Nên cẩn trọng hơn với phố cổ Hoa Lư

Là một điểm đến mới được coi là phục dựng và khai thác trong thời gian qua, phố cổ Hoa Lư (TP Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình) đã thu hút được lượng khách đông đảo đến tham quan và trải nghiệm. Tuy nhiên, lối kiến trúc cũng như cách bài trí cảnh quan trong khu phố cổ đã tạo ra nhiều luồng ý kiến khác nhau.

Công trình nằm trong quần thể công viên hồ Kỳ Lân và khách sạn Hoa Lư, được dựng lên với mong muốn mô phỏng, tái hiện nét văn hóa, lịch sử nước Đại Việt trong những năm của thế kỷ thứ X. Tuy nhiên, phố cổ Hoa Lư được nhiều người nhận xét có nhiều điểm giống so phố cổ Hội An, hay thậm chí còn xuất hiện trên nhiều báo với cái tên… “Hội An thu nhỏ”. Từ hệ thống đèn lồng nhiều mầu sắc để tạo không gian mang chất cổ xưa cho đến những chiếc thuyền mộc phục vụ du khách tham quan hồ Kỳ Lân, hay nước sơn xanh rêu tối mầu, đều ít nhiều mang những dáng nét từ đặc trưng của Hội An (Quảng Nam). Chính vì thế, bên cạnh việc đến tham quan địa điểm du lịch mới, có những ý kiến đã chia sẻ, lý do họ đến với khu phố cổ chính là muốn thử cảm giác du lịch Hội An do chưa có cơ hội được đến với khu đô thị cổ nổi tiếng này (!?).

Ngoài ra, có thể nhận thấy, không chỉ các chi tiết trang trí mà lối bài trí, thiết kế của các nhà hàng, quán xá trong khu phố tạm được gọi là cổ với ý nghĩa phục dựng này cũng chưa thể hiện một cách sắc nét các yếu tố văn hóa nghệ thuật của nước Đại Việt thời xưa. Bởi nét kiến trúc tiêu biểu thời bấy giờ thể hiện tính dân tộc sâu sắc, bên cạnh đó do chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của Nho giáo và Phật giáo nên nhiều thiết kế nhà ở hay cung điện được trang trí, chạm trổ bệ cột hình hoa sen, phù điêu hình rồng nổi cuộn trong lá đề, hình bông cúc nhiều cánh, các hình vũ nữ... từ đơn giản đến phức tạp. Nhưng với không gian phố cổ Hoa Lư “mới” hiện tại, các chi tiết điêu khắc chạm trổ như trên còn khá sơ sài và còn mang đậm nét hiện đại. Trong đó, các thiết kế ban-công cho đến các đầu xà trụ hay thiết kế bờ nóc mái nhà vẫn còn được xây dựng hơi hướng hiện đại và chưa thể hiện được nét tinh tế, đa dạng của nghệ thuật điêu khắc nước ta thời xưa.

Được biết, khu phố cổ Hoa Lư hiện tại mới chỉ là mô hình đưa vào sử dụng để lấy ý kiến chính quyền và nhân dân nhằm tiếp thu, nhân rộng ra trong khu vực huyện Hoa Lư trong khoảng thời gian từ 10-20 năm. Vì thế, rất mong các đơn vị chức năng về quản lý, thiết kế, thi công, thẩm định… có sự nghiên cứu, cân nhắc thật chặt chẽ, tham khảo ý kiến các nhà chuyên môn, để việc phục dựng sau này nếu triển khai, sẽ trung thực, gần gũi hơn với bản sắc văn hóa, lịch sử của địa phương. Có như vậy mới mang đến cho du khách một không gian phố cổ miền cố đô ý nghĩa và ấn tượng nhất.