Miếng bánh lợi nhuận không thể chia đều

Thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam đã trải qua một năm 2021 đầy khởi sắc với hàng loạt kỷ lục mới về điểm số, thanh khoản và số lượng tài khoản nhà đầu tư cá nhân.

"Gom mua bắt đáy"

Nhìn lại diễn biến thị trường có thể thấy, tại thời điểm đầu năm, thị trường rung lắc mạnh khi dịch Covid-19 bùng phát lần thứ 3 tại Hải Dương và Quảng Ninh. Đợt giảm này đã lấy đi VN Index khoảng 200 điểm kể từ đỉnh 1.200 điểm chỉ sau ít phiên. Thời điểm đó, nhiều nhà đầu tư, nhất là các nhà đầu tư mới (nhà đầu tư F0), đã hoang mang bán tháo cổ phiếu khiến VN Index sụt giảm về mức 1.023,94 điểm. Tuy nhiên, trái ngược với các nhà đầu tư cá nhân, nhiều nhà đầu tư tổ chức, những nhà đầu tư lâu năm đã bình tĩnh bắt đáy những mã cổ phiếu có nội tại tốt, không tăng giá ăn theo thị trường. Cho đến khi tâm lý nhà đầu tư ổn định trở lại, thị trường chứng khoán Việt Nam bứt phá qua mốc 1.200 điểm vào đầu tháng 4 và liên tiếp thiết lập các kỷ lục mới.

Cuối tháng 5 và 6, VN Index liên tiếp bước qua các ngưỡng cản 1.300 điểm và 1.400 điểm một cách dễ dàng. Đóng cửa phiên ngày 29/6, VN Index vượt qua ngưỡng 1.400 điểm đạt 1.410,04 điểm, tăng 27,74% so thời điểm cuối năm 2020. Trên sàn HNX, HNX Index cũng ghi nhận mức tăng 59,41% so phiên cuối năm 2020 lên 323,79 điểm. Còn đối với chỉ số UPCOM-Index của thị trường UPCoM tăng 21,29% lên 90,3 điểm.

Nhưng, sang quý III vừa qua, bởi tác động của đại dịch Covid-19, thị trường biến động trồi sụt trong tháng 7, rồi đi ngang trong hai tháng 8 và tháng 9 khi phải đối mặt nhiều thông tin tiêu cực đến từ yếu tố vĩ mô. Nhà đầu tư lại có những đợt bán tháo mạnh trong những phiên chỉ số VN Index đảo chiều giảm mạnh.

Sang tháng 10, sức mua mạnh mẽ của các nhà đầu tư đã khiến tất cả các mã cổ phiếu tăng mạnh, trong đó những cổ phiếu dưới mệnh giá tăng vọt lên trên mệnh giá thậm chí vượt qua ngưỡng 20.000 đồng/cổ phiếu.

Đáng chú ý, trong tháng 11, chỉ số VN Index thiết lập đỉnh lịch sử mới vượt mức 1.500 điểm vào ngày 25/11, chỉ số HNX-Index thiết lập đỉnh 468,73 điểm vào ngày 18/11, tăng 130,76% so cuối năm 2020.

Bước sang tháng 12, mặc dù nhiều mã cổ phiếu blue-chip cùng với các mã penny sụt giảm theo sự phân hóa của từng nhóm ngành, nhưng tính đến phiên giao dịch ngày 20/11, VN Index đóng cửa thị trường vẫn đạt mức 1.477,33 điểm, tăng 379,79 điểm (+34,60%) so cuối năm 2020-là một trong những chỉ số có mức tăng ấn tượng nhất khu vực..

Sự lớn mạnh của "cá mập" F0

Thực tế cho thấy, các nhà đầu tư chứng khoán cá nhân ở các thị trường phát triển, đều phải thuê tư vấn độc lập, hoặc đầu tư vào các quỹ để kiếm lợi nhuận. Nhưng ở Việt Nam, vẫn có lượng lớn nhà đầu tư không có chiến lược và nguyên tắc đầu tư mà thường thông qua môi giới, hay người thân, bạn bè "rỉ tai" hoặc vào các room kín để được phím mua-bán bằng ba chữ cái (mã cổ phiếu). Vậy nên, trong các đợt sóng của năm 2021, đã có nhiều nhà đầu tư phải nhận quả đắng vì lỡ "đu đỉnh" của nhiều mã cổ phiếu nóng mang tính đầu cơ cao...

Tuy vậy, năm 2021 cũng ghi nhận sự lớn mạnh của đội ngũ nhà đầu tư F0 được trang bị kiến thức tốt về thị trường chứng khoán. Trong số họ có những "cá mập" với lượng tiền khá lớn và được trang bị đầy đủ kiến thức. Một số khác là những nhà đầu tư bị thua lỗ trong giai đoạn thị trường sụt giảm sâu từ các năm 2007-2008 quay trở lại với kiến thức và kinh nghiệm tích lũy được khá nhiều. Phần lớn các nhà đầu tư có tư duy phân bổ tài sản, đầu tư vào chứng khoán ở một mức độ trong giới hạn quản lý được rủi ro, phân bổ cổ phiếu ra làm nhiều danh mục của từng nhóm, ngành khác nhau. Chưa kể, thị trường có thêm nhiều sản phẩm phái sinh, chứng quyền. Nhà đầu tư có nhiều công cụ tham gia thị trường hơn.

Theo các chuyên gia phân tích, nền kinh tế Việt Nam đang được dự báo sẽ phát triển năng động với tốc độ tăng trưởng GDP cao, số lượng và loại hình doanh nghiệp gia tăng lớn mạnh nhanh chóng, tầng lớp trung lưu tăng mạnh trong khi tỷ lệ người dân tham gia thị trường chứng khoán còn rất nhỏ (khoảng 2%), xu hướng và tốc độ số hóa đang diễn ra nhanh chóng cùng với sự thay đổi về nhận thức, hành vi của người dân, doanh nghiệp… là những yếu tố tạo ra cơ hội phát triển to lớn cho thị trường chứng khoán trong ngắn và dài hạn.

Theo công bố của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam, tính đến ngày 30/11/2021, tổng số lượng tài khoản nhà đầu tư cá nhân đạt 4,03 triệu tài khoản. Trong tháng 11, khi VN Index lập đỉnh mới, số lượng nhà đầu tư mở tài khoản đã lên tới mức kỷ lục 220.602 tài khoản, tăng hơn 70% so tháng 10. Đưa tổng số tài khoản cá nhân mở mới của 11 tháng năm 2021 đạt hơn 1,3 triệu tài khoản, gấp hơn ba lần so với cả năm 2020.