Làm cho học trò có hứng thú học môn Lịch sử, chính là sự tận tâm, nhiệt huyết của mỗi người thầy. Mỗi giáo viên Sử luôn phải xác định lấy học sinh là trung tâm và luôn coi trọng hứng thú, khả năng nhận thức của học sinh hơn là việc chỉ dừng lại nhiệm vụ truyền thụ kiến thức lịch sử đã có trong sách giáo khoa.
Nhiều học sinh đến các tiết học môn Sử, rất không thích giáo viên khi giảng dạy lại lệ thuộc hoàn toàn vào tài liệu, giáo án, sách giáo khoa. Vậy nên, một tiết dạy thăng hoa, có cảm xúc và tạo nên sự lôi cuốn với học trò, đa số đều là những tiết dạy thoát ly được tài liệu. Điều này sẽ lý giải tại sao cùng một lớp học, cùng một bài học trong một cuốn sách giáo khoa, nhưng tại sao cô giáo này dạy học sinh lại thích, thầy giáo kia dạy học sinh lại chán? Lịch sử là môn học đặc thù và đặc biệt và người dạy luôn phải có cách tái hiện lại quá khứ một cách hấp dẫn.
Cần chú ý, lượng kiến thức sự kiện thì nhiều nhưng dung lượng bộ nhớ của học trò đều có hạn. Điều quan trọng nhất của giáo viên là biết chọn lọc một số sự kiện, kiến thức tiêu biểu, nổi bật trong mỗi bài dạy, chương dạy, phần dạy.
Một kỹ năng quan trọng của giáo viên là khả năng xâu chuỗi kiến thức và khái quát hóa vấn đề. Nhiều khi ta mải mê thuyết trình nhưng quên mất kỹ năng quan trọng là trình bày bảng. Nói nhiều mà không gói ghém, cô đọng được bằng các ký tự trên bảng thì học sinh sẽ khó nhớ, nhanh quên. Tôi thường có thói quen khi trình bày kiến thức trên bảng bằng kiểu sơ đồ hóa kiến thức một cách ngắn gọn, rõ ràng và lôgíc. Chỉ cần nhìn lưu lượng kiến thức và cách trình bày trên bảng là học sinh sẽ dễ nhớ, dễ hiểu và nhớ lâu.
Trong việc đổi mới, chuyển từ truyền thụ kiến thức một chiều sang một tiết học có sự hoạt động, tương tác hiệu quả giữa thầy và trò, giáo viên không nên nhồi nhét về kiến thức, áp đặt về mặt quan điểm theo kiểu “thầy nói, trò phải nghe”. Thầy phải tôn trọng quan điểm, chính kiến của học trò nhờ những câu hỏi mang tính gợi mở, nêu vấn đề để giúp học trò tự tin tương tác, thậm chí phản biện. Với nhiều kỹ năng được thầy hướng dẫn, trò tiếp thu và thể hiện, chúng ta sẽ tạo cho học trò có nhiều thói quen để hình thành các kỹ năng như: tự học qua sách giáo khoa, tự làm việc với các tài liệu tham khảo, tự học thông qua các đồ dùng trực quan, tự đặt câu hỏi và trả lời câu hỏi, tự trình bày một vấn đề lịch sử...
Trong bối cảnh hiện nay, cần tận dụng hiệu quả công nghệ thông tin và sử dụng một số đồ dùng trực quan trong một số bài học cụ thể phù hợp để làm cho những tiết dạy trở nên sinh động hơn. Dạy sử qua kênh hình, biểu đồ, sơ đồ, video sẽ giúp học sinh tiếp thu kiến thức nhanh hơn, khó quên hơn, nhớ lâu hơn bởi ấn tượng của các hình thức đó được hằn sâu và lưu nhớ vào bộ não, giúp học sinh phát triển tư duy. Cùng với đó, một phương tiện lan tỏa kiến thức có hiệu quả là thông qua Facebook, Zalo. Với giáo viên Sử, thi thoảng chúng ta nên chọn lọc và đăng tải trên trang cá nhân của mình những thông tin, kiến thức, những hình ảnh, bộ phim tư liệu dễ học, dễ nhớ về liên quan những tiết học Lịch sử trên lớp. Mạng xã hội của các thầy cô dạy sẽ là phương tiện để các em tin tưởng đọc, học và sẻ chia.
Cuối cùng, phương thức kiểm tra đánh giá cũng là kỹ năng rất quan trọng, dù đó là hình thức tự luận hay trắc nghiệm, dù là bài kiểm tra thường xuyên hay kiểm tra định kỳ. Thí dụ, cách ra đề kiểm tra đánh giá, cho dù chỉ 15 phút hay 45 phút thì giáo viên nên ra hai câu. Một câu thì chỉ cần yêu cầu học sinh nhận biết kiến thức và câu còn lại sẽ yêu cầu về thông hiểu, vận dụng kiến thức theo hướng mở. Đó là cơ hội để học sinh thể hiện khả năng tư duy và năng lực nhận thức lịch sử, có thể bày tỏ quan điểm, chính kiến.
Giá trị lớn nhất của giáo dục lịch sử là giúp hậu thế rút ra những bài học kinh nghiệm từ quá khứ và giáo dục cho thế hệ trẻ biết rõ cội nguồn gia đình, dòng họ, quê hương, đất nước, biết quý trọng những giá trị của Lịch sử để kế thừa và phát huy các giá trị đó cho hiện tại và tương lai. Muốn làm học sinh yêu môn Lịch sử, thì mỗi giáo viên phải làm cho học sinh hiểu tác dụng việc học sử, vai trò của môn Sử trong việc cung cấp kiến thức phổ thông và định hướng nghề nghiệp. Động cơ tạo nên động lực. Động lực sẽ tạo nên sự đam mê. Đó chính là cội nguồn yêu thích lịch sử và học sử.
