Nền móng mới cho hòa bình Trung Đông

Ngày 2/12 vừa qua, Đại hội đồng (ĐHĐ) LHQ đã thông qua ba nghị quyết về các vấn đề của Palestine và khu vực Trung Đông. Dù một số ý kiến vẫn chưa đồng tình, song cả ba văn bản đều đã thể hiện ý chí và nỗ lực nhằm đạt được một giải pháp công bằng, toàn diện, lâu dài cho vấn đề Israel-Palestine dựa trên các nguyên tắc, chuẩn mực được quốc tế công nhận. 

Biếm họa: EMAD HAJJAJ
Biếm họa: EMAD HAJJAJ

Ba nghị quyết nói trên kêu gọi tôn trọng tính nguyên trạng lịch sử của các địa điểm linh thiêng tại thành phố Jerusalem, đồng thời tiến hành những cuộc đối thoại đáng tin cậy về các quy chế cuối cùng trong tiến trình đàm phán hòa bình Trung Đông.

Trong nghị quyết mang tên “Giải pháp hòa bình cho vấn đề Palestine”, ĐHĐ LHQ khẳng định lại lời kêu gọi đạt được một nền hòa bình bao trùm, hợp lý và bền vững tại Trung Đông. ĐHĐ cũng kêu gọi Israel ngừng mọi hành động đơn phương tại các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng của người Palestine và kêu gọi các nước không thừa nhận bất cứ thay đổi nào về các đường biên giới trước cuộc chiến năm 1967 và không hỗ trợ hay ủng hộ các hoạt động xây nhà định cư trái phép trên các phần đất chiếm đóng.

Trong nghị quyết có tên “Jerusalem”, ĐHĐ tái khẳng định mọi hành động mà Israel - bên chiếm đóng - nhằm áp đặt luật pháp, quyền tài phán và hành chính của mình lên thành phố linh thiêng Jerusalem là bất hợp pháp. Nhắc lại thông cáo báo chí của Hội đồng Bảo an (HĐBA) LHQ năm 2015 về Jerusalem, trong đó kêu gọi giữ nguyên trạng lịch sử quần thể Haram al-Sharif (Israel gọi là Núi Đền), ĐHĐ nhấn mạnh rằng, một giải pháp bao trùm, chính đáng và bền vững đối với vấn đề thành phố Jerusalem cần tính đến các quan ngại chính đáng của cả hai bên Palestine và Israel.

Lâu nay, người dân Palestine nỗ lực để thành lập Nhà nước Palestine bên trong đường biên giới trước cuộc chiến tranh sáu ngày năm 1967, với các vùng lãnh thổ như dải Gaza, khu Bờ Tây và Đông Jerusalem, trong đó Đông Jerusalem sẽ là thủ đô. Tuy nhiên, sau cuộc chiến trên, Israel đã chiếm Đông Jerusalem và sáp nhập vào lãnh thổ của mình, cũng như tuyên bố toàn bộ Jerusalem là “thủ đô vĩnh viễn và không thể chia cắt”. Đây là một động thái bị cộng đồng quốc tế lên án, bởi Jerusalem là thành phố linh thiêng đối với cả người Hồi giáo và người Do thái, đặc biệt là khu vực phía đông, nơi hiện diện của quần thể Haram al-Sharif, trong đó có đền thờ Al-Aqsa và đền thờ Mái Vòm đá.

Còn trong nghị quyết mang tên “Cao nguyên Golan”, ĐHĐ tuyên bố rằng, quyết định của Israel nhằm áp đặt luật pháp, quyền tài phán và hành chính tại cao nguyên Golan bị chiếm đóng của Syria là vô nghĩa và vô hiệu, đồng thời yêu cầu Israel rút khỏi vùng lãnh thổ này.

Phát biểu ý kiến sau cuộc bỏ phiếu, Đại sứ Palestine tại LHQ Riyad Mansour bày tỏ cảm ơn các quốc gia đã ủng hộ gói nghị quyết về Palestine, nhấn mạnh rằng nghị quyết này là cần thiết và thỏa đáng nhằm mang lại niềm tin và sự ủng hộ đối với nhân dân Palestine. Ông cũng kêu gọi LHQ chấp thuận cho Palestine là quốc gia thành viên và buộc Israel phải chịu trách nhiệm về việc đã từ chối rút khỏi đường biên giới trước năm 1967.

Phản ứng trước việc ĐHĐ thông qua ba nghị quyết, đại diện của Israel cho biết, động thái này đồng nghĩa rằng cộng đồng quốc tế đang trực tiếp kéo dài xung đột. Phái đoàn của Mỹ cho rằng nên duy trì cách gọi “Haram al-Sharif/Núi Đền” để thừa nhận lịch sử chung của khu vực linh thiêng này. Trong khi đó, phái đoàn của Albania, vốn bỏ phiếu trắng, bày tỏ muốn “một cách diễn đạt cân bằng hơn” trong vấn đề nhạy cảm này. Đại diện của Australia cho biết, nước này phản đối các giải pháp một chiều không tính đến Israel, đồng thời kêu gọi thay đổi từ ngữ trong các nghị quyết trên.

Những ý kiến chưa đồng tình nói trên cho thấy khúc mắc liên quan cuộc xung đột giữa Palestine và Israel vẫn cần thêm thời gian để tháo gỡ. Tuy nhiên, giới phân tích khẳng định rằng, tiếng nói của cộng đồng quốc tế về giải pháp hòa bình cho vấn đề Palestine lần này cần được tôn trọng, bởi đó được xem là nền móng mới cho việc thúc đẩy lộ trình hòa bình Trung Đông đi đúng hướng và tuân thủ luật pháp quốc tế.