Khúc mắc chung quanh việc xác định đối tượng được ưu đãi đầu tư

Tháng 10/2021, tại Lâm Đồng đã diễn ra một vụ việc hy hữu: Công ty CP Sao Đà Lạt gửi đơn kiện một số cơ quan chức năng tỉnh Lâm Đồng vì gây khó khăn cho hoạt động kinh doanh của công ty, ban hành hàng loạt văn bản trước sau bất nhất, trái quy định pháp luật, vượt thẩm quyền… 

Một góc trong Công viên Covid-19 tại Khu du lịch Đường hầm điêu khắc của Công ty CP Sao Đà Lạt.
Một góc trong Công viên Covid-19 tại Khu du lịch Đường hầm điêu khắc của Công ty CP Sao Đà Lạt.

Mâu thuẫn trong hồ sơ thuế doanh nghiệp

Công ty CP Sao Đà Lạt (Công ty) là chủ dự án “Khu Du lịch nghỉ dưỡng cao cấp Sao Đà Lạt (Resort DaLat Star)” tại Khu Du lịch Hồ Tuyền Lâm, phường 3, thành phố Đà Lạt, Lâm Đồng. Trong  giấy chứng nhận đầu tư do UBND tỉnh Lâm Đồng cấp ngày 8/5/2008 ghi rõ: miễn hai năm thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) kể từ khi có thu nhập chịu thuế và giảm 50% số thuế TNDN phải nộp cho hai năm tiếp theo, Công ty CP Sao Đà Lạt áp dụng ưu đãi thuế TNDN để kê khai, nộp thuế. 

Do đó, theo hồ sơ kê khai thuế mà công ty gửi đến cơ quan thuế quản lý, công ty tự xác định ưu đãi miễn thuế TNDN thời gian bắt đầu hưởng là từ năm 2015 đến hết năm 2016; giảm 50% số thuế TNDN từ năm 2017 đến hết năm 2018.

Theo Cục Thuế tỉnh Lâm Đồng, công ty bắt đầu hoạt động từ năm 2006, từ năm 2006 đến 2013 là giai đoạn đầu tư chưa phát sinh doanh thu, có phát sinh chi phí. Năm 2014 công ty có phát sinh doanh thu dịch vụ du lịch (doanh thu bán vé khách du lịch tham quan) và có phát sinh lãi nhưng do bù trừ lỗ của các năm trước nên không phát sinh thu nhập chịu thuế TNDN. Tới năm 2015, 2016 và năm 2017 công ty phát sinh doanh thu dịch vụ du lịch (doanh thu bán vé khách du lịch tham quan), kết quả hoạt động kinh doanh lãi và phát sinh thu nhập chịu thuế, thuế TNDN phải nộp.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện nghiệp vụ kiểm tra thuế, Cục Thuế tỉnh Lâm Đồng đã phát hiện có mâu thuẫn trong hồ sơ thuế của doanh nghiệp với quy định của Luật Quản lý thuế. Cụ thể là ngày 24/7/2018, Cục Thuế tỉnh Lâm Đồng ban hành Quyết định số 3596/QĐ-CT về việc kiểm tra tại doanh nghiệp, thời kỳ kiểm tra năm 2016, 2017. Qua kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế (NNT), Đoàn kiểm tra ghi nhận về ưu đãi thuế TNDN cho thấy, doanh nghiệp không thuộc đối tượng được hưởng ưu đãi. 

Cơ quan thuế cho biết: Căn cứ Nghị định số 108/2006/NĐ-CP ngày 22/9/2006 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đầu tư cho thấy, nếu xét về lĩnh vực được hưởng ưu đãi đầu tư thì dự án đầu tư của công ty là “Khu Du lịch nghỉ dưỡng cao cấp Sao Đà Lạt” không nằm trong danh mục ưu đãi đầu tư quy định tại Phụ lục I-Ban hành kèm theo Nghị định số 108/2006/NĐ-CP ngày 22/9/2006.

Xét về địa bàn ưu đãi đầu tư thì dự án của công ty tại thành phố Đà Lạt không nằm trong Danh mục địa bàn ưu đãi đầu tư quy định tại Phụ lục II-Ban hành kèm theo Nghị định số 108/2006/NĐ-CP ngày 22/9/2006. 

Dẫn chiếu các quy định nêu trên, cơ quan thuế cho rằng, công ty không thuộc đối tượng được hưởng ưu đãi miễn, giảm thuế TNDN theo khoản 1, Điều 35 Nghị định số 24/2007/NĐ-CP ngày 14/2/2007 của Chính phủ.

Tuy nhiên, công ty đã được UBND tỉnh Lâm Đồng cấp giấy chứng nhận đầu tư và quy định được hưởng ưu đãi miễn, giảm thuế TNDN  theo khoản 1, Điều 35 Nghị định số 24/2007/NĐ-CP ngày 14/2/2007 của Chính phủ. 

Doanh nghiệp không chấp nhận quyết định xử phạt

Sau khi phát hiện và truy xuất nguồn gốc vấn đề, Cục Thuế tỉnh Lâm Đồng đã tạm dừng kiểm tra tại doanh nghiệp và xin ý kiến các sở, ngành liên quan, UBND tỉnh Lâm Đồng. 

Thời gian sau đó, cơ quan thuế đã có rất nhiều văn bản và tổ chức các cuộc họp, xin ý kiến các cơ quan chức năng như UBND tỉnh, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Xây dựng, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Tổng cục Thuế… để xác định ưu đãi thuế TNDN. Xuyên suốt quá trình xử lý, quan điểm của Cục Thuế tỉnh Lâm Đồng là giải quyết thấu đáo sự việc, vừa bảo đảm sự nghiêm minh của pháp luật thuế, vừa tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cho doanh nghiệp. 

Sau nhiều cuộc họp liên ngành để xử lý vấn đề phát sinh từ hoạt động của doanh nghiệp, ngày 19/11/2018, UBND tỉnh Lâm Đồng có Văn bản số 7628/UBND-TH2, trong đó giao Cục Thuế tỉnh Lâm Đồng chủ động, phối hợp các sở, ngành liên quan nghiên cứu quy định hiện hành để xem xét, giải quyết việc miễn, giảm thuế TNDN cho công ty theo thẩm quyền và theo quy định.

Thực hiện chỉ đạo này, Cục Thuế đã tổ chức buổi làm việc với các sở, ngành và ghi nhận: theo quy định pháp luật, toàn bộ doanh thu, thu nhập chịu thuế phát sinh trước 31/12/2017 không thuộc đối tượng được hưởng ưu đãi miễn, giảm thuế TNDN. 

Trước kết luận của cơ quan thuế, ngày 5/12/2018, công ty có Công văn số 025.2018/CV-SĐL gửi UBND tỉnh và Cục Thuế về việc xem xét điều kiện được hưởng ưu đãi thuế TNDN. Giám đốc Công ty CP Sao Đà Lạt Trịnh Bá Dũng cho biết, công ty giữ quan điểm cho rằng việc cấp Giấy chứng nhận đầu tư và ưu đãi kèm theo là đúng với Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp; đồng thời kiến nghị UBND tỉnh Lâm Đồng xác nhận Giấy chứng nhận đầu tư đã cấp kèm ưu đãi thuế cho công ty là đúng với Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp.

Tiếp tục xử lý vấn đề doanh nghiệp nêu, ngày 18/1/2019, Sở Kế hoạch và Đầu tư có Văn bản số 79/KHĐT-THQH cho biết, sau khi rà soát các căn cứ pháp lý, Sở Kế hoạch và Đầu tư đã kết luận và báo cáo UBND tỉnh: Trường hợp công ty không được hưởng ưu đãi về thuế TNDN đối với doanh thu phát sinh từ hoạt động kinh doanh dự án Khu du lịch nghỉ dưỡng cao cấp Sao Đà Lạt. Căn cứ trên báo cáo này, ngày 30/1/2019, UBND tỉnh Lâm Đồng có Văn bản số 604/UBND-TH2 thông báo kết quả giải quyết nội dung kiến nghị của công ty về ưu đãi thuế TNDN, khẳng định việc tuân thủ theo quy định của pháp luật. 

Tuy nhiên, để góp phần tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, từ tháng 5/2019, UBND tỉnh Lâm Đồng đã ban hành nhiều văn bản, giao Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp Cục Thuế và các sở, ngành liên quan một mặt giải thích về cơ sở pháp lý, điều kiện, đối tượng được hưởng ưu đãi và các nội dung khác liên quan việc ưu đãi thuế TNDN đối với dự án Khu du lịch nghỉ dưỡng cao cấp Sao Đà Lạt; đồng thời, hướng dẫn doanh nghiệp kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế TNDN, tìm giải pháp để giúp công ty tháo gỡ khó khăn do vướng mắc pháp lý. 

Tháng 7/2019, công ty có văn bản đồng ý nộp đủ số tiền thuế phát sinh của năm 2016-2017 và đề nghị được giãn tiến độ nộp đối với số thuế còn thiếu trong 5 năm và được cơ quan thuế giải quyết theo luật định. Cụ thể: cơ quan thuế yêu cầu  truy thu thuế TNDN là 7.831.441.101 đồng; phạt vi phạm hành chính 1.566.288.220 đồng; tiền chậm nộp là 1.740.623.629 đồng; tổng cộng truy thu, phạt vi phạm hành chính và tiền chậm nộp là 11.138.352.950 đồng. 

Ngày 5/11/2019, công ty tiếp tục khiếu nại và cho rằng, việc cơ quan thuế không chấp nhận ưu đãi miễn giảm thuế TNDN theo kê khai là trái với các văn bản pháp luật về thuế và việc công ty kê khai, xác định miễn, giảm thuế TNDN theo Giấy chứng nhận đầu tư số 42121000240 ngày 8/5/2008 do UBND tỉnh Lâm Đồng cấp là đúng quy định của pháp luật. Không những thế, về hình thức, do Cục Thuế tỉnh Lâm Đồng xử phạt vi phạm hành chính về thuế tại doanh nghiệp trên cơ sở Biên bản do đoàn kiểm tra vi phạm về trình tự, thủ tục kiểm tra thuế nên công ty không thừa nhận tính pháp lý của Quyết định xử phạt. 

Theo Cục trưởng Thuế tỉnh Lâm Đồng Trần Phương, sau khi xem xét, truy xuất và thảo luận với các cơ quan chức năng, Cục Thuế tỉnh Lâm Đồng công nhận một phần nội dung đơn khiếu nại của công ty; sửa đổi hình thức xử phạt hành chính và biện pháp khắc phục hậu quả. Cụ thể: không xử phạt hành chính; không tính tiền chậm nộp thuế TNDN tính đến ngày 9/8/2019; riêng số thuế TNDN phát hiện qua kiểm tra năm 2016, 2017 của công ty còn phải nộp là 7.831.441.101 đồng. 

Về phần trách nhiệm của cơ quan thuế đối với đoàn kiểm tra thuế, Cục trưởng Trần Phương cho biết: Về việc chậm lập biên bản kiểm tra vi phạm quy định của Luật Quản lý thuế, cơ quan thuế tỉnh Lâm Đồng đã tiến hành kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và đã xử lý công chức thuế theo quy định. Cục Thuế tỉnh Lâm Đồng cũng đã trở thành đối tượng bị doanh nghiệp khởi kiện ra Tòa án Nhân dân tỉnh Lâm Đồng, và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan chính là UBND tỉnh Lâm Đồng.

Về phía doanh nghiệp, do không đồng thuận với cách xử lý của cơ quan thuế, nên công ty vẫn tiếp tục khiếu nại lên các cơ quan chức năng.Ở vụ việc này, có thể nhận thấy căn nguyên cơ bản là do cơ quan chức năng đã xác định sai đối tượng ưu đãi, ghi thành quy định ngay trong giấy chứng nhận đầu tư. Điều này tự gây khó cho cơ quan ban hành quyết định, đồng thời gây khó cho việc vận hành chính sách thuế trên địa bàn. Đáng lưu ý, ngày 10/9/2021, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Hoàng Việt Lâm đã ký Văn bản 2063/KHĐT-THQH đề nghị điều chỉnh lại quy định trong giấy chứng nhận đầu tư, theo đó khẳng định Công ty CP Sao Đà Lạt có dự án đầu tư thuộc lĩnh vực dịch vụ, du lịch nghỉ dưỡng nên không được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định. Ngoài ra, các nội dung ưu đãi về tiền thuê đất, thuê mặt nước và các loại thuế khác được giữ nguyên theo Giấy chứng nhận đầu tư ban đầu. Với văn bản này, Sở Kế hoạch và Đầu tư đã gián tiếp khẳng định việc xử lý vụ việc của Cục Thuế tỉnh Lâm Đồng là đúng với quy định của pháp luật.

Do đó, bên cạnh việc vận hành thực thu thuế theo quy định của Luật Quản lý thuế theo chỉ đạo của Tổng cục Thuế, Cục Thuế tỉnh Lâm Đồng tiếp tục kiến nghị UBND tỉnh tiếp tục xem xét điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư của công ty do không đủ điều kiện được hưởng ưu đãi thuế TNDN. Cục Thuế tỉnh Lâm Đồng cũng đề nghị UBND tỉnh Lâm Đồng chỉ đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư phối hợp các sở, ngành trên địa bàn rà soát lại việc tham mưu cho UBND tỉnh cấp ưu đãi đầu tư đối với các dự án trên địa bàn để tránh xung đột về chính sách trong công tác thu ngân sách.