Cuộc cách mạng vĩ đại của lịch sử nhân loại
Về ý nghĩa lịch sử của Cách mạng Tháng Mười, trong bài viết “Cách mạng Tháng Mười vĩ đại mở ra con đường giải phóng cho các dân tộc” đăng trên báo Sự thật ngày 28-10-1967 ở Liên Xô (trước đây), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trích câu nói của V.I Lê-nin: “Chúng ta có quyền tự hào và quả thật chúng ta tự hào là đã có cái hân hạnh được bắt đầu xây dựng nhà nước Xô-viết và do đó, mở đầu một thời đại mới trong lịch sử thế giới, thời đại thống trị của một giai cấp mới, giai cấp bị áp bức trong tất cả các nước tư bản và ở khắp nơi đang tiến tới một cuộc đời mới, tới chỗ chiến thắng giai cấp tư sản, tới chỗ thành lập chuyên chính vô sản, tới chỗ giải phóng nhân loại khỏi ách tư bản, khỏi những cuộc chiến tranh đế quốc chủ nghĩa” (V.I Lê-nin, Toàn tập, NXB Chính trị Quốc gia, H.2006, tập 44, tr.184-185).
Thực tế đã chứng minh đúng như V.I Lê-nin nhận định, Cách mạng Tháng Mười đã chọc thủng được hệ thống tư bản chủ nghĩa ở giai đoạn đế quốc chủ nghĩa, ở một mắt xích yếu nhất của nó, là nước Nga Sa hoàng, làm cho chủ nghĩa tư bản không còn là hệ thống duy nhất của thế giới, và mở ra tương lai tươi sáng cho cả nhân loại, đầu tiên là ở nước Nga Xô-viết với chế độ xã hội chủ nghĩa (XHCN) của giai cấp vô sản và nhân dân lao động bị áp bức, giờ đã làm chủ vận mệnh của chính mình.
Thực tiễn trước Cách mạng Tháng Mười cho thấy trong nội bộ phong trào công nhân Nga đã có phân hóa giữa những người Bolshevik và những người Menshevik có tư tưởng thỏa hiệp với giai cấp tư sản, chỉ muốn đánh đổ chế độ phong kiến, làm cách mạng dân chủ tư sản chứ không muốn tiến hành cách mạng XHCN. Vì thế, sau khi Cách mạng Tháng Hai năm 1917 thành công lật đổ được Sa hoàng, và trước khi Cách mạng Tháng Mười diễn ra, Đảng Bolshevik đã từ 24.000 người phát triển lên 240.000 người với 162 cơ sở đảng.
Ở nước Nga, vấn đề liên minh công - nông luôn được V.I Lê-nin coi trọng. Cách mạng Tháng Mười kết thúc thắng lợi dưới hình thức hai cuộc tổng khởi nghĩa do đông đảo quần chúng nhân dân tiến hành với nòng cốt là liên minh công - nông. Karl Marx và Friedrich Engels từng nhận định rằng, thời cơ nổi dậy của quần chúng giành lấy chính quyền về tay mình là lúc thế lực cầm quyền suy yếu, quần chúng cơ bản và đội tiền phong sẵn sàng hành động, các lực lượng trung gian đã ngả về phía cách mạng. Cách mạng Tháng Mười đã nổ ra và thắng lợi trong thời cơ đó.
Khi tình hình trong nước đã trở nên thuận lợi, thời cơ giành thắng lợi đã xuất hiện và chín muồi, V.I Lê-nin bí mật trở về nước trực tiếp lãnh đạo, vạch kế hoạch khởi nghĩa, dự kiến phát động tổng khởi nghĩa cướp chính quyền vào ngày 25-10-1917 (theo lịch cũ của Nga, tức ngày 7-11-1917 theo lịch hiện đại). Thế nhưng, bọn phản động đã bí mật báo cho kẻ thù biết trước kế hoạch khởi nghĩa nên chính phủ tư sản do Aleksandr Kerensky đứng đầu đã triển khai biện pháp đối phó khẩn cấp. Trước tình huống đó, V.I Lê-nin chủ trương phải khởi nghĩa ngay trong ngày 24-10-1917, nếu để cách mạng diễn ra đúng như kế hoạch, tất yếu sẽ thất bại. Thực tế đã chứng minh chủ trương đúng đắn này, bởi khi thông tin khởi nghĩa đã bị lộ, không khởi nghĩa sớm, thì dù có thành công cách mạng vẫn tổn thất nặng nề, như V.I Lê-nin đã khẳng định “sẽ mất nhiều và có thể mất hết”.
Xây dựng và bảo vệ thành quả cách mạng
Ngay sau khi Cách mạng Tháng Mười thắng lợi vào ngày 7-11-1917, ngày 8-11-1917, V.I. Lê-nin được Đại hội Xô - viết Nga bầu làm Chủ tịch Hội đồng Dân ủy nước Nga Xô - viết. V.I Lê-nin đã có công lao rất lớn trong việc xây dựng và phát triển chính quyền Xô - viết, cũng như bảo vệ chính quyền trước những thế lực đế quốc và bè lũ phản động trong nước.
Ngay sau khi Cách mạng Tháng Mười thắng lợi, V.I Lê-nin đã nhấn mạnh: “Giành chính quyền đã khó, giữ chính quyền lại càng khó hơn”. Theo V.I Lê-nin, nhiệm vụ hàng đầu của giai cấp công nhân và giai cấp nông dân Nga là phải đập tan hoàn toàn bộ máy nhà nước cũ của giai cấp tư sản và giai cấp địa chủ, khẩn trương xây dựng bộ máy nhà nước mới của nhân dân lao động. Sau đó, các cơ quan trung ương và Xô - viết các địa phương được thành lập. Tháng 12-1917, Hội đồng Kinh tế quốc dân tối cao được thành lập nhằm xây dựng nền kinh tế XHCN. Hội đồng có trách nhiệm thực hiện cải cách ruộng đất, xóa bỏ việc chiếm hữu ruộng đất của giới địa chủ, trao lại ruộng đất cho nông dân. Đối với công nghiệp, thực hiện quốc hữu hóa một số nhà máy lớn, đồng thời thực hiện chính sách lao động tiên tiến (ngày làm việc 8 giờ đồng hồ, cấm sa thải công nhân bừa bãi, quy định chế độ nghỉ phép đối với công việc nặng nhọc,...). Ngày 10-1-1918, Đại hội Xô - viết toàn Nga lần thứ ba khai mạc. Đại hội thông qua “Tuyên ngôn về quyền lợi của nhân dân lao động và bị bóc lột” của V.I Lê-nin, cải tổ nước Cộng hòa Xô - viết Nga thành Cộng hòa XHCN Xô - viết Liên bang Nga trên cơ sở liên minh tự nguyện của các dân tộc ở Nga.
Để nhanh chóng khôi phục kinh tế, V.I.Lê-nin đã đề ra “Chính sách kinh tế mới”. Chính sách này đã nhanh chóng đạt được kết quả khả quan. Chỉ trong vòng 5 năm, kinh tế của nước Nga Xô - viết đã khôi phục lại so thời điểm trước chiến tranh thế giới (1913). Đời sống nông dân, công nhân được cải thiện hơn trước.
Vào tháng 3-1919, tại Moscow, V.I.Lê-nin gặp gỡ các nhà cách mạng XHCN từ khắp nơi trên thế giới và lập ra Quốc tế Cộng sản. Việc làm này, theo V.I Lê-nin, là sự cần thiết để chế độ XHCN ở nước Nga Xô - viết được bảo vệ trên phương diện quốc tế, để Nhà nước Xô - viết trở thành hình mẫu, là sự cổ vũ cho phong trào cách mạng thế giới, trước hết là phong trào cộng sản và công nhân quốc tế ở phương Tây và phong trào giải phóng dân tộc ở phương Đông.
Tiếp theo sự ra đời của Quốc tế Cộng sản, việc hình thành một Nhà nước liên bang XHCN cũng được xúc tiến. Ngày 30-12-1922, Đại hội thứ nhất các Xô - viết hợp nhất thông qua Tuyên ngôn thành lập Liên bang Cộng hòa XHCN Xô - viết và Hiệp ước Liên bang do V.I Lê-nin chủ trương. Đại hội đã bầu V.I Lê-nin làm Chủ tịch Hội đồng Dân ủy Liên Xô. Đây là thắng lợi của chính sách dân tộc theo chủ nghĩa V.I Lê-nin. Lần đầu tiên trong lịch sử, thế giới chứng kiến một biện pháp giải quyết đúng đắn vấn đề dân tộc, thủ tiêu mọi bất bình đẳng dân tộc và xây dựng một cộng đồng anh em giữa các dân tộc.
Chủ tịch Hồ Chí Minh, người kế tục trung thành và vận dụng sáng tạo học thuyết Mác - Lê-nin, khi nói về Cách mạng Tháng Mười đã khẳng định, Cách mạng Tháng Mười là cuộc cách mạng triệt để nhất và ngọn đuốc lý luận Mác - Lê-nin, kinh nghiệm của nó soi sáng con đường cách mạng Việt Nam. Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản.
