Tìm kiếm nhanh trên mạng, rất dễ dàng thấy nhiều trang thông tin đã đăng quảng cáo xét nghiệm định lượng kháng thể SARS-CoV-2 sau khi tiêm hai mũi vaccine ngừa Covid-19. Thí dụ, trang CarePlus đang triển khai dịch vụ xét nghiệm định lượng kháng thể Covid-19 tại nhà cho khách hàng với phí ưu đãi: 890 nghìn đồng/người; 690 nghìn đồng/người (nếu hai người cùng nhà) và 590 nghìn đồng/người (nếu ba người cùng nhà). Kết quả xét nghiệm sẽ có trong vòng 2 - 3 tiếng từ khi nhận mẫu. Ngoài ra, dịch vụ xét nghiệm định lượng kháng thể Covid-19 vẫn được triển khai tại phòng khám với chi phí 390 nghìn đồng/người và 690 nghìn đồng/người (bao gồm tư vấn với bác sĩ) trực tiếp hoặc qua video call…
Đáng lưu ý, theo quảng cáo trên mạng xã hội thì xét nghiệm định lượng kháng thể để đánh giá khả năng sinh kháng thể sau khi tiêm đủ liều vaccine là việc cần thiết. Điều này khiến một bộ phận người dân đổ xô đi tìm hiểu và đăng ký xét nghiệm.
Các thành viên trong gia đình chị Nguyễn Mai Hoa (quận Đống Đa, Hà Nội) đã tiêm đủ hai mũi vaccine phòng Covid-19. Vì công việc phải tiếp xúc nhiều người và lại thấy quảng cáo xét nghiệm định lượng kháng thể SARS-CoV-2 sau khi tiêm nên chị đã tìm đến một cơ sở y tế tư nhân để xét nghiệm. Kết quả của gia đình chị cho thấy, có hai người không đủ kháng thể và hai người có kháng thể cao. Chị tâm sự: “Tôi cũng thấy hoang mang khi hai vợ chồng tôi dù đã tiêm đủ vaccine mà vẫn không đủ kháng thể. Trong khi hai cháu nhà tôi, kháng thể rất tốt!”.
Đánh vào tâm lý của nhiều người muốn biết mình có kháng thể chưa sau khi tiêm vaccine, một số trang mạng còn quảng cáo xét nghiệm này để đánh giá khả năng sinh kháng thể sau khi tiêm đủ liều vaccine là việc cần thiết, thậm chí nhiều nơi còn hạ giá xét nghiệm cho 2 - 3 người cùng nhóm và đến tận nhà để xét nghiệm.
Các chuyên gia dịch tễ cho biết, xét nghiệm kháng thể khác hoàn toàn với xét nghiệm nhằm phát hiện virus. Đây là xét nghiệm huyết thanh nhằm xác định một người đã có kháng thể chống lại virus hay không. Trong khi đó, kháng thể này được sản sinh sau một thời gian người bệnh mắc Covid-19 hoặc đã được tiêm đủ vaccine phòng virus SARS-CoV-2. Đây là xét nghiệm gián tiếp nên muốn biết một người có nhiễm SARS-CoV-2 hay không thì cần phải làm xét nghiệm Realtime PCR.
Các chuyên gia khẳng định, không một quốc gia nào đề xuất xét nghiệm kháng thể khi triển khai tiêm vaccine diện rộng mà chỉ làm để phục vụ trong công tác nghiên cứu, điều trị để đưa ra chiến lược toàn diện hơn. Hiện, chưa có một nồng độ chuẩn nào trong xét nghiệm kháng thể để được coi là ngưỡng bảo vệ.
TS Phạm Quang Thái, Phó Trưởng khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư cho biết: “Việc đánh giá kháng thể đối với chủng virus này có thể là hợp lý nhưng đối với biến chủng khác thì chưa chắc. Đấy chính là lý do khi các nơi đưa ra các loại xét nghiệm kháng thể khác nhau, có các kết quả khác nhau mà lại nhận định không chính xác. Tất cả những nhận định nó sẽ rất là phiến diện và nó có thể dẫn đến định hướng sai”.
Như vậy, theo những phân tích vừa rồi việc xét nghiệm định lượng kháng thể SARS-CoV-2 sau khi tiêm hai mũi vaccine ngừa Covid-19 để đánh giá một người đã được bảo vệ là chưa đủ căn cứ khoa học. Đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng cho biết: “Kết quả kháng thể dương tính không thể bảo đảm rằng, bạn được bảo vệ hoàn toàn và kết quả âm tính không nhất thiết có nghĩa bạn không được bảo vệ!”.
Ông Kidong Park, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam: “Xét nghiệm định lượng kháng thể SARS-CoV-2 sau khi tiêm hai mũi vaccine ngừa Covid-19 chưa được đánh giá để kiểm tra mức độ bảo vệ thông qua đáp ứng miễn dịch do tiêm vaccine; cũng như chưa có nghiên cứu nào xác định được khi nào là thời điểm tốt nhất để xét nghiệm kháng thể sau khi tiêm. Phải mất khoảng hai tuần sau khi tiêm chủng mới tạo ra kháng thể. Nhưng điều này cũng rất khác nhau ở mỗi người, một số có thể hơn một tháng. Vì vậy, kết quả xét nghiệm là dương tính hoặc âm tính và không thể mang tính định lượng nên nó không cung cấp thông tin mức độ bảo vệ và thời gian tồn tại, ngay cả khi bạn nhận được kết quả dương tính”.
