp tác mới.
Thỏa thuận hợp tác y tế giữa Israel và UAE cho phép các bác sĩ từ Trung tâm Y tế Beth Israel Deaconess thành lập một trung tâm ứng phó thảm họa y tế ở Abu Dhabi. Văn kiện hợp tác này tiếp tục đánh dấu bước đi sưởi ấm quan hệ Israel-UAE, sau khi hai nước ký thỏa thuận bình thường hóa quan hệ do Mỹ làm trung gian năm 2020. UAE là nước thứ ba ở vùng Vịnh thiết lập quan hệ ngoại giao đầy đủ với Israel, sau Ai Cập (năm 1979) và Jordan (năm 1994). Kể từ sau thỏa thuận lịch sử, Israel và UAE đã ký một loạt văn kiện hợp tác kinh tế và thương mại. Hồi tháng 6/2021, Bộ trưởng Ngoại giao Israel đã có chuyến thăm lịch sử tới UAE, mở Đại sứ quán tại Abu Dhabi và Lãnh sự quán tại Dubai, trong khi UAE mở Đại sứ quán ở Tel Aviv. Nhà sản xuất vũ khí Elbit Systems của Israel đã khai trương một công ty liên danh mới tại UAE.
Nhằm hiện thực hóa và thúc đẩy thỏa thuận bình thường hóa quan hệ, cuối tháng 1 vừa qua, Tổng thống Israel Isaac Herzog (I.Hê-dóc) đã thăm UAE. Đây là chuyến thăm đầu tiên của ông Herzog tới UAE kể từ khi ông nhậm chức người đứng đầu Nhà nước Do thái vào tháng 7/2021. Trước đó, tháng 12/2021, Thủ tướng Israel Naftali Bennett (N.Bê-nét) cũng có chuyến thăm đầu tiên đến UAE kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao. Chính phủ Israel mới đây phê duyệt thành lập quỹ nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực công nghiệp với UAE. Theo đó, hằng năm mỗi nước dành 15 triệu shekel (4,8 triệu USD) cho quỹ trong vòng 10 năm để tập trung nghiên cứu và phát triển công nghiệp và hỗ trợ các công ty công nghệ đổi mới. UAE là nước đầu tư lớn cho lĩnh vực năng lượng và cơ sở hạ tầng, do đó quỹ mới này sẽ tạo thuận lợi cho đầu tư của UAE vào công nghệ của Israel.
Cũng trong xu thế bình thường hóa quan hệ với các nước Arab ở vùng Vịnh, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Benny Gantz mới đây đã tới thủ đô Manama của Bahrain thăm chính thức nước này. Đáng chú ý, máy bay chở phái đoàn là chiếc máy bay đầu tiên của Không quân Israel hạ cánh xuống Bahrain. Chuyến thăm lịch sử của Bộ trưởng Gantz tới Bahrain được giữ bí mật cho tới khi máy bay hạ cánh xuống Manama vì lý do an ninh. Một ý nghĩa biểu tượng nữa là chiếc máy bay chở Bộ trưởng Quốc phòng Israel thực hiện chuyến thăm chính thức đầu tiên tới Bahrain cũng là chiếc Boeing 707 từng được cựu Tổng thống Ai Cập Anwar Sadat (A.Xa-đát) sử dụng trong chuyến thăm Israel vào năm 1977, chính thức khởi động tiến trình hòa bình giữa Israel và Ai Cập. Năm 2005, chiếc máy bay đã được quân đội Ai Cập bán cho một hãng hàng không dân dụng và hãng này năm 2011 bán lại cho Không quân Israel (IAF), sau đó, được IAF hoán cải thành máy bay tiếp nhiên liệu và sử dụng cho đến nay.
Sau Ai Cập, Jordan, UAE, Bahrain trở thành quốc gia Arab thứ 4 thiết lập quan hệ ngoại giao đầy đủ với Israel. Chuyến thăm chính thức đầu tiên của Bộ trưởng Gantz tới Bahrain cũng là chuyến thăm cấp quan chức chính phủ thứ hai của Israel tới nước này kể từ khi hai bên bình thường hóa quan hệ. Trước đó, Bộ trưởng Ngoại giao Israel đã thăm Bahrain vào tháng 9/2021 và khai trương Đại sứ quán Israel tại Manama.
Trong bối cảnh căng thẳng giữa Israel và các nước Arab liên quan vấn đề Palestine và hòa bình ở Trung Đông chưa thể hóa giải, việc Israel tăng cường quan hệ với các quốc gia Arab ở vùng Vịnh từng bước giúp Israel phá vỡ thế bị cô lập ở khu vực. Cánh cửa hợp tác rộng mở đem lại lợi ích kinh tế và an ninh cho Israel và các nước Arab ở vùng Vịnh, song giữa Israel và các nước Arab nói chung vẫn còn nhiều bất đồng cần được giải quyết thông qua đối thoại mới, qua đó đóng góp thiết lập một nền hòa bình lâu dài ở Trung Đông.
ANH THƯ
