Đạo luật lưỡng đảng được coi là quy định về vũ khí quan trọng nhất trong gần 30 năm qua ở một đất nước đang bị chấn động bởi các vụ xả súng xảy ra hằng ngày. Hạ viện Mỹ đã thông qua dự luật với 234 phiếu thuận và 193 phiếu chống. Thượng viện Mỹ cũng đã thông qua dự luật với tỷ lệ 65 phiếu thuận và 33 phiếu chống.
Văn bản luật dài 80 trang nhấn mạnh các vấn đề sức khỏe tâm thần, an toàn trường học, các chương trình can thiệp khủng hoảng và khuyến khích các bang đưa hồ sơ vị thành niên vào Hệ thống Kiểm tra lý lịch hình sự quốc gia. Luật cũng đưa ra những thay đổi đáng kể về quy định mua súng đối với các đối tượng ở độ tuổi từ 18 đến 21.
Đặc biệt, Chính phủ Mỹ sẽ chi một khoản tiền lên tới 1 tỷ USD để tài trợ các chương trình “trước khi tới trường, sau giờ học và học hè”, trong đó chi 300 triệu USD để huấn luyện học sinh và giáo viên cách ngăn chặn và ứng phó bạo lực cho bản thân và người khác. Các đối tượng có tiền sử bạo lực với bạn đời hoặc người yêu sẽ không được phép mua súng trong vòng tối thiểu là 5 năm. Đạo luật khuyến khích chính quyền các bang thực hiện luật cờ đỏ (red flag law) nhằm tước quyền sở hữu súng đạn đối với những đối tượng có khả năng gây nguy hiểm cho bản thân và người khác.
Mặc dù các nội dung trong luật vẫn ở mức hạn chế và chưa đáp ứng yêu cầu của Tổng thống Joe Biden muốn cấm hoàn toàn việc sử dụng súng trường tấn công, song đây được xem là nỗ lực hiếm có của các nhà lập pháp lưỡng đảng trong việc giải quyết từng bước nạn bạo lực súng đạn. Các nhà lập pháp Mỹ thúc đẩy ban hành luật kiểm soát súng đạn sau khi xảy ra nhiều vụ xả súng đẫm máu ở nước này, trong đó có vụ xả súng tại Trường tiểu học Robb ở Uvalde, bang Texas tháng trước khiến 19 học sinh và hai giáo viên chết.
Đạo luật kiểm soát súng đạn quan trọng gần đây nhất của Mỹ được thông qua vào năm 1994, trong đó có điều khoản cấm sản xuất súng trường tấn công cho mục đích dân sự. Tuy nhiên, luật này đã hết hiệu lực 10 năm sau đó và kể từ đó giới lập pháp Mỹ chưa đạt được một thỏa thuận cụ thể nào về siết chặt kiểm soát súng đạn.
Số liệu mới nhất của Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) cho thấy năm 2021, Mỹ ghi nhận 61 vụ xả súng, cao nhất trong hơn 20 năm qua, khiến 103 người chết và 140 người bị thương. Báo cáo của FBI còn chỉ ra rằng, California là bang ghi nhận nhiều vụ nổ súng nhất vào năm 2021, với sáu trong tổng số 61 vụ, dù đây là một trong những bang có luật về súng đạn nghiêm ngặt nhất đất nước. Đứng sau California là Texas và Georgia, đều ghi nhận năm vụ xả súng.
Mới đây, tạp chí New Republic dẫn số liệu từ Kho lưu trữ thông tin bạo lực súng đạn của Mỹ cho biết, trong 21 tuần đầu tiên của năm 2022, nước Mỹ đã chứng kiến 216 vụ xả súng hàng loạt, trong đó có 27 vụ xảy ra ở trường học. Trung bình mỗi tuần có khoảng 10 vụ xả súng.
Sự kiện lưỡng viện Quốc hội Mỹ thông qua dự luật quan trọng về kiểm soát súng đạn là một trong những bước đi ý nghĩa nhất trong vài chục năm qua mà cơ quan lập pháp Mỹ thực thi nhằm giảm bạo lực súng đạn, vốn là vấn đề nhức nhối tại “xứ cờ hoa”. Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi cho rằng, đạo luật này bao gồm các bước tiến mạnh mẽ để bảo vệ tính mạng của người dân. Trong khi đó, lãnh đạo phe thiểu số Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell cũng coi đây là gói văn kiện hợp lý. Dù còn không ít tranh cãi, song việc nước Mỹ có thể đi tới quyết định siết chặt kiểm soát súng đạn là chính đáng và cần thiết, vì an ninh và an toàn của người dân Mỹ.
