Sớm trả lại đầy đủ không gian công cộng

Hiện nay, ở không ít khu vực, địa bàn thuộc thành phố, không gian công cộng dành cho người dân sinh hoạt, vui chơi, giải trí, tập luyện thể dục, thể thao như công viên, vỉa hè, nhà văn hóa… vừa thiếu vừa bị chiếm dụng, lấn chiếm, sử dụng sai mục đích.

Tại Công viên Gia Ðịnh (quận Phú Nhuận), những xe hàng rong bày bàn, ghế thường xuyên trên những con đường, vỉa hè nội bộ. Tương tự, tại Công viên 23 tháng 9 (quận 1), đoạn đường Phạm Ngũ Lão và Lê Lai cũng thường bị biến thành nơi bán hàng rong, nước uống… Nhiều công viên khác cũng lộn xộn như hai công viên nêu trên. Bên cạnh đó, một số công viên dường như bị "bỏ rơi", trở thành bãi chứa rác thải hoặc chỉ được trồng ít cây xanh, trang bị vài cái ghế đá… Không những vậy, ở một số công viên, một phần diện tích phục vụ công cộng bị đơn vị quản lý đem ra cho thuê để kinh doanh dưới nhiều loại hình, làm giảm đi cơ hội thụ hưởng không gian công cộng của người dân.

Tình trạng chiếm dụng, lấn chiếm, xà xẻo, sử dụng sai mục đích không gian công cộng ở thành phố đã xảy ra nhiều năm, và cũng không biết ngày nào chấm dứt đối với một số địa điểm đã và đang xảy ra tranh chấp pháp lý… Ðể hợp thức hóa cho việc sử dụng không gian công cộng sai công năng, mục đích, một số đơn vị quản lý cho rằng, làm vậy mới có đủ kinh phí để duy trì hoạt động của chính công trình công ích này và cải thiện thu nhập, nâng cao đời sống của người lao động. Tuy nhiên, việc không gian công cộng bị "xâm hại" không những gây thiệt thòi đến quyền lợi chính đáng của người dân mà còn gây mất an toàn giao thông, an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, mỹ quan đô thị, làm giảm đi yếu tố "văn hóa" của công trình công cộng. Có thể thấy rằng, phần lớn địa điểm công cộng bị "biến dạng" công năng là do sự buông lỏng quản lý của cả đơn vị chủ quản lẫn chính quyền địa phương. Hơn thế nữa, các lực lượng chức năng liên quan cũng làm việc, ra quân chấn chỉnh theo kiểu "đến hẹn lại lên", "bắt cóc bỏ đĩa"…, không loại trừ khả năng các nhóm lợi ích "bắt tay" nhau, dẫn tới không gian công cộng tiếp tục bị thu hẹp ở nhiều nơi.

Giữ gìn, bảo đảm sử dụng đúng công năng cũng như nỗ lực mở rộng không gian công cộng là một yêu cầu quan trọng trong quá trình phát triển của một đô thị lớn, bởi vấn đề này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sống, sức khỏe thể chất và tinh thần của người dân. Những không gian công cộng chứa đựng đậm nét văn hóa còn góp phần tạo nên sự độc đáo và bản sắc cho thành phố. Khi được phát huy hết công năng, mục đích, không gian công cộng sẽ góp phần thiết thực, đáng kể vào sự phát triển nhiều mặt của thành phố. Ðể có thể sớm trả lại không gian công cộng với đầy đủ các chức năng cho người dân, chính quyền địa phương và các cơ quan, đơn vị liên quan cần khẩn trương rà soát toàn bộ công trình chiếm dụng mặt bằng chung tại các công viên, nhà văn hóa… và lập danh mục công trình có chức năng không phù hợp để lập kế hoạch tháo dỡ, di dời, trả lại hiện trạng ban đầu. Ðồng thời, các công viên, nhà văn hóa… cần văn minh hơn, phải có được một số tiện ích như: Nhà vệ sinh, chỗ giữ xe, quầy bán nước giải khát… Bên cạnh đó, công tác quản lý không gian công cộng cần được siết chặt lại, quy trách nhiệm cũng như có chế tài xử lý các vi phạm cụ thể, rõ ràng cho chính quyền địa phương và ngành chức năng.