Theo ông Đinh Xuân Đình, Chủ tịch Chi hội Di sản văn hóa Việt Nam huyện Minh Hóa, làn điệu Hò thuốc cá là làn điệu dân ca đặc trưng của người dân Minh Hóa. Hò thuốc ra đời bắt nguồn từ nghề thuốc cá tập thể khi giã, hoặc đâm nhỏ rễ cây tèng rồi chế thành thuốc thả xuống khe, suối để bắt cá.
Hò thuốc có nhịp điệu linh hoạt, khẩn trương theo nhịp chày giã thuốc. Ngày nay, hò thuốc được diễn xướng trong các cuộc hội hè, đình đám như lễ hội, đám cưới và cả khi ru con, đặc biệt là vào dịp hội rằm tháng ba ở Minh Hóa; trong đó, phần hò và xố vẫn được diễn xuất như khi hò trong lao động, chỉ khác động tác giã cây tèng được thay bằng nhịp vỗ tay của mọi người trong cuộc vui.
Ghi nhận nét đặc sắc của làn điệu dân ca hò thuốc cá cũng như những nỗ lực gìn giữ, trao truyền để lưu giữ nét đẹp văn hóa truyền thống đó, đầu tháng 2 vừa qua, Bộ Thể thao, Văn hóa và Du lịch đã có quyết định công bố Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia “Nghệ thuật trình diễn dân gian, tri thức dân gian hò thuốc cá huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình”.
Tại buổi lễ, đại diện Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trao bằng chứng nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia “Nghệ thuật trình diễn dân gian, tri thức dân gian hò thuốc cá huyện Minh Hóa” cho lãnh đạo huyện Minh Hóa. Đồng thời, lãnh đạo tỉnh Quảng Bình cũng trao bằng công nhận Di tích lịch sử cấp tỉnh đối với “Căn cứ kháng chiến của Vua Hàm Nghi ở Minh Hóa”.
Chia vui với đồng bào huyện miền núi Minh Hóa, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Bình Trần Hải Châu nhấn mạnh, sự kiện nghệ thuật trình diễn dân gian, tri thức dân gian hò thuốc cá Minh Hóa được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; căn cứ kháng chiến của Vua Hàm Nghi ở Minh Hóa được xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh đã thể hiện sự trân trọng và ghi nhận của Đảng, Nhà nước và của tỉnh, khẳng định những giá trị và đóng góp của văn hóa Minh Hóa trong cộng đồng nền văn hóa Việt Nam.
Vì thế, huyện Minh Hóa cần phối hợp chặt chẽ các sở, ngành liên quan, sớm triển khai xây dựng đề án, kế hoạch bảo tồn và phát huy giá trị Di sản văn hóa phi vật thể “Nghệ thuật trình diễn dân gian, tri thức dân gian hò thuốc cá”, nhất là việc truyền dạy hò thuốc cá trong các trường học; quảng bá, giới thiệu nghệ thuật này đến đông đảo công chúng.
