Qua kết quả điều tra PCI 2022 vừa công bố mới đây có thể thấy những nỗ lực vượt khó của cộng đồng doanh nghiệp và chính quyền các địa phương trong năm đầu tiên phục hồi sau đại dịch Covid-19. Điều này đã giúp môi trường kinh doanh tiếp tục cải thiện, vị trí nền kinh tế Việt Nam trên các bảng xếp hạng uy tín toàn cầu được nâng lên.

Tuy nhiên, rất cần những đánh giá, nhìn nhận thực tế của các địa phương nhằm sớm khắc phục những yếu kém còn tồn tại; đặc biệt cần sớm hoá giải các “nỗi sợ” của công chức, nhất là ở cấp địa phương và doanh nghiệp như: sợ làm sai quy định, sợ trách nhiệm, sợ thanh tra, kiểm tra và truy cứu trách nhiệm hình sự,…

Với những biến động khó đoán trên thế giới khiến chi phí đầu vào tăng cao, nhu cầu thị trường sụt giảm nghiêm trọng thì dư địa cho cải cách vẫn còn khá nhiều. Các doanh nghiệp vẫn rất cần trợ lực từ những gói hỗ trợ, những biện pháp tháo gỡ khó khăn cụ thể nhằm cải thiện môi trường kinh doanh; tạo dựng niềm tin cho doanh nghiệp. Theo đó, chất lượng thực thi chính sách ở các địa phương cần được quan tâm cải thiện hơn. 

Nếu như PCI năm 2021, chỉ có khoảng 31,9% doanh nghiệp đánh giá “các sở, ngành không thực hiện đúng chủ trương, chính sách của lãnh đạo tỉnh, thành phố” thì PCI năm 2022 chỉ số này tăng lên mức 45,2%. Tương tự, 50,4% doanh nghiệp cho rằng “chính quyền cấp huyện, thị xã không thực hiện đúng chủ trương, chính sách của lãnh đạo tỉnh, thành phố”, cao hơn đáng kể so với kết quả 36% trong PCI năm 2021.
(Nguồn: Báo cáo PCI 2022)

Nhiều ý kiến chuyên gia kinh tế cũng chỉ ra thách thức lớn nhất trong triển khai thực hiện cải thiện môi trường kinh doanh chính là thay đổi tư duy, cách tiếp cận của đội ngũ cán bộ, công chức. Và để tạo ra được điều này, vấn đề cốt lõi chính là tư duy, quyết tâm, tinh thần năng động, cầu thị, lắng nghe của lãnh đạo chính quyền địa phương.

Chia sẻ từ thành quả 6 năm liên tiếp dẫn đầu PCI, đồng chí Nguyễn Xuân Ký, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Ninh khẳng định, chỉ số PCI là những “con số biết nói”, cho thấy sự nỗ lực của Quảng Ninh trong hoàn thiện thể chế, đẩy mạnh chuyển đổi số, sự thay đổi từ nhân tố con người. Quảng Ninh xác định cải cách chỉ có điểm khởi đầu, không có điểm kết thúc.

Quảng Ninh xác định cải cách chỉ có điểm khởi đầu, không có điểm kết thúc.

Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh NGUYỄN XUÂN KÝ

Chính vì vậy, tỉnh Quảng Ninh đã thiết lập, vận hành cơ chế kiểm tra, giám sát hiệu lực, hiệu quả để kiên quyết sàng lọc, thay thế kịp thời những người không hoàn thành nhiệm vụ, vi phạm pháp luật, kỷ luật, đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp, giảm sút uy tín, nhất là nhũng nhiễu doanh nghiệp, gây phiền hà cho người dân.

Dưới góc độ của cộng đồng doanh nghiệp, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Thanh Hóa Cao Tiến Đoan thừa nhận, dù lãnh đạo cấp cao nhất ở địa phương rất quyết liệt trong chỉ đạo, quyết tâm cao nhất và bằng nhiều nỗ lực trong điều hành để cải thiện chất lượng môi trường đầu tư kinh doanh, nhưng đâu đó ở cấp sở, ngành, huyện, thị cũng đang còn nhiều vấn đề hạn chế với việc giải quyết vướng mắc cho doanh nghiệp và người dân như: né tránh trách nhiệm, “đá bóng” vấn đề, còn “cát cứ” trong lĩnh vực quản lý của mình; chưa triển khai thực hiện tốt các chính sách hỗ trợ.

Vì vậy, vị đại diện cộng đồng doanh nghiệp tỉnh Thanh Hóa mong muốn lãnh đạo địa phương tiếp tục tăng cường đôn đốc cấp dưới trong thực thi các hoạt động hành chính; Chính phủ có thêm chỉ đạo về hỗ trợ tài chính thông qua các gói tín dụng ưu đãi; tiếp tục có giải pháp giảm thuế, phí phù hợp; nhanh chóng điều chỉnh triệt để hành lang pháp lý về thị trường trái phiếu; tăng cường giám sát, điều tiết về tín dụng, tránh rủi ro cho toàn thị trường và doanh nghiệp,…

Đồng thời, yêu cầu nêu cao tinh thần chịu trách nhiệm của người đứng đầu các bộ, ngành khi đưa ra những văn bản, quy định gây khó khăn cho doanh nghiệp, cho địa phương trong quá trình triển khai. Có như vậy mới tạo thuận lợi hơn cho doanh nghiệp trong tiếp cận nguồn lực đất đai, sớm loại bỏ các rào cản “giấy phép con”, bảo đảm môi trường kinh doanh lành mạnh, bình đẳng cho các doanh nghiệp cùng phát triển.

Do đó, muốn nền kinh tế có điều kiện để phục hồi và phát triển sau một giai đoạn cực kỳ khó khăn, Chính phủ cần tiếp tục chỉ đạo, định hướng các địa phương mạnh mẽ hơn nữa trong cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh. Có biện pháp xử lý những địa phương để nảy sinh tiêu cực, bất cập, vướng mắc trong thực thi nhiệm vụ, các văn bản cấp Luật, Nghị định.

Đồng thời, Chính phủ cần minh bạch hơn nữa về quy trình xây dựng thông tư, có sự tham vấn ý kiến và quan điểm của cộng đồng doanh nghiệp nhằm thống nhất các tiêu chí điều kiện kinh doanh, tạo thuận lợi nhất cho doanh nghiệp. Các địa phương cần công khai minh bạch mọi thủ tục, sớm đưa chính quyền điện tử vào hoạt động.

Muốn nền kinh tế có điều kiện để phục hồi và phát triển sau một giai đoạn cực kỳ khó khăn, Chính phủ cần tiếp tục chỉ đạo, định hướng các địa phương mạnh mẽ hơn nữa trong cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh.

Thực tế cho thấy, những nhóm thủ tục hành chính nào có sự tiến bộ đáng kể các năm qua đều nhờ vào việc áp dụng công nghệ thông tin, thực hiện trên môi trường điện tử. Nhiều thủ tục nay đã nhanh và minh bạch hơn rất nhiều, không phải bởi con người thay đổi, mà bởi công nghệ đã thay thế con người.

Chỉ khi thực hiện đồng bộ các giải pháp cải cách một cách thực chất mới mang lại môi trường kinh doanh an toàn, thuận lợi, hấp dẫn với doanh nghiệp, giúp tạo ra sự định hướng phát triển, vượt qua khó khăn trong tương lai.

Ngày xuất bản: 22/4/2023
Chỉ đạo thực hiện: THU HÀ
Nội dung: MINH DŨNG
Trình bày: DIỆP ANH
Ảnh: TRẦN HẢI, VCCI và CTV