Thiếu công khai minh bạch
Từ tháng 10-2018 đến hết tháng 12-2019, UBND xã Phú Xuân triển khai dồn thửa đổi ruộng (DTĐR) theo Kế hoạch số 256/KH-UBND của UBND tỉnh Vĩnh Phúc. Thế nhưng cho đến nay, trên khắp các cánh đồng của hai thôn Can Bi 1 và Can Bi 2 thuộc xã này không có bóng dáng của bất kỳ người nông dân nào, đồng ruộng thì trơ gốc rạ, cỏ mọc um tùm, người dân đối diện với thiếu đói.
Theo ghi nhận, tại các cánh đồng thôn Can Bi 1 và Can Bi 2 nơi thì bờ thấp, nơi bờ cao, đồng trũng, trời mưa chỉ một trận to là ruộng ngập hết, nước tràn lên cả bờ. Hệ thống cống thủy lợi; đường, mương vẫn còn ngổn ngang, nhiều đoạn đường đã cho thấy dấu hiệu hư hỏng, xuống cấp dù mới được hoàn thiện không lâu. Nhiều người cũng hết sức thắc mắc về việc nhiều đoạn đường nội đồng được tiến hành xây dựng và vá bờ với chiều rộng lên tới 7,8 m là quá lãng phí và ảnh hưởng tới diện tích đất sản xuất của bà con. Tuy nhiên do kế hoạch, thiết kế cũng như kinh phí thực hiện không được công khai nên nhiều nghi vấn của dân được đặt ra.
Ông Nguyễn Văn Chấn, người thôn Can Bi 2 cho biết: “Cuối năm 2019, UBND xã tiến hành san gạt ruộng của dân mà không có văn bản, thông báo nào. Đến khi chúng tôi bức xúc lên xã hỏi thì vị này hứa đến 31-12-2019 sẽ giao trả ruộng cho nhân dân canh tác. Nhưng đến thời điểm này chúng tôi không dám nhận ruộng bởi hệ thống mương tưới tiêu, thoát nước, cống rãnh không bảo đảm. Trước khi thực hiện DTĐR, người dân không được hiểu ngọn ngành. Thế nhưng UBND xã vẫn tự động tiến hành lấy ruộng san gạt, không những vậy còn lấy một phần ruộng”.
Cụ thể, theo phản ánh, UBND xã đã tự ý trừ đi mỗi sào ruộng sau khi tiến hành DTĐR là 28 m2 với lý do để đắp bờ to, làm mương tưới tiêu, làm nghĩa trang, làm sân bóng thiếu nhi… Sau khi vấp phải phản đối của người dân, UBND xã Phú Xuân giảm xuống trừ đi 21,4 m2 mà không cung cấp được bất kỳ căn cứ, văn bản nào.
Chị Nguyễn Thị Tình ở thôn Can Bi 2 bức xúc: “Chúng tôi không đồng ý vì trừ ruộng phải có văn bản và trước khi lấy ruộng của chúng tôi thì không có giấy bàn giao ruộng và đến bây giờ giao lại ruộng cho dân cũng không có giấy bàn giao lại ruộng”.
Nhiều sai phạm diễn ra và không được khắc phục
Trong Thông báo kết luận thanh tra số 06/TB-TTr ngày 14-7-2020 của thanh tra tỉnh Vĩnh Phúc về việc DTĐR đối với xã Phú Xuân, huyện Bình Xuyên cũng chỉ thêm, theo quy hoạch, nhiều diện tích đất 5% của xã được dành ra để tiến hành thực hiện các công trình công ích như xây dựng nghĩa trang lại đang được UBND xã Phú Xuân cho thuê trái thẩm quyền.
Bên cạnh đó, nhiều ý kiến của bà con kiến nghị rằng, UBND xã Phú Xuân còn tự ý khoanh vùng khu vực xây dựng lò xử lý rác khi chưa thông qua họp bàn lấy ý kiến người dân. Mà diện tích này lại được lấy ra từ tổng diện tích đất nông nghiệp điều này ảnh hưởng tới diện tích tiến hành DTĐR của nhân dân và gây ảnh hưởng không nhỏ tới môi trường. Chính vì lẽ đó đã vấp phải phản ứng gay gắt từ hàng trăm hộ. Dẫn đến việc, bà con đã tự dựng lều thay phiên nhau trông giữ không cho chính quyền địa phương tiến hành chia đất và xây lò đốt rác.
Một thực trạng khác khiến người dân xã Phú Xuân bức xúc, đó là ngay dưới tấm biển không lấn chiếm hành lang giao thông bị biến thành nơi tập kết hàng hóa, xây dựng nhà xưởng trái phép trên diện tích hành lang giao thông và đất nông nghiệp. Theo tìm hiểu, nhiều hộ vi phạm thậm chí là cán bộ và người nhà cán bộ xã Phú Xuân. Phản ánh này cũng đã được thanh tra tỉnh Vĩnh Phúc xác minh làm rõ là đúng. Tuy nhiên, theo báo cáo, một số hộ dân vi phạm được kết luận là đã xử lý nhưng thực tế đến nay, các hộ vi phạm này không những không bị xử lý mà vẫn ngang nhiên tiếp tục tiến hành xây dựng.
Sớm hoàn thành mương ruộng cho người dân
Để giải đáp thắc mắc của bà con, chúng tôi đã tìm đến UBND huyện Bình Xuyên và UBND xã Phú Xuân tìm câu trả lời. Và theo chủ tịch UBND xã Phú Xuân thì tất cả các nội dung liên quan đến công tác DTĐR trong đó có việc lấy ý kiến quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch đều được UBND xã và các tiểu ban họp bàn đầy đủ và công khai.
Ông Nguyễn Văn Mậu, Chủ tịch UBND xã Phú Xuân cho biết: “Bước ban đầu là chúng tôi làm rất đầy đủ. Xin ý kiến, nhân dân cũng đến họp. Mỗi một lần làm quy hoạch ra đều mở hội nghị để xin ý kiến, các tiểu ban về họp dân xin ý kiến. Chúng tôi đã phải điều chỉnh đến lần thứ ba. Toàn bộ bản quy hoạch từ lần thứ nhất đến lần thứ ba đều niêm yết dưới nhà văn hóa thôn”.
UBND huyện Bình Xuyên cũng khẳng định, UBND xã Phú Xuân đều thực hiện việc thông tin công khai, họp bàn đầy đủ. “Theo chúng tôi đánh giá là có lấy ý kiến của nhân dân và có dán ở các nhà văn hóa thôn, thì mới có các ý kiến tham gia. Cái sai sót của xã ở đây là không lưu giữ được những biên bản niêm yết thì lúc đấy không lập nên không chứng minh được việc đó khi người dân phản ánh”, bà Nguyễn Thị Hồng Nhung, Phó Chủ tịch UBND huyện Bình Xuyên nói.
Tuy nhiên, tại Thông báo kết luận thanh tra số 06/TB-TTr, thanh tra tỉnh kết luận: “Tiểu ban DTĐR thôn Can Bi - Kim Thái chưa thực hiện đầy đủ việc công khai, dân chủ bàn bạc thống nhất với người dân, gây ra nghi ngờ, thắc mắc trong nhân dân”. Cũng tại buổi làm việc, UBND xã Phú Xuân không cung cấp được bất kỳ văn bản nào thể hiện việc đã họp dân và lấy ý kiến.
Được biết, UBND tỉnh Vĩnh Phúc hỗ trợ mỗi ha ruộng thực hiện DTĐR là 30 triệu đồng. Trong đó có gần ba triệu đồng để thực hiện tuyên truyền, vận động, đo đạc. Thế nhưng, những văn bản, giấy tờ để chứng minh việc này lại hoàn toàn không có, vậy UBND xã có thật sự triển khai tuyên truyền theo đúng quy định?
Đối với thắc mắc liên quan đến việc xây dựng lò xử lý rác của xã nằm trong khu vực đất nông nghiệp tiến hành DTĐR thì qua tìm hiểu được biết, dự án này là thật sự cần thiết và bắt đầu được lên kế hoạch từ năm 2017. Đến năm 2018 thì được UBND huyện Bình Xuyên chấp thuận điều chỉnh địa điểm xây dựng. Dự án này nằm độc lập và không ảnh hưởng đến tổng diện tích DTĐR. Nhưng vấn đề ở đây là UBND xã và UBND huyện tuyên truyền, cung cấp thông tin chưa đầy đủ, hiệu quả dẫn đến việc người dân thắc mắc, phản đối ảnh hưởng cả việc thực hiện DTĐR.
Vậy là, từ một chủ trương đúng đắn của tỉnh Vĩnh Phúc nhằm đem lại lợi ích cho người dân nhưng vì những tắc trách và những sai phạm trong công tác quản lý đất đai của người đứng đầu địa phương đã làm suy giảm lòng tin của nhân dân, khiến người dân đứng trước nguy cơ thiếu đói… Liệu UBND huyện Bình Xuyên và UBND xã Phú Xuân đã thật sự lắng nghe và tôn trọng người dân? Thiết nghĩ các cơ quan có thẩm quyền cần mau chóng tháo gỡ, sớm hoàn thành mương ruộng cho người dân canh tác.
Bên cạnh đó, người dân từ chối nhận ruộng một phần còn liên quan đến việc UBND xã Phú Xuân để xảy ra hàng loạt sai phạm nghiêm trọng trong việc giao thầu đất công ích, sử dụng đất thầu sai quy định, lấn chiếm hành lang giao thông và xây dựng nhà xưởng trái phép trên đất nông nghiệp. Thanh tra tỉnh đã yêu cầu xử lý nhưng đến nay đâu vẫn vào đấy. Thậm chí nhiều vi phạm là cán bộ và người nhà cán bộ. Đơn cử như đối với gia đình nhà ông Nguyễn Văn Sách, công an viên xã Phú Xuân, em vợ đồng chí Phó chủ tịch UBND xã ngang nhiên xây dựng kiên cố đổ khung cứng trên diện tích 103 m2 hành lang giao thông. Dù đã bị xử lý hành chính hai lần nhưng đến tận thời điểm này vẫn tiến hành xây dựng mà không đơn vị nào xử lý dứt điểm với lý do được đưa ra là “còn vướng cây cổ thụ nên khó để giải quyết”.
