Cấp biển số xe kiểu Australia

Cứ vào tối thứ tư hằng tuần, chợ đêm Victoria tại trung tâm TP Melbourne (Australia) lại nhộn nhịp không khí lễ hội, với hàng trăm quầy ẩm thực, quầy hàng lưu niệm và âm nhạc. Điểm nhấn của chợ đêm Victoria chính là những quầy bán biển số xe ô-tô và đủ thứ biển báo, như là một “đặc sản” của “xứ chuột túi”. Theo luật pháp Australia, biển số xe là mặt hàng có thể mua bán, trao đổi, cho tặng và có giá trị trên thị trường.

Những biển số xe độc đáo được bán ở chợ Victoria. Ảnh: ALAMY
Những biển số xe độc đáo được bán ở chợ Victoria. Ảnh: ALAMY

VicRoads là cơ quan chịu trách nhiệm cấp biển số xe của bang Victoria, thực hiện các giao dịch liên quan thi bằng lái xe, kiểm định xe, cấp biển số xe và nhiều dịch vụ khác liên quan giao thông. Những người muốn cấp biển số xe lần đầu được hướng dẫn tỉ mỉ, thường là có hai lựa chọn: Lấy biển số ngẫu nhiên do Cơ quan quản lý giao thông cấp, trên đó hiển thị những thông tin cơ bản như mã bang, số hiệu xe. Cách thứ hai là người dân tự chọn biển số theo ý mình. Theo cách này, họ sẽ được chọn bất cứ tên nào để đưa lên biển số, có thể là tên vợ, tên người yêu, hoặc một cái tên mà họ thích, như vật nuôi, người hùng, dải thiên hà… miễn là đủ số và chữ theo quy định. Dựa trên ý tưởng của công dân, nhân viên VicRoads sẽ thiết kế đồ họa biển số trên máy tính với nhiều kiểu chữ, mầu sắc khác nhau để công dân chọn. Nhờ vậy, biển số xe của Australia không chỉ là cái tên mà còn thể hiện cá tính của chủ phương tiện.

Tại VicRoads có một người Australia gốc Việt làm hướng dẫn viên cho khách hàng tên là Mai Trần. Cô cho biết, biển số xe tự chọn là tài sản cá nhân, có giá trị độc lập với giá trị của xe. Khi bán xe, người bán có thể giữ lại biển số nếu muốn, có thể cho, tặng, chuyển nhượng, trao đổi, bán, thậm chí đem đấu giá.

Tại Australia có nhiều biển số xe độc đáo được bán hoặc định giá rất cao, có khi giá trị biển số cao hơn giá trị chiếc xe mà họ sở hữu. Biển số “VIC 1” là biển số được cấp đầu tiên và được sở hữu bởi một người thợ sửa xe ở khu vực Ballarat của bang Victoria, được giới chơi xe định giá tới ba triệu dollar Australia (AUD), tương đương gần hai triệu USD. Trong phiên đấu giá ngày 30-4-2018 tại Melbourne, biển số mầu đen trắng “Victoria 101” lập kỷ lục với giá 510.000 AUD, cao gần gấp đôi so mức giá 268.000 AUD được trả cho biển số “124”. Trong khi đó, biển số “453” thu được 157.000 AUD và biển số “752” được trả 150.000 AUD.

Chỉ có Chính phủ, chính quyền bang và quân đội mới được quyền cấp đăng ký phương tiện hoặc biển số. Từ những năm 80 của thế kỷ trước, biển số mang hình ảnh đặc trưng của bang, chẳng hạn như hình chuột túi (kangaroo) hay gấu koala. Xe chạy bằng hydro hoặc điện phải có nhãn mầu xanh lá cây có chữ “Hybrid”. Xe thuộc sở hữu chính phủ có biển số đặc biệt, một số xe còn có vương miện và các biểu tượng riêng.

Nếu người dân muốn biển số được đặt tên riêng theo yêu cầu sẽ phải nộp đơn đăng ký cho Cơ quan quản lý giao thông của bang, phải nộp một khoản tiền (do bang quy định) và hằng năm phải trả một khoản phí để giữ biển số (giống như nộp tiền thuế đất). Biển số có xu hướng mang tên bang hoặc lãnh thổ và thường có thêm một khẩu hiệu của bang trên đó. Từ ngày 18-5-2000, bang Victoria yêu cầu các biển số xe mang khẩu hiệu “Victoria - Nơi đáng sống”. Nhiều năm liền, thành phố Melbourne, thủ phủ bang Victoria, được đánh giá là thành phố đáng sống nhất thế giới.

Ngoài biển số tiêu chuẩn, VicRoads, cơ quan quản lý giao thông bang Victoria, cũng cung cấp các biển số đặt hàng hoặc được cá nhân hóa và các biển số đặc biệt. Biển số đặt hàng là một biển số đã được thiết kế lại hoặc kết hợp các ký tự theo cách duy nhất và người sở hữu giữ bản quyền đăng ký biển số đó. Cơ quan quản lý cho phép khách hàng chọn mầu sắc cho chữ và số trên biển số, chọn mầu nền và chọn cách kết hợp các số và chữ cái với tối đa bảy ký tự.

Tháng 3-2020, bang Queensland đã cho phép chèn những biểu tượng cảm xúc như mặt cười, trái tim, nháy mắt và kính râm trên biển số xe. Các biểu tượng này có ý nghĩa trang trí cho biển số xe thêm đẹp. Để sở hữu một biển số chèn biểu tượng cảm xúc, mỗi chủ xe phải chi khoảng 340 AUD. Việc cấp biển số kiểu Australia thể hiện tư duy định hướng thương mại cao và tôn trọng quyền con người.