Hội nghị lần này đánh dấu sự tham gia lần đầu của Tổng thống Mỹ Joe Biden, sau khi người tiền nhiệm Donald Trump cho rằng, NATO là tổ chức “lỗi thời” và đe dọa rút Mỹ khỏi liên minh này. Tại hội nghị, ông Biden nhắc lại cam kết của Washington đối với hệ thống phòng thủ tập thể của NATO, khẳng định “NATO hết sức quan trọng đối với chúng tôi”.
Theo thông cáo báo chí của NATO, tại hội nghị, lãnh đạo các nước thành viên đã nhất trí về chương trình nghị sự “NATO 2030”. Theo đó, NATO sẽ tăng cường tham vấn chính trị và khả năng phục hồi của xã hội, củng cố năng lực phòng thủ và răn đe, nâng cao lợi thế công nghệ và phát triển “khái niệm chiến lược” kế tiếp của liên minh để chuẩn bị cho Hội nghị cấp cao NATO vào năm 2022. Các nhà lãnh đạo của 30 nước thành viên NATO đã nhất trí về một chính sách phòng thủ mạng mới, trong đó thừa nhận không gian mạng luôn bị tranh chấp và cần bảo đảm rằng khối có năng lực kỹ thuật vững mạnh, tham vấn chính trị và lập kế hoạch quân sự để giữ an toàn cho các hệ thống của NATO.
Các nhà lãnh đạo NATO cũng nhất trí tăng cường quan hệ với các nước trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Theo đó, Australia, Nhật Bản, New Zealand và Hàn Quốc là các quốc gia mà NATO có kế hoạch tăng cường đối thoại chính trị và hợp tác thực tế nhằm thúc đẩy an ninh tập thể và hỗ trợ trật tự quốc tế dựa trên luật lệ.
Ngoài ra, lãnh đạo các nước NATO cũng nhất trí về một kế hoạch hành động chung nhằm giảm thiểu hậu quả của tình trạng biến đổi khí hậu (BĐKH), vốn được coi là yếu tố làm tăng mối đe dọa đối với an ninh của liên minh này. NATO hướng tới tăng cường nhận thức, thích ứng với BĐKH, đưa vấn đề này vào các nội dung công tác, từ lập kế hoạch quốc phòng và tăng cường năng lực cho tới diễn tập dân sự.
Lãnh đạo 30 nước thành viên NATO cũng thảo luận về quan hệ với Nga, Trung Quốc. Theo đó, để ngỏ đối thoại chính trị với Nga, trong khi xác định Trung Quốc là một thách thức đối với NATO. Tuy nhiên, có những ý kiến khác nhau giữa các nhà lãnh đạo về vấn đề này. Thủ tướng Đức Angela Merkel muốn tìm kiếm sự cân bằng phù hợp giữa răn đe và đối thoại trong quan hệ với Trung Quốc, tương tự mối quan hệ với Nga. Bà Merkel nhấn mạnh: “Trung Quốc là đối thủ trong nhiều vấn đề, song Trung Quốc cũng là đối tác trong nhiều lĩnh vực”. Do vậy, theo Thủ tướng Merkel, cần tạo cơ hội đối thoại với Trung Quốc giống như mô hình đối thoại Nga - NATO.
Thủ tướng Đức cũng nhấn mạnh rằng, sau hơn 30 năm kể từ khi chấm dứt Chiến tranh lạnh, Nga vẫn coi NATO là đối thủ. Do vậy, cách tiếp cận kép, một mặt là răn đe và phòng thủ, mặt khác sẵn sàng đối thoại là điều rất quan trọng. Trong khi đó, Tổng Thư ký NATO Jens Stoltenberg cũng phủ nhận về một cuộc “chiến tranh lạnh” với Trung Quốc, song nhấn mạnh liên minh này sẽ phải điều chỉnh để thích ứng những thách thức trước sự trỗi dậy của Trung Quốc về kinh tế, chính trị và quân sự.
Ngoài vấn đề trên, lãnh đạo các nước NATO tái khẳng định cam kết đến năm 2024 dành ít nhất 2% GDP cho chi tiêu quốc phòng. Thủ tướng Merkel thừa nhận một số đối tác NATO đã chi nhiều hơn mức này, đồng thời cho biết, Đức sẽ nỗ lực hướng tới mục tiêu 2% cho tới năm 2030.
Các nhà phân tích cho rằng, với mục tiêu củng cố đoàn kết nội khối, Hội nghị cấp cao NATO lần này đã mở ra một chương mới trong mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương, đồng thời còn giúp nối lại vai trò dẫn đầu của Mỹ trong liên minh quân sự này sau khi bị gián đoạn dưới thời cựu Tổng thống Trump. Tuy nhiên, chính các nước thành viên NATO cũng cho rằng, liên minh quân sự này cần phải liên tục thích ứng và phát triển để đáp ứng những thách thức mới và đối phó những mối đe dọa đang nổi lên để bảo đảm an ninh cho hàng tỷ người.
