Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng; Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các hội nghị cấp cao liên quan; Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Chủ tịch Ðại hội đồng Liên Nghị viện ASEAN (AIPA) lần thứ 41; Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng, Trưởng đoàn đại biểu Việt Nam tại AIPA 41; cùng lãnh đạo các ban, ngành của Ðảng và Chính phủ, Ðại sứ các nước ASEAN và Ngoại giao đoàn tại Hà Nội đã đến dự. Lãnh đạo các nước ASEAN, Tổng Thư ký ASEAN và các khách mời cùng dự tại gần 20 đầu cầu trên thế giới.
Phát biểu ý kiến chào mừng hội nghị, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng hoan nghênh những thành công của ASEAN trong duy trì ổn định các hoạt động, giữ vững vị thế, vai trò trung tâm. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước chỉ ra rằng các quốc gia, các dân tộc trên thế giới cần hòa bình, ổn định hợp tác và phát triển; người dân cần được quan tâm, bảo vệ và sẻ chia để vượt qua giai đoạn khó khăn. Trên cơ sở đó, ASEAN phải là lực lượng tiên phong, nòng cốt tại châu Á - Thái Bình Dương trong đối phó với các thách thức từ đại dịch Covid-19. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, người dân ASEAN trông đợi ở lãnh đạo các quốc gia ASEAN đề ra những biện pháp hợp tác hiệu quả và quyết liệt hơn nữa để kiểm soát tốt các làn sóng lây nhiễm mới, duy trì các hoạt động và cùng các doanh nghiệp vực dậy nền kinh tế, hỗ trợ ổn định cuộc sống, bảo đảm an sinh xã hội cho tất cả các vùng, miền và mọi người dân của các quốc gia.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, trong bối cảnh mới, các nước ASEAN cần thể hiện bản lĩnh, tích cực phối hợp để hiện thực hóa những sáng kiến và kế hoạch phục hồi, với những phương thức hoạt động và hợp tác mới, thực chất và hiệu quả. Các khuôn khổ đối thoại và hợp tác ở khu vực với ASEAN giữ vai trò trung tâm càng cần được phát huy đầy đủ giá trị. ASEAN cũng cần đóng góp hơn nữa vào thúc đẩy hợp tác, củng cố hệ thống đa phương, đề cao luật pháp quốc tế. (Toàn văn bài phát biểu của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đăng số báo ra hôm nay).
Tiếp đó, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các hội nghị cấp cao liên quan đã phát biểu ý kiến khai mạc hội nghị. Tiếp thu những chỉ đạo của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng về những khó khăn mà ASEAN đang phải đối diện do tác động của đại dịch Covid-19, Thủ tướng cho biết, Chính phủ các nước ASEAN trăn trở với nỗi đau của người dân, đau đáu với nhu cầu khôi phục để vượt qua giai đoạn cam go này.
Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, dịch bệnh Covid-19 không thể cản trở tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN. Hợp tác trên ba trụ cột vẫn được triển khai tích cực, đúng tiến độ. Thủ tướng cho biết, đánh giá giữa kỳ các Kế hoạch tổng thể thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN năm 2025 đã hoàn tất. Tại Hội nghị cấp cao lần này, các nhà lãnh đạo sẽ cho ý kiến chỉ đạo về rà soát triển khai Hiến chương ASEAN, thông qua Khung phục hồi tổng thể ASEAN và Kế hoạch triển khai, xem xét hình thành khuôn khổ đi lại an toàn cho doanh nhân, nhà đầu tư trong nỗ lực triển khai nhiệm vụ kép vừa chống dịch, vừa thúc đẩy phục hồi, nâng cao năng lực thể chế và khả năng vận hành hiệu quả của bộ máy ASEAN thích ứng với tình hình mới.
Thủ tướng hoan nghênh ASEAN đã ra Tuyên bố của các Bộ trưởng Ngoại giao nhân kỷ niệm 53 năm thành lập Hiệp hội, cũng như lập trường nguyên tắc nhất quán và cam kết mạnh mẽ của ASEAN trong xây dựng Biển Ðông trở thành vùng biển hòa bình và ổn định, an ninh và an toàn cho tự do lưu chuyển hàng hóa, nơi mà khác biệt, tranh chấp được giải quyết bằng các biện pháp hòa bình, nơi pháp luật được tôn trọng, tuân thủ và các giá trị chung được khẳng định. Thủ tướng nhấn mạnh vai trò của Liên hợp quốc trong thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ, thông báo về việc lần đầu tổ chức Hội nghị cấp cao lãnh đạo nữ ASEAN nhân dịp Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37.
Thủ tướng cho biết, tại dịp này, nhiều Tuyên bố quan trọng với các đối tác sẽ được thông qua, trong đó có Tuyên bố kỷ niệm 15 năm tiến trình Hội nghị cấp cao Ðông Á (EAS), Tuyên bố về tăng cường hợp tác ASEAN+3 trong nâng cao năng lực tự cường kinh tế tài chính trước các thách thức đang nổi lên. Hiệp định Ðối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) cũng đã hoàn tất đàm phán, khẳng định quyết tâm mạnh mẽ về tự do hóa thương mại và liên kết của ASEAN và các đối tác. (Toàn văn bài phát biểu của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đăng số báo ra hôm nay).
★ Cũng tại Lễ khai mạc Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các hội nghị cấp cao liên quan, Bộ Ngoại giao đã ra mắt phiên bản tiếng Anh của cuốn sách "25 năm Việt Nam tham gia ASEAN qua góc nhìn của người trong cuộc" với tựa đề "25 years of Viet Nam in ASEAN: Views from the Inside". Tiếp theo phiên bản tiếng Việt của cuốn sách ra mắt ngày 28-7-2020, phiên bản tiếng Anh sẽ góp phần đưa cuốn sách đến với độc giả nước ngoài, góp phần chào mừng những thành công trong năm 2020, năm Việt Nam làm Chủ tịch ASEAN.
★ Ngay sau lễ khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì điều hành Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 với sự tham dự của các nhà lãnh đạo các nước ASEAN và Tổng Thư ký ASEAN. Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tham dự và trình bày về tình hình dịch Covid-19 và ứng phó trên toàn cầu.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh ý nghĩa đặc biệt của hội nghị cấp cao lần này, xác định đây là dịp để ASEAN hoàn tất toàn bộ chương trình, sáng kiến đã triển khai từ đầu năm tới nay, đồng thời đưa ra phương hướng hợp tác thời gian tới. Thủ tướng cho rằng, trong bối cảnh tình hình quốc tế và khu vực ngày càng diễn biến phức tạp, bất ổn và khó lường, Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 một lần nữa khẳng định tinh thần đoàn kết và bản lĩnh ASEAN vượt qua những sóng gió của thời cuộc, cũng như cam kết mạnh mẽ của tất cả các nước thành viên trong việc xây dựng thành công Cộng đồng ASEAN. Thủ tướng đề nghị, các nhà lãnh đạo ASEAN đóng góp các ý kiến để gợi mở nhiều biện pháp thiết thực để triển khai hiệu quả các mục tiêu trong Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN năm 2025 giai đoạn tới, qua đó ngày càng phát huy vai trò, vị thế của ASEAN trong khu vực và trên trường quốc tế.
Tại hội nghị, các nhà lãnh đạo ASEAN đã rà soát tổng thể tình hình hợp tác ASEAN. Trong đó, các nhà lãnh đạo đặc biệt đánh giá cao vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020 của Việt Nam trong điều phối, dẫn dắt ASEAN giữ vững đà hợp tác, xây dựng trên ba trụ cột Cộng đồng, đồng thời đẩy mạnh hợp tác ứng phó và khắc phục hậu quả của dịch bệnh. Các nhà lãnh đạo ASEAN nhất trí thông qua Ðánh giá giữa kỳ triển khai các Kế hoạch tổng thể thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN năm 2025, ra Tuyên bố Hà Nội về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau năm 2025, tiến hành rà soát triển khai Hiến chương ASEAN, gắn kết phát triển tiểu vùng với tiến trình phát triển chung của ASEAN và triển khai các sáng kiến nâng cao hình ảnh, bản sắc ASEAN trong khu vực.
Trong nỗ lực ứng phó chung với đại dịch Covid-19, các nhà lãnh đạo đã thông qua Khung phục hồi tổng thể ASEAN và Kế hoạch triển khai, Tuyên bố ASEAN về Khung thỏa thuận hành lang đi lại ASEAN, Khung chiến lược ứng phó các tình huống y tế khẩn cấp của ASEAN; chính thức công bố lập Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của ASEAN và thúc đẩy vận hành Quỹ ASEAN ứng phó dịch Covid-19, để hỗ trợ hiệu quả các nhu cầu chống dịch của khu vực, nhất trí kế hoạch lập Trung tâm khu vực ứng phó các tình huống y tế khẩn cấp và dịch bệnh. Các nước tin tưởng rằng, những biện pháp này sẽ giúp người dân lấy lại niềm tin, tăng cường tính cạnh tranh, khôi phục chuỗi cung ứng và dịch vụ bị gián đoạn và từng bước phục hồi bền vững trong trung hạn và dài hạn. Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoàn tất đàm phán RCEP, các nhà lãnh đạo đề nghị sớm ký kết và đưa vào thực thi Hiệp định, đóng góp vào củng cố và cải tiến hệ thống thương mại đa phương công bằng, dựa trên luật lệ.
Các nhà lãnh đạo khẳng định yêu cầu tiên quyết cần duy trì đoàn kết, thống nhất, giữ vững vai trò trung tâm của ASEAN, nâng cao khả năng tự cường, thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, đề cao các nguyên tắc cơ bản trong Hiến chương ASEAN và Quan điểm chung của ASEAN về Ấn Ðộ Dương - Thái Bình Dương (AOIP). Các nước nhất trí ASEAN cần tiếp tục các nỗ lực tạo dựng môi trường thuận lợi cho các nỗ lực đối thoại, hợp tác và xây dựng lòng tin, trong đó bảo đảm đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Ðông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp luật pháp quốc tế, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982). Các nhà lãnh đạo ASEAN khẳng định tiếp tục tích cực hỗ trợ Mi-an-ma tìm giải pháp lâu dài và bền vững nhằm ổn định tình hình, giải quyết các vấn đề nhân đạo tại bang Ra-khin, Mi-an-ma.
Phát biểu ý kiến trong vai trò Chủ tịch ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị cần có cách tiếp cận tổng thể, đồng bộ về kiểm soát đại dịch Covid-19 với sự tham gia của cả Cộng đồng, bảo vệ cuộc sống người dân và thúc đẩy phục hồi toàn diện. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc công bố Việt Nam sẽ đóng góp 100.000 USD vào Quỹ ASEAN ứng phó dịch Covid-19 và cam kết đóng góp thiết bị, vật tư y tế trị giá năm triệu USD cho Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của ASEAN.
Thủ tướng đề nghị ASEAN nỗ lực giữ vững đà hợp tác và liên kết khu vực, triển khai đầy đủ và đúng lộ trình các mục tiêu đề ra trong Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN năm 2025 và thúc đẩy định hướng phát triển giai đoạn mới cho ASEAN. Thủ tướng cho rằng, ASEAN cần tạo thêm động lực mới để nâng cao năng lực cạnh tranh trong thế giới tái định hình hậu Covid-19, khai thác hiệu quả các cơ hội hợp tác nội khối, ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến, nâng cao năng lực chuyển đổi số, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để xác lập vị trí mới của ASEAN trong chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu. Ðể ứng phó các thách thức gay gắt từ dịch bệnh, thiên tai, duy trì các mục tiêu phát triển đồng đều, bền vững, Thủ tướng đề nghị ASEAN đẩy mạnh thu hẹp khoảng cách phát triển, tăng cường kết nối, trong đó có gắn kết phát triển các tiểu vùng, như Mê Công, với phát triển chung của ASEAN để không vùng, miền nào bị bỏ lại phía sau. Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đề cao bản sắc, hình ảnh và giá trị chung của Cộng đồng ASEAN, Thủ tướng ủng hộ tăng cường sử dụng cờ ASEAN và ASEAN ca tại khu vực, thông báo Việt Nam sẽ thực hiện treo cờ ASEAN tại trụ sở các cơ quan Chính phủ từ đầu năm 2021.
Trao đổi về các biện pháp duy trì và củng cố hòa bình và ổn định trong khu vực, Thủ tướng đề nghị ASEAN tiếp tục phát huy vai trò trung tâm về đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin ở khu vực, tiếp tục nỗ lực định hình một cấu trúc khu vực rộng mở, minh bạch, dựa trên luật lệ, đẩy mạnh hình thành và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử và đề cao thượng tôn pháp luật. Thủ tướng nhắc lại AOIP và Tuyên bố chung của các Bộ trưởng Ngoại giao nhân kỷ niệm 53 năm thành lập ASEAN, xác định đây là những cơ sở hữu ích để ASEAN thúc đẩy khu vực Ðông - Nam Á hòa bình, an ninh, trung lập và ổn định, và tăng cường các giá trị hướng tới hòa bình trong khu vực phù hợp luật pháp quốc tế.
Trao đổi về tình hình Biển Ðông, Thủ tướng khẳng định lại quan điểm của Việt Nam, phù hợp với nhận thức chung của ASEAN về nỗ lực, quyết tâm xây dựng Biển Ðông thành vùng biển hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và phát triển. Thủ tướng nhấn mạnh, mọi quốc gia cần thượng tôn pháp luật, coi UNCLOS 1982 là khuôn khổ cho mọi hoạt động trên biển, tự do hàng hải, hàng không, đẩy mạnh xây dựng lòng tin, kiềm chế, không có hành động làm phức tạp tình hình, không quân sự hóa, giải quyết hòa bình các tranh chấp, khác biệt trên cơ sở luật pháp quốc tế. Trên tinh thần đó, việc các bên thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Ðông (DOC) và xây dựng COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982 có ý nghĩa vô cùng
quan trọng.
Kết thúc hội nghị, các nhà lãnh đạo ASEAN thông qua một số văn kiện quan trọng là đề xuất của nước Chủ tịch Việt Nam và được các nước ASEAN và các đối tác ủng hộ như Tuyên bố Hà Nội về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau năm 2025, Tuyên bố Hà Nội về Tăng cường công tác xã hội hướng đến một Cộng đồng ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng.
★ Trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các hội nghị cấp cao liên quan, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì
Lễ công bố Ðánh giá giữa kỳ triển khai các Kế hoạch tổng thể thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN năm 2025 và Kế hoạch tổng thể Kết nối ASEAN năm 2025, Khung phục hồi tổng thể của ASEAN và thành lập Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của ASEAN.
Phát biểu ý kiến khai mạc hoạt động, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, trong vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020, đánh giá cao những thành quả Cộng đồng ASEAN đạt được trong năm 2020. Thủ tướng nhấn mạnh, đây là những kết quả rất phong phú, cả về chiều sâu lẫn tầm mức. Nỗ lực của các quốc gia thành viên ASEAN đã giúp cả Cộng đồng ASEAN vượt qua nhiều cơn gió ngược của khó khăn, thách thức hướng tới bến bờ mới của hòa bình, ổn định bền vững, phát triển, phồn vinh lâu dài. Thay mặt lãnh đạo các nước ASEAN, Thủ tướng ghi nhận và đánh giá cao công sức của Cộng đồng ASEAN để đạt được các kết quả hôm nay. Thủ tướng đề nghị ASEAN cần tiếp tục nỗ lực không ngừng trong bối cảnh thời gian khá hạn hẹp và khối lượng công việc rất lớn. Thủ tướng khẳng định, đoàn kết là cơ sở, hợp tác là chìa khóa cho những thành công của ASEAN.
Trong vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã công bố kết quả Ðánh giá giữa kỳ triển khai các Kế hoạch tổng thể thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN năm 2025 và Kế hoạch tổng thể Kết nối ASEAN năm 2025, Khung phục hồi tổng thể của ASEAN và chính thức thành lập Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của ASEAN. Thủ tướng gửi lời cảm ơn chân thành đến các nước thành viên ASEAN, các đối tác và tổ chức quốc tế đã ủng hộ và hợp tác chặt chẽ cùng Việt Nam, Chủ tịch ASEAN năm 2020 để đạt được các kết quả này.
★ Sau Phiên toàn thể Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị cấp cao ASEAN - Trung Quốc lần thứ 23, với sự tham dự của lãnh đạo cấp cao các nước ASEAN, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường và Tổng Thư ký ASEAN.
Phát biểu khai mạc hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, Quan hệ đối tác chiến lược và hợp tác toàn diện ASEAN - Trung Quốc là một trong những quan hệ đối tác năng động và thực chất nhất của ASEAN; Trung Quốc và ASEAN đều là đối tác thương mại hàng đầu của nhau. Trên nền tảng của ba thập kỷ nỗ lực và đóng góp của cả hai bên, quan hệ đối thoại và hợp tác giữa ASEAN và Trung Quốc không ngừng được thúc đẩy và mở rộng trên nhiều lĩnh vực, đem lại những lợi ích thiết thực cho cả hai bên. Thủ tướng nhấn mạnh, Trung Quốc là đối tác đầu tiên trao đổi và phối hợp với ASEAN về hợp tác ứng phó dịch Covid-19, cùng ASEAN triển khai nhiều hoạt động cụ thể, thiết thực về chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, hỗ trợ nâng cao năng lực y tế dự phòng trong phòng chống Covid-19. Mặc dù bị thách thức bởi đại dịch, các hoạt động hợp tác ASEAN - Trung Quốc vẫn được tiến hành theo kế hoạch dưới hình thức linh hoạt; trao đổi thương mại giữa các nước ASEAN và Trung Quốc tiếp tục được duy trì ổn định.
Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường khẳng định, ASEAN là ưu tiên cao trong chính sách láng giềng của Trung Quốc. Trung Quốc tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng cộng đồng, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực, phối hợp chặt chẽ với ASEAN nâng cao năng lực dự phòng ứng phó dịch bệnh, đồng thời nỗ lực giảm thiểu tác động về kinh tế - xã hội của dịch bệnh, hỗ trợ phục hồi và phát triển bền vững. Trung Quốc khẳng định phối hợp chặt chẽ với ASEAN trong nỗ lực nghiên cứu và sản xuất vắc-xin phòng Covid-19 và thuốc điều trị, sẽ xem xét tích cực hỗ trợ người dân các nước ASEAN được tiếp cận rộng rãi với vắc-xin.
Về định hướng hợp tác thời gian tới, hai bên nhấn mạnh cần tiếp tục hợp tác ứng phó hiệu quả dịch Covid-19 và triển khai các nỗ lực phục hồi kinh tế sau đại dịch. Hai bên nhất trí triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động giai đoạn tiếp theo (2021-2025) vừa được thông qua, nhất trí năm 2021 là năm Phát triển bền vững ASEAN - Trung Quốc, đẩy mạnh liên kết thương mại, bảo đảm duy trì chuỗi cung ứng khu vực, triển khai hiệu quả Hiệp định Thương mại tự do ASEAN - Trung Quốc, thúc đẩy tự do hóa thương mại, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, bảo đảm an ninh mạng, phát triển kinh tế số... Trung Quốc khẳng định sẽ khuyến khích nhập khẩu các mặt hàng nông sản từ ASEAN, tạo điều kiện cho các nhà đầu tư Trung Quốc tăng cường đầu tư vào ASEAN cũng như các doanh nghiệp ASEAN sang đầu tư, kinh doanh tại Trung Quốc.
Các nước ASEAN hoan nghênh Trung Quốc cam kết hỗ trợ một triệu USD cho Quỹ ASEAN ứng phó dịch Covid-19 cũng như hỗ trợ các quốc gia thành viên nâng cao năng lực dự phòng ứng phó dịch bệnh. ASEAN đề nghị Trung Quốc tiếp tục ủng hộ các sáng kiến phòng chống dịch bệnh của ASEAN, trong đó có Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp ASEAN, cùng với nỗ lực khắc phục hậu quả dịch bệnh và thúc đẩy phục hồi thông qua Khung phục hồi tổng thể ASEAN, vừa được công bố tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37.
Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, các nhà lãnh đạo hai bên chia sẻ tầm quan trọng của xây dựng Biển Ðông thành vùng biển hòa bình, an ninh, ổn định và hợp tác. Lập trường nguyên tắc của ASEAN về đề cao thượng tôn pháp luật, tăng cường đối thoại, xây dựng lòng tin, kiềm chế, không có hành động làm phức tạp tình hình, giải quyết hòa bình các tranh chấp, khác biệt trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS) được khẳng định nhất quán.
Hướng tới năm 2021 kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ và cùng nhau vượt qua khó khăn thử thách hiện nay, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề xuất hai bên tăng cường hợp tác đẩy lùi đại dịch Covid-19, khắc phục hậu quả dịch bệnh và thúc đẩy phục hồi toàn diện. Theo hướng đó, hai bên cần tích cực hỗ trợ các doanh nghiệp tận dụng các lợi thế từ khoa học công nghệ và chuyển đổi số để phục hồi, bảo đảm ổn định chuỗi cung ứng và tăng cường kết nối, thúc đẩy phát triển bền vững, lấy con người làm trung tâm và không bỏ ai ở lại phía sau. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, là nước lớn và là nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới, vai trò và đóng góp tích cực, trách nhiệm của Trung Quốc đối với hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực và toàn cầu luôn được đánh giá cao. Thủ tướng hoan nghênh Trung Quốc ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và đóng góp tích cực cho các nỗ lực thúc đẩy đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin thông qua các khuôn khổ do ASEAN chủ trì và dẫn dắt ở khu vực.
Về tình hình Biển Ðông, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định lại lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Ðông như đã nêu rõ tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36 tháng 6-2020 và Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 tháng 9-2020 cũng như tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 dịp này. Thủ tướng nhấn mạnh, hai bên cần tiếp tục nỗ lực thực hiện đầy đủ, nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Ðông (DOC) và nỗ lực xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Ðông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp luật pháp quốc tế, UNCLOS.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ tin tưởng sự tin cậy và hiểu biết lẫn nhau, hữu nghị và hợp tác được tạo dựng trong ba thập kỷ qua giữa ASEAN và Trung Quốc sẽ tiếp tục được thúc đẩy, đóng góp cho ổn định và phát triển của khu vực.
★ Chiều 12-11, Hội nghị cấp cao ASEAN - Nhật Bản lần thứ 23 diễn ra dưới sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, trong cương vị Chủ tịch ASEAN 2020, đồng thời là nước điều phối quan hệ ASEAN - Nhật Bản. Tham dự có Thủ tướng Nhật Bản Xư-ga Y-ô-si-hi-đê, lãnh đạo các nước ASEAN và Tổng Thư ký ASEAN.
Trong phát biểu khai mạc hội nghị và phát biểu chung thay mặt ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, Nhật Bản luôn là đối tác tin cậy của ASEAN, đóng góp tích cực cho đối thoại, hợp tác vì hoà bình, ổn định và thịnh vượng tại khu vực. Vinh dự đảm nhận vai trò điều phối quan hệ ASEAN - Nhật Bản, Việt Nam khẳng định sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Nhật Bản và các nước ASEAN khác để mở rộng và làm sâu sắc hơn nữa Quan hệ đối tác chiến lược và hợp tác toàn diện giữa hai bên, phát huy nền tảng "mối quan hệ đối tác từ trái tim đến trái tim". Thủ tướng hoan nghênh Nhật Bản ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN, tích cực tham gia đóng góp vào các khuôn khổ đối thoại và hợp tác khu vực do ASEAN chủ trì. Thủ tướng ghi nhận Nhật Bản tiếp tục là đối tác kinh tế hàng đầu, đối tác thương mại lớn thứ tư và là nhà đầu tư thứ hai của ASEAN. ASEAN đã trở thành điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư và doanh nghiệp Nhật Bản có nhu cầu đa dạng hoá thị trường cũng như điểm đến đầu tư trong xu thế chuyển dịch các chuỗi cung ứng tại khu vực.
Thủ tướng Nhật Bản Xư-ga Y-ô-si-hi-đê đánh giá cao Quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Nhật Bản, ủng hộ đoàn kết ASEAN và coi trọng vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực; đánh giá cao các nỗ lực của ASEAN trên tinh thần gắn kết và chủ động thích ứng, trong ứng phó dịch bệnh ngay từ khi mới bùng phát, khẳng định tiếp tục hỗ trợ ASEAN kiểm soát và ngăn ngừa dịch lây lan, thúc đẩy
phục hồi.
Các nhà lãnh đạo ASEAN và Nhật Bản ghi nhận những kết quả tích cực trong triển khai Kế hoạch hành động 2018 - 2022 thực hiện Tuyên bố Tầm nhìn quan hệ hữu nghị và hợp tác ASEAN - Nhật Bản, với 95% các dòng hành động đã và đang được triển khai. Các nước ASEAN hoan nghênh các sáng kiến, đề xuất hợp tác thiết thực của Nhật Bản tại Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN+3 về Covid-19 tháng 4-2020; đánh giá cao Nhật Bản cam kết đóng góp một triệu USD cho Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19 và đặc biệt hỗ trợ 50 triệu USD thành lập Trung tâm ASEAN ứng phó các tình huống y tế công cộng khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi. Trong thời gian tới, hai bên nhất trí tiếp tục phối hợp chặt chẽ trong kiểm soát và đẩy lùi nguy cơ Covid-19, khắc phục các tác động tiêu cực của dịch bệnh, từng bước phục hồi và ổn định đời sống kinh tế - xã hội, duy trì chuỗi sản xuất - cung ứng khu vực… Hai bên khẳng định triển khai hiệu quả Nghị định thư thứ nhất sửa đổi Hiệp định Ðối tác kinh tế toàn diện ASEAN - Nhật Bản có hiệu lực từ tháng 8-2020, tiếp thêm động lực mới tăng cường trao đổi thương mại và đầu tư hai bên. ASEAN khẳng định luôn là thị trường rộng mở đối với các nhà đầu tư và doanh nghiệp quốc tế, trong đó có Nhật Bản.
Tại hội nghị, hai bên nhất trí thông qua Tuyên bố về Hợp tác ASEAN - Nhật Bản về quan điểm chung của ASEAN về Ấn Ðộ Dương - Thái Bình Dương (AOIP).
Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, các nhà lãnh đạo nhìn nhận còn những nguy cơ tiềm ẩn đe dọa hòa bình, an ninh và ổn định ở các khu vực trên thế giới, trong đó có vùng Biển Hoa Ðông và Biển Ðông. ASEAN và Nhật Bản nhấn mạnh tầm quan trọng của đối thoại, xây dựng lòng tin, thượng tôn pháp luật, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế. Nhật Bản khẳng định ủng hộ lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Ðông, kiềm chế, không có hành động làm phức tạp tình hình, không quân sự hóa, nỗ lực xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Ðông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp luật pháp quốc tế và UNCLOS.
Trong khuôn khổ hội nghị, với sự chứng kiến của Thủ tướng Nhật Bản và các nhà lãnh đạo ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã công bố chính thức thành lập Trung tâm ASEAN ứng phó các tình huống y tế công cộng khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi (AC-PHEED) với sự hỗ trợ tích cực của Nhật Bản, góp phần nâng cao năng lực y tế, tăng cường khả năng điều phối quốc gia và khu vực, ứng phó dịch bệnh trong tương lai.
★ Chiều cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị cấp cao ASEAN - Hàn Quốc lần thứ 21, với sự tham dự của lãnh đạo các nước ASEAN và Tổng thống Hàn Quốc Mun Chê In.
Phát biểu khai mạc hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, là đối tác kinh tế hàng đầu của nhau, chia sẻ nhu cầu về hợp tác và liên kết khu vực, ASEAN và Hàn Quốc cần tiếp tục đẩy mạnh phối hợp và hợp tác, nhất là thông qua các khuôn khổ do ASEAN dẫn dắt, đóng góp cho hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực.
Tổng thống Hàn Quốc đánh giá cao tinh thần "Gắn kết và Chủ động thích ứng" của ASEAN đã phát huy hiệu quả, tạo tiền đề cho nhiều thành công trong kiểm soát đại dịch Covid-19; khẳng định sẵn sàng chung tay cùng ASEAN vượt qua khó khăn do dịch bệnh gây ra, công bố đóng góp một triệu USD cho Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19, hỗ trợ gói thiết bị, vật tư y tế năm triệu USD giúp các nước ASEAN, ủng hộ ASEAN triển khai Khung phục hồi tổng thể và nỗ lực nối lại hợp tác thương mại, đầu tư thông qua tạo thuận lợi đi lại giữa ASEAN và Hàn Quốc. Tổng thống Mun Chê In cũng cam kết sẽ đẩy mạnh triển khai "Chính sách hướng Nam mới" mở rộng với ưu tiên tăng cường và làm sâu sắc hơn nữa hợp tác với ASEAN.
Trao đổi về định hướng hợp tác thời gian tới, hai bên ủng hộ tiếp tục hợp tác chặt chẽ nhằm đẩy lùi dịch bệnh, trong đó chú trọng nghiên cứu phát triển vắc-xin hiệu quả, bảo đảm người dân được tiếp cận đầy đủ và hợp lý, nâng cao năng lực hệ thống y tế công cộng khẩn cấp khu vực, nhất trí triển khai các Sáng kiến chung về Thúc đẩy kết nối kinh tế ASEAN - Hàn Quốc ứng phó dịch Covid-19, đẩy mạnh hợp tác về kinh tế số, đổi mới sáng tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, phát triển các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa, hỗ trợ khởi nghiệp… nhằm tạo động lực kinh tế vững chắc vượt qua dịch bệnh.
ASEAN đề nghị Hàn Quốc tiếp tục ủng hộ các sáng kiến phòng chống dịch bệnh của ASEAN. Hai bên nhất trí đẩy mạnh hợp tác phát triển đồng đều, ủng hộ các nỗ lực thu hẹp khoảng cách phát triển, xóa đói giảm nghèo, hợp tác phát triển tiểu vùng, trong đó có Mê Công - Hàn Quốc, nâng cao năng lực ứng phó các thách thức đang nổi lên như biến đổi khí hậu, quản lý thiên tai, bảo vệ môi trường, phát triển rừng bền vững và giảm thiểu rác thải nhựa…
Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực cùng quan tâm như tình hình bán đảo Triều Tiên, Biển Ðông..., các nhà lãnh đạo hai bên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo đảm hòa bình, an ninh, ổn định trong khu vực, tự do hàng hải và hàng không trong khu vực, trong đó có Biển Ðông, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế và UNCLOS.
Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, hai bên cần đẩy mạnh hơn nữa hợp tác và phối hợp hiệu quả trong nghiên cứu và phát triển vắc-xin phòng Covid-19, tìm phương thức điều trị dịch bệnh, nghiên cứu triển khai các hình thức linh hoạt, hỗ trợ duy trì ổn định các luồng trao đổi thương mại - đầu tư giữa hai bên, thúc đẩy hợp tác về phát triển xanh, bền vững. Thủ tướng khẳng định, là nước điều phối quan hệ ASEAN - Hàn Quốc giai đoạn 2021 - 2024, Việt Nam sẽ phối hợp chặt chẽ với Hàn Quốc và các nước ASEAN phát huy các nền tảng đã có và tiếp nối nỗ lực của Bru-nây, nước điều phối hiện nay, đưa quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Hàn Quốc ngày càng phát triển thực chất, cùng có lợi, đóng góp vào hòa bình, ổn định và hữu nghị, hợp tác ở khu vực.
★ Chiều 12-11, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị cấp cao ASEAN - Ấn Ðộ lần thứ 17. Lãnh đạo các nước ASEAN, Thủ tướng Ấn Ðộ Na-ren-đra Mô-đi và Tổng Thư ký ASEAN dự.
Tại hội nghị, lãnh đạo ASEAN và Ấn Ðộ tái cam kết định hướng quan hệ ASEAN - Ấn Ðộ trong thế kỷ 21. Dựa trên các giá trị chung, giao thoa giữa các dân tộc và những mối liên hệ lâu đời, các nước khẳng định mối quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Ấn Ðộ có giá trị đặc biệt đối với hòa bình, ổn định, phát triển và phồn vinh trong khu vực Ấn Ðộ Dương, Thái Bình Dương rộng lớn, giàu tiềm năng. Lãnh đạo các nước ASEAN hoan nghênh việc Ấn Ðộ triển khai mạnh mẽ chính sách "hướng Ðông" tập trung thúc đẩy quan hệ phong phú, đa dạng và sâu sắc với ASEAN. Trao đổi về cuộc đấu tranh chống đại dịch Covid-19, các nước ASEAN mong muốn Ấn Ðộ chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ ASEAN phát triển vắc-xin phòng Covid-19; bày tỏ mong muốn ASEAN và Ấn Ðộ sẽ hợp tác bảo đảm dòng chảy thương mại và đầu tư thông suốt, giảm thiểu tác động làm đứt gãy chuỗi cung ứng do dịch bệnh trên cơ sở các thỏa thuận giữa hai bên, trong đó có Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN - Ấn Ðộ (ATIGA).
Ðánh giá cao những nỗ lực của ASEAN trong phát triển kinh tế, thương mại và đầu tư, Thủ tướng Ấn Ðộ Na-ren-đra Mô-đi khẳng định, ASEAN luôn là một bộ phận quan trọng trong các chiến lược đối ngoại của Ấn Ðộ; cho rằng các khuôn khổ do ASEAN thành lập và dẫn dắt là những cơ sở vững chắc cho xây dựng lòng tin trong khu vực. Ðề cập hợp tác kiểm soát dịch bệnh, Thủ tướng Ấn Ðộ công bố, Ấn Ðộ sẽ đóng góp một triệu USD cho Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19; khẳng định sẽ cùng ASEAN thúc đẩy hợp tác, hướng tới nghiên cứu và phát triển thành công vắc-xin phòng Covid-19 hiệu quả, giá cả phải chăng, phục vụ cho cộng đồng.
Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, hai bên cam kết sẽ tiếp tục triển khai hợp tác trong ứng phó các thách thức truyền thống và phi truyền thống. Thủ tướng Mô-đi bày tỏ, Ấn Ðộ sẵn sàng cùng các nước ASEAN hợp tác, phấn đấu vì khu vực Biển Ðông hòa bình, ổn định an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không. Ấn Ðộ khẳng định sự ủng hộ đối với lập trường của ASEAN về Biển Ðông, nhất là các nguyên tắc không sử dụng vũ lực và đe dọa sử dụng vũ lực trong giải quyết tranh chấp, không quân sự hóa, tôn trọng luật pháp quốc tế, UNCLOS.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Hội nghị cấp cao ASEAN - Ấn Ðộ, bày tỏ chia sẻ ý kiến của các nước, đánh giá cao vai trò của Ấn Ðộ trong thúc đẩy hợp tác vì hòa bình, ổn định, hợp tác trong khu vực. Thủ tướng bày tỏ mong muốn Ấn Ðộ tham gia sâu rộng hơn trong các lĩnh vực hợp tác ASEAN, cùng các nước đấu tranh thắng lợi với đại dịch Covid-19 vì sự an toàn của người dân; hoan nghênh Ấn Ðộ tích cực thúc đẩy hợp tác Mê Công - Sông Hằng, mong những dự án trong khuôn khổ này sẽ đóng góp thiết thực cho tiến trình thu hẹp khoảng cách trong ASEAN.
Kết thúc hội nghị, Chủ tịch hội nghị đã ra Tuyên bố Chủ tịch về kết quả Hội nghị cấp cao ASEAN - Ấn Ðộ lần thứ 17.
★ Tối cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị cấp cao Lãnh đạo nữ ASEAN. Cùng dự hội nghị có Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng, lãnh đạo các nước ASEAN, đại diện lãnh đạo nữ các nước ASEAN, Hoàng hậu Vương quốc Hà Lan, Phó Chủ tịch Ngân hàng Thế giới và Tổng Thư ký ASEAN.
Phát biểu khai mạc hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao vai trò quan trọng của phụ nữ trong phát triển của quốc gia, cũng như trong tiếp cận và giải quyết những thách thức an ninh đa chiều, đa dạng đang đặt ra cho cộng đồng khu vực và quốc tế. Nêu rõ những thách thức mà phụ nữ thế giới và khu vực vẫn phải đối mặt, Thủ tướng đề nghị hội nghị trao đổi, đưa ra các giải pháp, xác định phương thức bảo vệ nữ quyền, hỗ trợ phụ nữ phát huy vai trò và đóng góp cho xây dựng Cộng đồng ASEAN, phục hồi tổng thể sau dịch bệnh…
Chia sẻ quan điểm của Chủ tịch Hội nghị, các đại biểu ghi nhận những nỗ lực không ngừng nghỉ của ASEAN trong thúc đẩy bình đẳng giới, nâng cao nữ quyền và vai trò của phụ nữ và các em gái. Lãnh đạo các nước ASEAN khẳng định, phụ nữ đang là những "người anh hùng thầm lặng", đóng góp quan trọng cho mọi lĩnh vực đời sống quốc gia cũng như trong từng gia đình.
Ðại diện cho Việt Nam, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đánh giá cao sự quan tâm của lãnh đạo ASEAN trong thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ, đề nghị ASEAN tiếp tục duy trì đà hợp tác trong lĩnh vực này để xây dựng một Cộng đồng ngày càng gắn kết, bền vững và bao trùm. Ðể tiếp tục phát huy vai trò, đóng góp thiết thực của phụ nữ cho công cuộc phục hồi toàn diện và bền vững của ASEAN, cũng như trong củng cố và xây dựng Cộng đồng ASEAN, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề xuất cần bảo đảm những quyền lợi chính đáng về kinh tế và sức khỏe của phụ nữ song song triển khai các biện pháp về bình đẳng giới.
Kết thúc hội nghị, các đại biểu đã ra Tuyên bố báo chí của hội nghị.
★ Ngày 12-11, tại Hà Nội, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) chủ trì tổ chức Hội nghị cấp cao kinh doanh Việt Nam 2020 (VBS 2020). Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình dự và phát biểu ý kiến. Cùng dự, có hơn 1.500 đại biểu trong nước và quốc tế tham gia trực tiếp, trực tuyến toàn cầu. Ðây là hội nghị nằm trong khuôn khổ các hoạt động bên lề Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37, nhằm xúc tiến thương mại và đầu tư, quy tụ hàng nghìn nhà đầu tư trong, ngoài nước tới tìm hiểu cơ hội hợp tác với Việt Nam.
Phát biểu ý kiến tại hội nghị, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình khẳng định, Chính phủ Việt Nam luôn đồng hành cùng cộng đồng DN và người dân, tích cực, chủ động, đổi mới, sáng tạo và gắn kết, cùng tận dụng tốt nhất các cơ hội mà cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và hội nhập quốc tế mang lại, vươn lên phát triển bao trùm và bền vững. Phó Thủ tướng nêu rõ, để thúc đẩy phát triển kinh tế, Việt Nam chủ trương xây dựng một Chính phủ kiến tạo phát triển, liêm chính, hành động quyết liệt, phục vụ người dân; tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, cũng như thúc đẩy nền kinh tế số, xã hội số. Hướng tới phát triển bền vững, Chính phủ sẽ hỗ trợ hạ tầng kỹ thuật số, công nghệ thông tin và truyền thông, đào tạo nhân lực chất lượng cao, giàu kỹ năng nhằm đưa tỷ trọng của kinh tế số lên 20% GDP của cả nước vào năm 2025. Ngoài ra, Chính phủ cũng sẽ ưu tiên đầu tư và triển khai nhanh các dự án kết cấu hạ tầng, đặc biệt là kết cấu hạ tầng chiến lược, hạ tầng xương sống số về cả ba phương diện số lượng, chất lượng và tính đồng bộ hướng đến mục tiêu Việt Nam trở thành nền kinh tế có thu nhập cao, kinh tế xanh và bền vững. Nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, nhất là giáo dục đại học và đào tạo lao động giàu kỹ năng phục vụ sự phát triển của nền kinh tế hiện đại.
