Có tự bao giờ, người dân ở đây chẳng rõ, chỉ biết rằng đó là một nghề đánh bắt hải sản quen thuộc của người dân miền chân sóng này. So những nghề biển thì nghề kéo rùng có những điều rất đặc biệt.
Đây là một trong những cách đánh bắt hải sản gần bờ. Họ kéo lưới quanh năm không kể nắng mưa, mùa vụ miễn là biển êm, sóng lặng, có cá có tôm. Gắn bó với nghề chủ yếu là đàn ông và phụ nữ lớn tuổi. Lớp thanh niên trẻ hiện nay không ai làm vì thu nhập ít ỏi so việc đi tàu lớn đánh bắt ngoài khơi xa.
Công việc của họ bắt đầu khi quá nửa đêm. Độ một, hai giờ sáng đã gồng gánh ra bãi biển. Đến bãi, tùy theo con nước, họ sẽ dùng một con thuyền nhỏ chạy xa khoảng 1 - 2 km để thả lưới. Sau khi xong việc đó, trong lúc chờ cá chờ tôm đóng lưới, họ sẽ rì rầm những câu chuyện đời, chuyện nghề. Có những vạn chài sẽ ngả lưng tạm thời trên tấm chiếu mỏng trải trên bãi cát êm mịn. Vị mặn mòi, mát lành của những cơn gió biển cũng giúp cho một giấc ngủ ngắn nhưng cũng đủ ngon để lát nữa còn lấy sức để kéo lưới.
Tầm khoảng sau 4 giờ sáng là ngư dân chuẩn bị thu lưới. Một mẻ lưới như thế cần khoảng 10 - 20 người kéo, chia làm hai bên, kéo dần vào theo hình cánh cung. Họ phải đi bộ khá xa ra phía ngoài bãi nước để kéo lưới vào phía trong. Có những lúc ra đến chỗ nước ngập ngang nửa thân mình. Việc kéo rùng gần như hoàn toàn bằng sức người. Bàn tay kéo lưới, bàn chân bước lùi, cứ thế với sự hợp sức của nhiều người thì từng bước từng bước một, lưới sẽ được thu về. Việc thu lưới mất khá nhiều thời gian, có thể trên dưới một tiếng và phải kéo xong trước khi mặt trời nhô cao. Nếu kéo muộn hoặc hôm nào không đủ bạn chài thì nhọc nhằn càng tăng. Lúc đó không chỉ là những mệt mỏi do sức nặng của lưới mà còn phải chịu sức nóng của ánh mặt trời.
5 giờ 30 phút sáng. Gió dịu nhẹ. Biển êm. Sóng đang hát. Những người ngư dân đã kéo xong mẻ lưới. Cá, mực quẫy đạp trong vàng rùng. Tôi có thể nhìn rõ mầu óng ánh trên lưng các loại cá và cả những nét nhấp nháy trên từng con mực. Nụ cười đã bừng sáng trên khuôn mặt nhăn nheo của những người thiếu ngủ đêm qua. Bà Xin, tầm hơn 60 tuổi tươi cười mời chào: “Mua đi các cô, các chú. Cá đốm độ này béo lắm. Ăn bởi cái ngon, cái tươi các cô, các chú ạ!”. Bà nói bằng giọng Nghệ chân chất, mặn mòi. Vừa nói bà vừa cùng mọi người phân loại rồi đổ cá vào những sàng chiếc rổ để sẵn ngay đó. Cá sẽ được bán ngay tại bãi biển hoặc chở vào con đường phía trong làng. Vàng rùng của nhà bà hôm nay được khoảng một tấn. Bà vui lắm. Nhà bà ba đời làm nghề này. Thỉnh thoảng trong năm chỉ được vài lần như thế. Còn lại chỉ là những mẻ lưới còm cõi, đôi khi chỉ đủ cho bữa cơm trong ngày.
Nhọc nhằn là thế, gian nan là thế nhưng họ khó lòng mà bỏ nghề. Khi gánh nặng mưu sinh vẫn còn, khi cái duyên của nghề chưa dứt thì có lẽ họ vẫn để những bàn tay của mình nắm lấy vàng lưới; để những bàn chân trần của mình bám mãi bãi cát quê hương. Bao ngày, bao tháng, bao năm, những người ngư dân với dáng hình khắc khổ, với khuôn mặt xạm đen vẫn cứ thức để chờ đợi.
