Tốt nghiệp Trường đại học Bách khoa TP Hồ Chí Minh và đang có công việc tốt ở thành phố, nhưng cô gái dân tộc Khmer Thạch Thị Chal Thi (sinh năm 1989 tại thị trấn Tiểu Cần, huyện Tiểu Cần, Trà Vinh) cùng chồng quay về quê hương khởi nghiệp. Như rất nhiều thanh niên nông thôn từ quê lên phố học tập, rồi mưu sinh nhưng vẫn luôn đau đáu về quê nhà, Thi thương người dân nghèo quê mình không sống được với nghề trồng dừa, thương những thanh niên phải bỏ nghề phiêu bạt đi kiếm sống. Thông thường, cây dừa phải mất 5 năm chăm sóc mới đến thời điểm thu hái, nhưng giá thường rẻ như cho. Làm sao để người trồng dừa có thể sống với nghề? Chal Thi bỏ công sức tìm kiếm câu trả lời. "Tôi thấy nước ngoài có sáng kiến tăng giá trị cho trái dừa bằng việc thu mật từ hoa dừa. Tôi nghĩ mình cũng có thể làm được như thế từ dừa Trà Vinh", cô gái tự tin.
Từ ý tưởng cùng quyết tâm mạnh mẽ, cả hai vợ chồng Thi vận dụng tất cả kiến thức học được từ trường đại học, rồi tìm hiểu kinh nghiệm thực tế để có thể thu mật hoa dừa. Sau nhiều nỗ lực vượt khó, năm 2019, Chal Thi thành lập Công ty TNHH Trà Vinh FARM, doanh nghiệp đầu tiên ở Việt Nam chuyên sản xuất các sản phẩm chế biến từ mật hoa dừa. Vấn đề đau đầu nhất chính là vốn hoạt động. Nhưng rất may mắn, công ty của Chal Thi tiếp cận được Chương trình hỗ trợ từ Dự án Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa (Dự án SME Trà Vinh) do Chính phủ Canada tài trợ. Với khoản kinh phí 300 triệu đồng nhận được, Thi đầu tư vào mua sắm thiết bị máy móc hiện đại.
Đến nay, nhiều sản phẩm của Công ty TNHH Trà Vinh FARM đã xuất hiện trên thị trường, nhận được sự phản hồi tích cực từ người tiêu dùng, UBND tỉnh Trà Vinh cũng đã chứng nhận sản phẩm nước uống mật hoa dừa đạt OCOP 4 sao. Công ty cũng có sản phẩm xuất khẩu. Không chỉ tạo việc làm cho hàng chục lao động tại địa phương, Chal Thi còn liên kết với nhiều hộ dân để mở rộng nguồn cung mật dừa, giúp bà con trong vùng cải thiện nguồn thu từ cây dừa. Từ câu chuyện của người tiên phong, Chal Thi đã truyền cảm hứng cho nhiều người khác khởi nghiệp tại quê nhà.
Với những đóng góp cho cộng đồng, Thạch Thị Chal Thi vinh dự đạt Giải thưởng Lương Định Của năm 2021, phần thưởng cao quý của Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh dành cho Nhà nông trẻ tiêu biểu xuất sắc năm 2021.
Chàng thanh niên Lường Văn Quang, sinh năm 1992, tại bản Xôm, xã Mường Đăng, huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên, tạo nên câu chuyện khởi nghiệp với nhiều điều thú vị. Tốt nghiệp Trường đại học Tây Bắc, được sự giúp đỡ, động viên của gia đình, với bảy héc-ta đất canh tác, chàng thanh niên dân tộc Thái đã mạnh dạn vay 100 triệu đồng từ Ngân hàng Chính sách xã hội huyện để đầu tư nuôi 10 con bò, 300 con gà, vịt, ngan, ngỗng, thỏ; trồng 400 m2 cây ngô, 500 m2 cây sắn, 80 gốc xoài, bưởi, 100 gốc chuối tiêu... Giờ đây, Quang có thể đạt mức thu nhập khoảng 100 triệu đồng/năm. Chưa dừng lại, chàng thanh niên tiếp tục triển khai thí điểm việc ươm giống cây hoa hồng, hoa giấy, rau bò khai...
Quang tâm sự: "Cũng có thời gian em thật sự khó khăn, gà nuôi ra không bán được, chuối chín đầy vườn không tiêu thụ được, rau trồng ra không ai mua... Đó là bởi em chưa có kinh nghiệm trong cách tìm đầu ra cho sản phẩm, rồi không có vốn để tái đầu tư, gia đình lại neo người. Nhưng em không bỏ cuộc". Điều Quang tâm huyết lúc này là làm sao có thêm nguồn vốn để phát triển mở rộng theo mô hình VAC, từ đó tạo công ăn việc làm cho nhiều đoàn viên thanh niên và người dân trong xã.
"Có sức, có đôi tay và cái đầu sáng thì làm được thôi. Mà làm vì cộng đồng thì cái đầu càng sáng ra nữa", Lý Tá Giàng, sinh năm 1994, ở huyện Quản Bạ, Hà Giang - người thành lập Công ty cổ phần Thảo dược Cao nguyên, tạo công ăn việc làm cho người địa phương, giúp họ có thu nhập ổn định, chia sẻ như vậy.
Bản làng đang đổi thay. Ở nhiều vùng núi như tại Hà Giang, Lào Cai, Quảng Bình, Quảng Trị… đã xuất hiện những tấm gương thanh niên dân tộc thiểu số khởi nghiệp, tâm huyết sáng tạo, làm giàu trên quê hương mình. Họ đã và đang góp phần vào việc thay đổi sắc diện vùng cao, vùng dân tộc thiểu số, tạo dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc
