Xã Trà Bui nằm phía tây bắc của huyện Bắc Trà My, cách thị trấn Trà My, trung tâm hành chính huyện 50 km; giáp ranh huyện Nam Trà My và huyện Phước Sơn. Đây là địa phương có diện tích rừng tự nhiên lớn nhất huyện Bắc Trà My, với hơn 9.560 ha, chiếm 32,7% diện tích rừng tự nhiên toàn huyện.
Công tác quản lý, bảo vệ rừng nơi đây còn nhiều bất cập. Thời gian qua, tại Trà Bui đã xảy ra nhiều vụ phá rừng nghiêm trọng. Cách đây chừng một tháng, lực lượng tuần tra của Trạm bảo vệ rừng Trà Bui, thuộc Ban Quản lý rừng phòng hộ Bắc Trà My đã phát hiện có 12 cây gỗ rừng tự nhiên tại Tiểu khu 738 (thuộc thôn 5, xã Trà Bui) bị chặt hạ. Các cây gỗ bị chặt gồm chò nâu, chua khét, ràng ràng, xoan đào, bời lời giấy, mù u, giẻ… Do bị phát hiện, nên khối lượng gỗ còn sót tại hiện trường lên tới 66 m3 gỗ tròn. Tổ công tác đã phát hiện và bắt giữ hai đối tượng đang cưa xẻ gỗ cũ tại hiện trường. Hai đối tượng khai báo có biết một số đối tượng vào khu vực rừng để cưa gỗ cho người khác làm nhà.
Vào cuối tháng 9, kiểm tra tại khoảnh 9, Tiểu khu 742 (thôn 6, xã Trà Bui), Trạm bảo vệ rừng Trà Bui cũng phát hiện ba cây gỗ bị cưa hạ. Tại hiện trường, vẫn còn nhiều phách gỗ còn bỏ lại.
Vụ khai thác rừng tại Tiểu khu 738 là khu vực rừng tự nhiên thuộc quy hoạch chức năng rừng phòng hộ, nằm trong diện tích chi trả dịch vụ môi trường rừng do Ban Quản lý rừng phòng hộ Bắc Trà My quản lý, bảo vệ. Khu vực này được Ban phân công cho ông Nguyễn Văn Bông là nhân viên đứng điểm và ông Huỳnh Ngọc Lâm là nhân viên trực tiếp quản lý, bảo vệ. Tuy nhiên, khi kiểm tra, Ban Quản lý rừng phòng hộ Bắc Trà My không xác định được đối tượng vi phạm (!?).
Đáng nói là trên địa bàn xã Trà Bui có bố trí một trạm bảo vệ rừng (thuộc Ban Quản lý rừng phòng hộ Bắc Trà My) gồm 31 người. Đây là lực lượng nòng cốt tổ chức tuần tra, kiểm tra và bảo vệ. Nhưng việc kiểm tra, kiểm soát rừng chưa kịp thời, để xảy ra vi phạm trên diện tích được giao quản lý. Hạt Kiểm lâm huyện cũng đã thường xuyên phân công một kiểm lâm viên làm việc tại địa bàn xã Trà Bui. Nhưng những người được giao trách nhiệm này cũng đã buông lỏng công tác quản lý, tuần tra bảo vệ rừng. Theo quy định, kiểm lâm làm việc tại địa bàn xã có nhiệm vụ tham mưu UBND xã tổ chức tuần tra, truy quét; kiểm tra, giám sát chủ rừng quản lý, bảo vệ rừng trên địa bàn của mình. Nhưng kiểm lâm làm việc tại địa bàn xã Trà Bui đã không kịp thời phát hiện, ngăn chặn vụ việc khai thác rừng trái pháp luật tại đây, khiến cho những cánh rừng liên tục bị tàn phá.
Từ đầu năm đến nay, các cơ quan chức năng của huyện phát hiện bảy vụ vi phạm trên địa bàn xã Trà Bui. Trong đó, có năm vụ tàng trữ lâm sản trái pháp luật và hai vụ khai thác rừng. Đồng thời, khởi tố một vụ án hình sự về tội vi phạm quy định về khai thác, bảo vệ rừng và lâm sản xảy ra tại khoảnh 1, Tiểu khu 746.
Nhiều ý kiến cho rằng, tình trạng phá rừng, khai thác rừng trái pháp luật còn xảy ra là do nhiều nguyên nhân. Trong đó, các vụ vi phạm đã khởi tố vụ án chuyển điều tra, phải tạm đình chỉ; các vụ vi phạm chưa xử lý kiên quyết, dứt điểm nên không đủ sức răn đe các đối tượng phá rừng. Hơn nữa, vai trò và trách nhiệm của chủ rừng chưa được phát huy hiệu quả; trách nhiệm tuyên truyền, tuần tra bảo vệ rừng, quản lý lâm phận để kịp thời phát hiện, ngăn chặn các vụ vi phạm chưa cao.
Mặt khác, trách nhiệm quản lý nhà nước về lâm nghiệp của UBND xã và vai trò tham mưu của kiểm lâm làm việc tại địa bàn chưa thực hiện tốt. Kiểm lâm làm việc tại địa bàn với lực lượng chuyên trách bảo vệ rừng chưa phối hợp tốt, còn đùn đẩy trách nhiệm cho nhau.
