Tính hiệu quả của “Abenomics”
Trong báo cáo mới nhất Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) cho biết, nền kinh tế nước này đang bắt đầu phục hồi trở lại nhờ sự tăng lên của nhu cầu trong nước và xuất khẩu ra nước ngoài. Ngày 9-7, IMF cũng đã nâng dự báo tăng trưởng kinh tế nước này lên 2% so với 1,6% trước đó.
Đêm 21-7, sau khi nắm chắc kết quả thắng lợi, ông Abe tiếp tục nhấn mạnh chính sách cải tổ nền kinh tế. Ông nói: “Chúng tôi bảo vệ ý kiến rằng chính sách kinh tế của chúng tôi không hề sai lầm và công chúng đã ủng hộ… Nền kinh tế rõ ràng đang được cải thiện. Chúng tôi sẽ nỗ lực hết mình để cải thiện điều kiện việc làm, tăng lương, thúc đẩy tiêu dùng cá nhân và đầu tư kinh doanh càng sớm càng tốt”.
“Abenomics” là chính sách có sự hài hòa giữa giải pháp tiền tệ, chi tiêu “siêu nới lỏng” với chiến lược tăng trưởng thông qua cải cách như giảm bớt sự điều tiết vĩ mô của nhà nước là những bước đi mà Thủ tướng Abe đang tích cực thực hiện.
Tuy nhiên, vẫn còn có sự lo ngại của các thành phần và chính giới Nhật Bản về tính bảo thủ của ông Abe, nhất là các doanh nghiệp vốn chịu ảnh hưởng lớn từ các chính sách kinh tế của Chính phủ.
Coi trọng đồng minh và mở rộng đối tác
Trong Sách Trắng Quốc phòng Nhật Bản công bố ngày 9-7 đã nêu rõ “Trên cơ sở trụ cột chính là mối quan hệ Nhật – Mỹ, Tokyo còn mở rộng sang các nước lân cận trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương như: Ấn Độ, Australia, Hàn Quốc, ASEAN…
Sau chiến thắng lần này, chính quyền của Thủ tướng Abe hứa hẹn sẽ ra mắt một nước Nhật đoàn kết và quyết đoán hơn trong mọi vấn đề đối nội, đối ngoại. Động thái ngoại giao đầu tiên của Nhật Bản, được biết là Thủ tướng Abe sẽ tới thăm Manila trong hai ngày 26 và 27-7.
Đây là chuyến thăm thứ hai của ông Abe tới Manila, nhằm tăng cường “quan hệ đối tác chiến lược giữa Philippines và Nhật Bản” trong bối cảnh cả hai nước cùng phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng trong tranh chấp lãnh thổ trên Biển Đông và Hoa Đông.
Trước đó, hồi tháng 6, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Itsunori Onodera và người đồng cấp Philippines Voltaire Gazmin đã có cuộc hội đàm về việc Philippines cho phép Nhật Bản đặt căn cứ quân sự trên lãnh thổ của mình. Quyết định trên được cho là nhằm đảm bảo rằng Nhật Bản và Mỹ có thể theo dõi tuyến giao thông hàng hải mà họ quan tâm.
Tái khẳng định điện hạt nhân
Được biết, hồi “đầu tháng 7, bốn công ty điện hạt nhân của Nhật Bản đã xin tái khởi động 10 lò phản ứng trong số 5 nhà máy điện hạt nhân của nước này, được Thủ tướng Abe phản hồi tích cực”, và rằng sẽ nỗ lực “thúc đẩy công việc tái khởi động”.
Saionji Kazuteru – một giáo sư của trường đại học Nhật Bản nhận xét: “Điểm tập trung ở kế hoạch hạt nhân của ông Abe chủ yếu là vì kinh tế, giai đoạn hiện nay chưa cần thiết gắn chính sách năng lượng hạt nhân với vũ khí hạt nhân”.
“Không tiếp tục khởi động nhà máy điện hạt nhân, phát điện dựa vào dầu mỏ của Nhật Bản sẽ tăng lên, điều này sẽ làm tăng giá điện của Nhật Bản, sẽ tác động to lớn tới nền kinh tế Nhật Bản”. Nhưng thảm họa từ nhà máy điện hạt nhân vẫn còn còn đó, nên người dân Nhật rất có thể đặt câu hỏi: “an toàn và tiền bạc, cái nào quan trọng hơn?”
Tuy nhiên, các chuyên gia phân tích cũng cho rằng: “Rất khó loại trừ khả năng Nhật Bản thông qua phát triển điện hạt nhân để tích trữ nguyên liệu vũ khí hạt nhân”. Và “người Nhật có đầy đủ kỹ thuật và nhiên liệu để dựng lên chiếc ô hạt nhân cho mình”.
Tạo bước ngoặt về quốc phòng
Theo giới chuyên gia quân sự, ông Abe sẽ tạo cho chính sách an ninh có tính chất bước ngoặt đối với Nhật Bản, quốc gia vẫn tự hào mình theo đuổi các lí tưởng hòa bình sau thế chiến hai.
Ngay từ khi trúng cử Thủ tướng hồi cuối năm ngoái, ông Abe đã thể hiện một lập trường khá cứng rắn với một số nước xung quanh, nhất là vấn đề tranh chấp chủ quyền trên quần đảo Sensaku/Điếu Ngư.
Trên thực tế Nhật Bản đã có những bước đi nhằm thay đối chính sách quốc phòng theo hướng “chủ động tích cực” hơn, bao gồm cả việc tăng ngân sách quốc phòng, phát triển năng lực tấn công, tái quân sự hóa, tham vọng “nước lớn chính trị”… và sẽ được thể hiện ra ở “chiến lược quốc phòng mới” được công bố vào cuối năm nay.
Vẫn còn những khó khăn ở phía trước
Sau thắng lợi vang dội lần này, Thủ tướng Nhật Bản có quyền chủ động hơn khi thực thi các biện pháp khôi phục nền kinh tế. Tuy nhiên, trong các nhà lập pháp của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) của ông vẫn còn những người không thật sự ủng hộ chính sách của ông và luôn tìm cơ hội trì hoãn kế hoạch cải cách.
Shinichi Kitaoka - Hiệu trưởng Đại học quốc tế Nhật Bản, đưa ra nhận xét: “Tôi thấy ông Abe là người có ba thái cực: một Abe của tư tưởng bảo thủ, một Abe thực dụng và một Abe với tư cách một nhà cải cách kinh tế. Cho tới nay ông ấy mới để lộ “bộ mặt thứ ba” và sẽ cố gắng duy trì bộ mặt đó sau cuộc bầu cử 21-7”.
Báo chí nước ngoài cũng không thiếu bài viết phản đối việc ông Abe tái phát triển điện hạt nhân, vốn là điểm “nhạy cảm” ít được ủng hộ nhất trong chính sách của Thủ tướng Nhật và cáo buộc rằng Nhật Bản đang ấp ủ giấc mơ vũ khí hạt nhân, và rằng: “Nhật Bản có thể chế tạo vũ khí hạt nhân trong vòng một tuần”.
Như vậy, bằng một loạt chính sách cải tổ, lấy trọng tâm là “Abenomics”, Thủ tướng Shinzo Abe và chính đảng của ông đã giành thắng lợi lớn, khiến dư luận quốc tế và khu vực kỳ vọng vào nền kinh tế lớn thứ ba thế giới có thể phục hồi và tăng trưởng đóng góp tích cực cho đà phục hồi kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn cần phải vượt qua và thắng lợi thực sự của ông Abe và Liên minh của ông vẫn còn đang ở phía trước.
